به گزارش خبرگزاری مهر، نشست هم اندیشی «جایگاه معماری اسلامی در معماری معاصر ایران» همزمان با هفته هنر انقلاب اسلامی و با حضور جمعی از اساتید معماری کشور و علاقمندان به حوزه معماری در حوزه هنری برگزار شد

علی فروزانفر مدیر مرکز معماری اسلامی حوزه هنری، در ابتدای این نشست با اشاره به سخنان شهید سید مرتضی آوینی درباره هنر متعهد اظهار کرد: هنر متعهد از زمان شکل‌گیری هنر در میان انسان‌ها وجود داشته؛ اما به واسطه جهل و ظلمتی که دوران ما را گرفته است؛ صحبت از هنر متعهد توسط این شهید بزرگوار برای همه ما تازگی داشت. شهید آوینی به فطرت خود برگشت و هنر متعهد را زنده کرد.

وی افزود: در ایامی که شهید آوینی زنده بودند، جزو هنرمندان شناخته شده نبودند؛ تا زمانی که رهبر معظم انقلاب اسلامی عنوان«سید شهیدان اهل قلم» را به ایشان دادند و بر تابوتشان بوسه زدند و برای جامعه ایران و جوامع اسلامی شخصیت ایشان شناخته شد.

فروزانفر همچنین گفت: در نظر داریم در سال جدید مجموعه نشست‌هایی را در مرکز معماری اسلامی حوزه هنری شکل دهیم و گفتمان معماری اسلامی ایرانی در این مرکز به طور شاخص مطرح شود.

معماری اسلامی به معنای رجوع به سنت‌ها نیست

عبدالحمید نقره‌کار عضو هیئت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در این نشست با بیان این که جهان بینی‌ها منشاء هستند؛ اظهار کرد: برخی امور به قدری بدیهی است که از همین جهت مورد ابهام و سوال قرار می‌گیرد. یکی از همین امور، رابطه اسلام با امور انسانی و از جمله آثار هنری، معماری و شهرسازی است. اسلام دین فطرت، حقیقت و واقعیت‌هایی است که جبراً بر انسان حاکم است، چه ما بخواهیم چه نخواهیم. اسلام یعنی تسلیم بودن بر این حقایق …

وی خاطرنشان کرد: فرایندهای تولید آثار هنری قبل از آنکه منجر به خلق پدیده شوند سه مرحله کلی دارند: ایده هنرمند، ایده‌آل یا انگیزه هنرمند و راه حل و سبکی که منجر به ایجاد اثر هنری می‌شود. نخستین مساله در خلق آثار هنری، مسئله زیبایی‌شناسی است. زیبایی شناسی‌های امروزی، اعتباری، سلیقه‌ای، نسبی و متغیر است و اسلام چنین رویکردی را قبول ندارد. زیبایی شناسی اسلام وجودی است و با همین بهانه غربی‌ها می‌گویند اسلام زیبایی‌شناسی ندارد. زیبایی شناسی اسلام را می‌توان از منظر معبود دید. یک زیبایی شناسی فطری و غریزی است و قرآن صدها صفت برای زیبایی شناسی مطرح کرده است.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: معماری اسلامی به معنای رجوع به سنت ها نیست. سنت‌ها همان اصول هستند و اصول زمان و مکان ندارد. اسلام حکمت نظری، عملی و سبک هنری به عنوان راهکار های پیشنهادی دارد.

هویت در معماری مانند اثر انگشت است

رکسانا عبدالهی معمار و عضو هیئت علمی دانشگاه نیز در سخنانی با بیان این که امروزه مباحث معماری ، سلیقه ای و متکثر شده است؛ عنوان کرد: خلاقیت نیز مبحث مهمی در معماری است که اغلب نادیده گرفته می‌شود.

وی با اشاره به مبحث جایگاه معماری اسلامی در معماری معاصر ایران، گفت: در چند سال اخیر، طرح‌ها و آثار معماری از کشورمان در فستیوال‌های بین المللی بگزیده شده‌اند که نگاهشان به هویت ملی و دینی کشورمان بوده است و این آثار از سوی جوامع غربی هم پسندیده شده و نمی‌توانیم بگوییم نگاه به معماری اسلامی، نگاهی سنتی و کهنه است.

عبدالهی تصریح کرد: هویت برای یک بنای معماری، مانند اثر انگشت افراد است. اگر می‌گوییم از معماری بومی، الگو بگیریم، منظور این نیست که همان شاکله‌های گذشته را تکرار کنیم. بلکه باید تمام ویژگی‌های گذشته را در نظر بگیریم و با توجه به زبان امروزی و شرایط امروزی ، آثارمان را طراحی کنیم.

این استاد دانشگاه افزود: باغ‌های ایرانی و یا بادگیرها، میراث گرانبهایی هستند که در معماری بومی کشورمان وجود دارند و معماران غربی برای پژوهش به این آثار رجوع می‌کنند و این آثار معماری کشورمان مورد تحسین قرار می‌گیرد.

معماری یکی از ستون‌های تمدن است

محمدرضا حاتمیان دیگر استاد معماری حاضر در این نشست نیز با تاکید بر این که در معماری امروزی کشور، اثری از معماری اسلامی دیده نمی‌شود؛ اظهار کرد: متاسفانه متوجه حساسیت‌های موجود در معماری و شهرسازی به عنوان فعلی انسانی نیستیم. یکی از ستون‌های تمدن اسلامی ایرانی، معماری و شهرسازی است و اگر در آینده بخواهند ما را قضاوت کنند، به معماری شهرهایمان رجوع می‌کنند.

وی همچنین اظهار داشت: انسان تنها مخلوقی است که می‌تواند کارهایی انجام دهد که از وجوه ذات حق التعالی برگرفته شده است و یکی از همین کارها، معماری و ساخت و ساز است. خداوند اشاره کرده‌اند که هر چیزی که وجه الهی داشته باشد ماندنی است و به همین جهت هم باید بدانیم معماری مبحث بسیار مهمی است.

حاتمیان افزود: مشکل معماری کشور، از دانشگاه‌ها آغاز می‌شود. ضرورت و حساسیت توجه به معماری اسلامی ایرانی برای دانشجویان ایجاد نمی‌شود و در واقع می‌توان گفت نظام آموزشی ما نسبت به به هویت ایرانی اسلامی گنگ است. تا زمانی که دانشگاه‌ها را درست نکرده‌ایم، شهرداری و ساخت و سازها هم درست نمی‌شود.