شناسهٔ خبر: 25119920 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه جام‌جم | لینک خبر

جام‌جم از پیشرفت طرح 50 هزار هکتاری استان ایلام گزارش می‌دهد

فتح‌المبینی دیگر...

وقتی نام استان ایلام را می‌بینیم یا می‌شنویم، ناخودآگاه تصاویری از رشادت فرزندان این مرز و بوم هنگام تعرض رژیم صدام مقابل دیدگانمان رژه می‌رود و صدای انفجار، فریاد ا...اکبر و یازهرای شیرمردان ایرانی در خاک پاک ایلام در گوشمان می‌پیچد. اما آتش جنگ سه دهه است در این منطقه فروکش کرده؛ آتشی که ریشه کشاورزی در بخشی‌هایی از دشت‌های حاصلخیز جنوب غربی این استان را خشکاند و شور زندگی را در آن خطه از میان برد.

صاحب‌خبر -

به گزارش جامجم، مناطق فکه، عین خوش و دشت عباس پس از جنگ نیز مستعد کشت و کار و ثمردهی بودند، اما باوجود خاک حاصلخیز و اقلیم مناسب، بهدلیل عدم توجه و رسیدگی و کمبود منابع آبی، به جای پر شدن از هیاهوی کشاورزان و ماشینآلات کشاورزی، غرق سکوتی نگرانکننده در نقطه صفر مرزی شدند، تا اینکه ندای رهبر معظم انقلاب درباره احیای اراضی این استان در قالب طرح احیای اراضی خوزستان (طرح 550 هزار هکتاری) نوید فتح المبینی دیگر را در این مناطق داد. تاکید ایشان برای احیای زندگی در اراضی آبخور کرخه، عاملی بود برای فعالیت گروهها و اکیپهای تخصصی جهت جاری کردن مایع حیات در سراسر این منطقه و بازگشت زندگی، به این ترتیب نیروهای جهادی اینبار نه برای ساخت خاکریزهای دفاعی بلکه برای تسطیح و زهکشی اراضی کشاورزی، دوباره انواع ماشینآلات سنگین و سبک را به کار گرفته و فعالیتی جهادگونه را آغاز کردند که تا امروز ادامه دارد و اینک مسئولان موسسه جهاد نصر از قریب الوقوع بودن افتتاح فاز اول این طرح عظیم کشاورزی ـ اشتغالزایی خبر میدهند.

افتتاح فاز اول طرح در تابستان امسال

یدا... شمایلی، مدیر عامل موسسه جهاد نصر مجری طرح 50 هزار هکتاری ایلام در این زمینه به جامجم میگوید: طرح احیای اراضی استان ایلام در واقع بخشی از طرح 550 هزار هکتاری خوزستان است که تقریبا 10 درصد از کل طرح یاد شده است.

شمایلی میافزاید: فاز اول طرح احیای اراضی استان ایلام شامل 46 هزار هکتار از 55 هزار هکتار مجموع تا پایان تیرماه سال جاری افتتاح میشود که امیدواریم از همان زمان نیز کلنگ اجرای فاز دوم، یعنی 9000 هکتار باقیمانده طرح در این استان زده شود. این مقام مسئول در موسسه جهاد نصر تصریح میکند: اگرچه وزارت نیرو قبول کرده است برای اجرای فاز دوم، منابع آبی کافی در منطقه وجود دارد، اما هنوز رسما و کتبا این نکته اعلام نشده تا بتوانیم اعتبارات و دستور آغاز فاز دوم را در برنامه کاری خود قرار دهیم. به گفته وی، آبیاری 60 تا 66 درصد از اراضی طرح مذکور در غالب طرحهای تحت فشار و کم فشار انجام شده که این امتیازی برای تبدیل زمینهای کشاورزی در صورت نیاز به شبکههای تولیدی گلخانهای در آینده است. شمایلی درباره سهم آب مورد نیاز برای تداوم کشت در مناطق یاد شده نیز میگوید: دولت در قالب این طرح پیشبینیهای لازم را انجام داده و اکنون حداقل برای یک دوره کشت آب کافی داریم، ولی نباید فراموش کنیم که بخشی از این 46 هزار هکتار یعنی نزدیک به 20 هزار هکتار از آب چاه برای آبیاری استفاده میشود. مدیرعامل جهاد نصر معتقد است اجرا و تکمیل این طرح میتواند زمینه افزایش درآمد کشاورزان را فراهم کند و کشاورزان پس از آموزشهای لازم میتوانند به سمت استفاده از فناوریهای بهتر و گلخانهها حرکت کنند، به این دلیل که در آینده ممکن است تحول آب به صورت حجمی باشد.

کسب درآمد بیشتر با طرح جدید

طاهر چنانی، یکی از کشاورزان منطقه، اجرای طرح 50 هزار هکتاری ایلام به جامجم میگوید: براساس طرح اشتراکی، قطعات 120 هکتاری در اختیار شش کاربر قرار گرفته و هر نفر سهم 20 هکتاری در اختیار دارد که روی آن کشت انجام میدهد.

چنانی تاکید میکند: این نوع تقسیم بندی مزارع درکنار سیستمهای نوین آبیاری، هزینههای تولید را بسیار کاهش داده است. به این دلیل که میزان مصارف کود، آفتکشها، سموم و نگهداری از مزارع سیر نزولی به خود گرفته است. به گفته وی، خاک مساعد منطقه، کشت هندوانه و خربزه را اصلیترین تولید منطقه معرفی کرده که با استفاده از سیستم نوین آبیاری تقریبا سه برابر گذشته سطح کشت وجود دارد و به همان میزان نیز افزایش درآمد تجربه شده است. چنانی میگوید: افزایش تولید با استفاده از سیستم نوین آبیاری تقریبا دو برابر است، به صورتی که در گذشته با استفاده از سیستمهای سنتی به ازای هرهکتار تنها 50 تن برداشت صورت میگرفت، درحالی که برآورد کشت با استفاده سیستمنوین حداقل برداشت 80 تن از هر هکتار است. این کشاورز افزایش عملکرد تولید در شیوههای نوین طرح 50 هکتاری ایلام را عاملی برای جذب کشاورزان دیگر استانها بخصوص اصفهان به این منطقه اعلام کرده و میافزاید: خاک مساعد، کاهش هزینههای تولید، افزایش عملکرد در واحد سطح، کیفیت محصولات و امکان صادرات بهتر باعث شده تا امروز منطقه، شاهد حضور کشاورزان از دیگر نقاط کشورمان برای تولید باشد.

سرمایهگذاری برای صنایع مرتبط مثل سیلو

اما تولید گندم بیشتر، بی شک منطقه را نیازمند سیلوی اختصاصی میکند که برای آن هم در منطقه چارهاندیشی شده است. ابراهیم چوبین، مالک سیلو در یکی از مناطق اجرای طرح احیای اراضی استان ایلام ( منطقه عملیاتی فتحالمبین) به جامجم میگوید: با اجرای طرح احیای اراضی منطقه، نیاز سیلو غیرقابل انکار است. به همین دلیل با استفاده از کمکهای دولت و سرمایهشخصی سیلوی 25 هزار تنی را با استفاده از فناوریهای نوین ساختیم. چوبین میافزاید: سرمایهگذاری 5/5 میلیاردی برای ساخت این سیلوی بتونی برای 12 نفر فارغالتحصیل رشتههای مرتبط اشتغالزایی کرده و زمینه ذخیره سازی کالای استراتژیک گندم را برای 12 سال مهیا کرده است. وی تصریح میکند: دلیل انتخاب سازه بتونی، بهبود کیفیت نگهداری گندم بوده است، چون در سیلوهای فلزی تنها برای دوسال میتوان محصول را بدون از دست دادن کیفیت نگهداری کرد. مالک این سیلو درباره روند دریافت گندم برای ذخیرهسازی به خبرنگار ما میگوید: محصول ورودی ابتدا در آزمایشگاه سیلو از نظر کیفی و میزان رطوبت کنترل میشود تا ناخالصی نداشته باشد و رطوبت آن براساس استاندارد 9 درصد باشد و اگر رطوبت 12 درصدی و ناخالصی در گندم دیده شود محصول برگشت خواهد خورد. چوبین با تاکید براین که از تمام دستگاههای ایرانی و تخصص بومی استفاده کرده، میافزاید: با استفاده از تخصص فارغالتحصیلان این مرز و بوم تقریبا 5/1 میلیارد تومان صرفهجویی در هزینه داشته درحالی که از نظر امکانات فناوری بالاتری از نمونه ترکیهای این سیلو در اختیار دارد و تمامی فرآیند دریافت، نگهداری و حتی عرضه محصول با استفاده از رایانه انجام میشود. وی تاکید میکند ساخت سیلو برای این منطقه با توجه به سطح بالای تولید گندم بسیار مهم است و دولت با حمایتهای قابل توجه خود زمینه مشارکت سرمایهگذاران بخش خصوصی را فراهم کرده است.

احیای زندگی در نقطه صفر مرزی

شادمان ویسی، مسئول مطالعات طرح کرخه ایلام درباره هدف اصلی اجرای طرح 50 هزار هکتاری ایلام به جامجم میگوید: هدف از اجرای طرح 50 هزار هکتاری ایلام ایجاد کلونیهای جمعیتی در حاشیه مرز ایران و عراق است به این ترتیب که وقتی پروژه تکمیل و احیا شود، با واگذاری اراضی به کشاورزان قطعا کلونیهای تازهای در منطقه ایجاد میشود.

ویسی به مسائل آبی طرح هم اشاره کرده و میافزاید: کمبود منابع آبی در منطقه عاملی بوده که مناطق جنوبی استان ایلام بیشتر به صورت دیم کاشت شوند، از این رو فعالیت چندانی در برخی مناطق جهت تسطیح صورت نگرفته است، بنابراین هنگام مطالعات مربوط به اجرای طرح روشهای مختلفی را برای اجرای پروژه درنظر گرفتیم که براساس آن بیش از دوسوم اراضی این طرح آبیاری تحتفشار است.

مسئول مطالعات طرح کرخه ایلام معتقد است دستورالعمل مزارع صد تا 120 هکتاری در این منطقه اصلیترین امتیاز طرح یاد شده است که شامل تجمیع و یکپارچهسازی مزارع میشود و اهمیت آن به این دلیل است که با انجام چنین کاری میتوان زمینه مکانیزاسیون و کاهش هزینهای تولید را فراهم کرد و از این پس میتوانیم شاهد رشد و توسعه قابل توجه کشت مناطق این طرح باشیم. وی به کشاورزان نوید داد نباید نگران راندمان پایین برخی از مناطق طرح طی اولین سال کشت باشند، زیرا انجام عملیات زهکشی، انتقال آب و تسطیح اراضی همانند انجام جراحی روی بدن انسان؛ نیازمند دوره بهبود عوارض ایجاد شده است.

به عنوان مثال در بخشهایی که اکنون کشت سوم خود را انجام دادهاند چنین تجربهای داشتهایم و در سال اول اگر زیر یک تن برداشت گندم صورت گرفته، امروز بالای دو تن برداشت گندم ثبت شده، چون روند بهبود و بازیابی خاک صورت پذیرفته است.

ویسی با اشاره به اینکه برخی مناطق یاد شده (فکه و عین خوش) اولینبار است که زیر کشت میرود، میگوید: این امتیاز باعث شده روند افزایش تولید قابل توجه باشد و در مزارع آزمایشی که در سال زراعی گذشته گندم کشت شده با توجه به راندمان بالای 45 درصد آبیاری حتی بالاتر از سه تن برداشت گندم در واحد هکتار تجربه شود.

آبیاری تحت فشار بدون برق

مدیر ناحیه فکه و عین خوش هم از امتیازات طرح 50 هزار هکتاری به جامجم میگوید و تاکید میکند اصلیترین امتیازی که میتوان برای طرح 50 هزار هکتاری ایلام عنوان کرد، انجام آبیاری تحت فشار بدون استفاده از نیروی برق است.

حمیدرضا مرساقیان میافزاید: با طراحی متخصصان کشورمان توانستیم 30 هزار هکتار از اراضی یاد شده را بدون استفاده از نیروی برق تحت انجام عملیات آبیاری پرفشار قرار دهیم که این امتیازی قابل توجه برای کشاورزان ایجاد خواهد کرد ؛ به این ترتیب که قیمت تمام شده برای بهرهبرداری بسیار پایین آمده و میتواند حاشیه سود بالاتری برای آنها ایجاد کند. وی با اشاره به 60 کیلومتر لولهگذاری در هر هکتار از اراضی طرح میگوید: هم اکنون طرح براساس آبیاری ثابت و تحت فشار است، اما اگر با کمبود منابع آبی روبه¬رو شویم با کمترین زمان و هزینه میتوانیم این سیستم را به سیستم آبیاری تیپ تبدیل کنیم تا روند تولید برای کشاورزان متوقف نشود. مدیر ناحیه فکه و عین خوش به ما میگوید: در مطالعات اولیه مشخص شد اگرچه ستاد پاکسازی و مین زدایی مناطق جنگی، بخش عینخوش و فکه را پاک اعلام کرده، اما به دلیل شیوه پاکسازی آنها ( دیداری و عمق 30 سانتی) هنوز آلودگی زیادی در منطقه دیده میشود، به همین دلیل طی انعقاد قراردادهای جدیدی با نهادهای مورد تائید دوباره منطقه جست¬وجو و تا حد بالایی از آلودگی مین و گلولههای منفجره پاک شد. وی ضمن تاکید بر سلامت خاک از آلودگی شیمیایی، تصریح میکند که انجام آزمایشها در ابعاد گسترده بیانگر آلوده نبودن خاک به مواد شیمیایی است و در بخشهای کوچک و موردی ممکن است مشکلاتی باشد که درحال بررسی هستیم.

انقلاب کشاورزی در ایلام

حشمت عزیزیان، مدیر حوزه کرخه نیز درباره اجرای طرح 50 هزار هکتاری استان ایلام به جامجم میگوید: این طرح با 850 میلیارد تومان اعتبار در سه بخش دشت عباس، عین خوش و فکه انجام شده که تاکنون 650 میلیارد تومان آن اختصاص یافته و اکنون در مراحل پایانی فاز اول است.

عزیزیان با تاکید براینکه طرح یاد شده در واقع انقلاب کشاورزی در استان ایلام بوده است، میافزاید: احیای اراضی این استان، طرحی آبی - خاکی بوده و در مراحل بعدی لازم است طرحهای تکمیلی زمینه تحقق اهداف تعیین شده را فراهم کند.

مدیر بخش کرخه طرح 50 هزار هکتاری ایلام معتقد است اینگونه طرحها کاملا متفاوت با دیگر طرحهای عمرانی است، به این دلیل که وقتی طرح تکمیل شده و پروژه تحویل بهرهبردار میشود، در واقع تازه ابتدای کار است تا بتوانیم خاک حاصلخیز را بارور سازیم و از محصول بخوبی استفاده کنیم، در این صورت است که میتوان گفت طرح موفق بوده. وی لازم میداند طرحهای مطالعاتی و برنامهریزیهای مختلفی در بخشهای تولیدی، تبدیلی و صادراتی صورت پذیرد، زیرا به عقیده وی بزودی شاهد افزایش چشمگیر تولید انواع محصول در منطقه خواهیم بود، به عنوان مثال، زمانی دشت عباس فقط 20 هزار تن گندم تولید میکرد، اما امروز تنها با بهرهبرداری از بخشی از فاز اول طرح، رکورد تولید 70هزار تن گندم ثبت شده است. عزیزیان به خبرنگار ما میگوید برآورد کرده اند با تکمیل طرح 50 هزار هکتاری این استان، تقریبا 800 هزار تن به انواع محصولات استان افزوده شود، به صورتی که احتمالا طی سال زراعی آینده شاهد برداشت بیش از یک میلیون و 800 هزار تن انواع محصول خواهیم بود.

آموزش و صنایع تبدیلی ؛ پاشنه آشیل طرح

مدیر پروژه ناحیه دشت عباس نیز درباره طرح احیای اراضی استان ایلام به جامجم میگوید: با توجه به این که دستاوردهای اصلی طرح پس از تکمیل در نظام بهرهبرداری و آموزش کشاورزان خلاصه میشود باید دراین دو مورد توجه دقیق داشته باشیم.

به گفته ملکی، سازمان جهاد کشاورزی برنامههایی برای آموزش بهرهبرداران تدارک دیده و موسسه جهاد نصر هم در قالب مجری، آموزشهایی برای نگهداری و استفاده از سیستمهای نوین به کشاورزان خواهد داد، اما این آموزشها باید هدفمند و بلندمدت باشد تا دستاوردهای اصلی طرح را به اقتصاد کشورمان هدیه دهد. مدیر پروژه ناحیه دشت عباس معتقد است باید بهگونهای برنامهریزی شود تا کشاورزان دریابند اهمیت توجه، نگهداری و استفاده از این سیستم برای اقتصاد فعالیتشان چیست، به این ترتیب قطعا خودشان حامی جدی طرح خواهند بود و برای بهسازی و انجام سرویسهای دورهای سیستم گام برخواهند داشت. برای مثال تعویض دورهای فیلترها و همچنین رسوبزدایی از کل سیستم مهمترین نکاتی است که کشاورزان باید به اهمیت آن پی ببرند.

وی ضمن تاکید بر اهمیت شکلگیری نظام بهرهبرداری منسجم در این طرح میگوید: با توجه به این که در منطقه قبلا کشتی صورت نگرفته، یکباره شاهد ورود محصولات خواهیم بود و به همین دلیل باید از همین امروز و قبل از افتتاح کامل و رسمی طرحی برای آن روز برنامهریزی کنیم.

ملکی به اهمیت ایجاد صنایع تبدیلی در منطقه هم اشاره کرده و میافزاید: کیفیت خاک مناسب در برخی نقاط و همچنین وجود آب کافی برای کشت امتیازاتی است که روند افزایشی تولید را طی دو یا سه سال آینده در منطقه ایجاد میکند از این رو توجه به صنایع تبدیلی و احداث کارخانههای مناسب، نکتهای است که نباید به آن بیتوجه بود تا بتوان بیشترین بهرهوری را از محصولات تولید شده برد و از خام فروشی آنها نیز جلوگیری کرد.

مدیر پروژه ناحیه دشت عباس درباره افزایش تولید گندم، نگرانی عمدهای ندارد چون محصول تولیدی توسط دولت به صورت خرید تضمینی جمعآوری خواهد شد، اما اصلیترین نگرانی وی درباره آینده محصولات سبزی و صیفیاست. به این دلیل که هنوز صنایع تبدیلی به تناسب محصول در منطقه ایجاد نشده است.

عماد عزتی

جامجم

نظر شما