به گزارش خبرگزاری رسا، نوروز سرآغاز طراوت طبیعت و جوان شدن جهان و تازه شدن فضای زندگی انسان است. نوروز جشن بالندگی طبیعت، جشن آغازی دوباره و جشن ایرانیان کهن است. آغاز ایام نوروز امسال مصادف ماه رجب شده است، به همین منظور با حجت‌الاسلام والمسلمین علی قهرمانی مدیر مؤسسه ندای فطرت و کارشناس حوزه سبک زندگی اسلامی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌آید:

روایات بسیاری درباره نحوه پذیرایی از مهمان وجود دارد

*با توجه به اینکه عید امسال مصادف با ماه رجب المرجب ماه خدا شده است و آغاز آن با شهادت امام هادی(ع) جد بزرگوار امام زمان(عج) است و در میانه آن شاهد ولادت امام جواد(ع) و امام علی(ع) و نهایتاً با رحلت عقیله بنی‌هاشم به پایان می‌رسد، به نظر جنابعالی دید و بازدیدهای نوروز را چگونه برپا کنیم که هم علوی باشد و هم مبتنی بر فرهنگ ایرانی؟

-دو نکته در مورد فرهنگ کهن ایرانی و فرهنگ اسلامی را تذکر دهم که هر دو ریشه­‌دار و غنی هستند، در کنار این ریشه­‌دار و غنی بودن، اگر دقت کنیم هم فرهنگ ایرانی­‌مان قبل از اسلام و هم زمانی که اسلام آمد، این را غنای بیشتری بخشیده است و آن تأکید بر مهمان­ پذیرفتن و مهمان‌داری بودن است، در مورد اینکه چگونه از مهمان پذیرایی کنیم، روایات بسیاری وجود دارد، اما درباره اینکه چگونه به مهمانی برویم شاید یک هزارم آن روایات نداشته باشیم، فقط توصیه کردند که به مهمانی بروید، ولی چرا بیشتر توصیه به مهمان داشتن و پذیرفتن مهمان، تکریم، احترام و حرمت مهمان شده است، این موارد دارای پیام است، در عیدها توصیه به مهمان‌داری، صدقه، روزه و غیره شده است، باید آن گنج­‌هایی که در این مفاهیم نهفته است را پیدا کرد.

رواج مصرف‌زدگی به جای توجه به هم‌نوع با نفوذ فرهنگ غربی

اگر دقت کنیم می‌­بینیم امروز مخصوصاً با گسترش فرهنگ غربی به ویژه مصرف­‌گرایی و مصرف­‌زدگی از غرب که نمونه­‌اش در کشور، این مراکز خرید بزرگ از هایپر مارکت­‌ها تا مثلاً جاهایی که به عنوان مال و پاساژهای بزرگ شناخته می­‌شود، مظهر بارز مصرف­‌گرایی و مصرف­‌زدگی است که چیز خاصی تولید نمی­‌شود، فقط چیزهایی که تولید شده و مخصوصاً از غرب هم می­‌آید، چیزهایی که مارک و برند است را می‌خریم، این‌ها نمونه مصرف­‌زدگی است، در حالی که در آن فرهنگ چه در صدقه دادن، چه در روزه گرفتن، چه در مهمانداری که توصیه­‌های دینی و ملی ماست، توصیه به خدمت­‌رسانی و تولیدگرایی است که شما دارید یک چیزی را تولید می­‌کنید و عرضه می­‌کنید، این نیست که فقط مصرف کنید، دوم به جای خودمحوری که الان سبک زندگی امروزه ما شده است، اینکه انسان یک مقدار از این خود فاصله بگیرد، نگاه کند ببیند خوب­‌های عالم کجا هستند، در مقابل زانو زدن، احترام، ادب کردن، صبر کردن، بالاخره مهمانداری و پذیرایی از مهمان اندک رنجی دارد، بالاخره خواسته­‌ها و سلایقی دارد، توصیه به اینکه چگونه نفس­تان را تربیت کنید و همه چیز را برای خودتان نخواهید، این «من» را اجازه ندهید بیش از حد بزرگ شود، فقط دنبال لذایذ نباشد، یک جایی برسد که اگر اندک مصیبتی و اندک مشکلی برای شما پیش آمد در آن مشکل کوچک خرد نشوید.

صدق ایمان و محبت­مان را به دیگران در ایام نوروز نشان دهیم

چون پیوند رجب با سال نو است و هر دو فرهنگ غنی­‌ای دارند، اعتکاف که مستحب است، انسان گوشه­‌نشینی کند، یاد خدا و فقرا باشد، کوچکترین توصیه­‌ای که اینجا شده است بحث روزه است، انسان کم‌ترین کاری که می‌تواند انجام دهد این است که یاد فقرا باشد، مانند آنها گرسنگی و تشنگی را احساس کند، در کنار این توصیه شده است صدقه هم بدهیم، حالا خودم را شبیه فقرا کردم، چه کاری می­‌توانم برای آن‌ها انجام دهم؟ اینکه حداقل چیزی که می­‌توانم از پس­‌انداز روزانه خودم خیلی اندکش را به عنوان یک فرد از این جامعه به یک فقیری کمک کنم، حال به هر طریقی و در هر سیستمی، اینکه به فقرا کمک­‌رسانی کنیم و صدقه دهیم که این صدق ایمان و محبت­مان را به دیگران نشان می‌دهد.

وطن فقط این یک وجب خاک نیست

چون ایام عید است و معمولاً مسافرت­‌های نوروزی به شرق آسیا یا کشور ترکیه اوج می­‌گیرد، میلیاردها دلار صرف این هزینه­‌های مسافرت می­‌شود، البته  اصل مسافرت را رد نمی­‌کنم، هیچ روایتی و آیه­‌ای در قرآن نیست که بخواهد از مسافرت نهی کند، اما مسافرت آدابی دارد که باید آدابش را رعایت کنیم، دوم در کنار رعایت آداب، چون در چند سال اخیر هم موج این سفرها زیاد شده است و در زمان محرم یاد فقرا می­‌افتیم اینکه باید هزینه حسینیه­‌ها و دسته­‌ها را خرج فقرا کرد، ولی زمانی که سال نو می­‌شود میلیاردها دلار که چندین برابر آن است و طبق آمار فقط برای گردشگری خرج می­‌شود که گاهی هم گردشگری سالمی هم نیست، نمی­‌گویم این پول­‌ها خرج وطن هم می­‌تواند شود! اینکه می­­‌گویند وطنم پاره تنم، وطن فقط این یک وجب خاک نیست، وطن مردمی هستند که دارند در آن زندگی می­‌کنند اگر این مردم نباشند این خاک چه ارزشی دارد؟

در مهمانی­‌هایمان از اقوام فقیرتر شروع کنیم

هم در سنت ایرانی‌­مان و هم در فرهنگ دینی­‌مان مدام توصیه شده است که به دیگران فکر کنیم و یاد دیگران باشیم، یاد فقرا باشیم، در مهمانی­‌هایمان از اقوام فقیرتر شروع کنیم، هر چقدر فقیرترند، بیشتر گرامی بداریم و گرامی داشتن ما طوری نباشد که آن‌ها احساس کنند از سر دلسوزی و ترحم است، بلکه به خاطر اینکه خدا اینها را بیشتر دوست دارد، یک مقدار از فرهنگ منیت اینکه همه چیز را برای خودمان بخواهیم فاصله بگیریم. به نظرم برگشتن و مراجعه کردن به بعضی آداب سنتی خوب ملی و دینی­مان بد نباشد، فقط اینکه لباس نو بخریم، البته جزء فرهنگ خوب ماست، اما فقط به اینها نگاه نکنیم، آن زمان مردم خیلی دارا نبودند، سالی یکبار می­‌توانستند لباس بخرند و این را برای ایام عید و سال نو می­‌گذاشتند، وسایل خانه، لباس و هر چیزی را که می­‌توانستند نو می­‌کردند که سال جدید با یک زندگی نو و یک زندگی تمیزتری به استقبال سال نو بروند. این برای زمانی بود که مردم توان خرید نداشتند، نه مانند امروز که هر روز می­‌بینیم تقریباً سال نو است و در پاساژ­ها داریم می­‌گردیم.

پاساژدرمانی یکی از سبک‌درمان پست­‌مدرن در ایران شده است

یکی از سبک‌درمان پست­‌مدرن در ایران پاساژدرمانی شده است؛ یعنی هفته­‌ای یکی دو بار خانم­­‌ها و آقایان، قبلاً فقط خانم‌ها بود، الان آقایان از خانم­ها در پوشیدن مارک­‌ها جلو زدند، اما امروز یک مقدار از گذشته‌مان فاصله گرفتیم، در مواردی حداقل، در شادی­های‌مان شادی­مان را با دیگران تقسیم می‌کردیم، این موارد از فرهنگ دینی و ملی ما غافل مانده است، اگر به آنها برگردیم بهتر باشد و با آن عرق ملی­‌گرایی­‌مان هم بیشتر همخوانی دارد. عرق ملی­‌گرایی ما در طول تاریخ بحث احترام به انسانیت بوده است، نه احترام به اینکه فرهنگ خاصی که مشخص نیست از کجا آمده است مانند «هالووین» که این دوگانگی ارزش­‌ها در فرهنگ ایرانی مخصوصاً ایام عید نمود یافته است.

مسأله غم و شادی را با هم خلط نکنیم

*با توجه به اینکه شب عید، شب شهادت امام هادی(ع) است، بهترین کاری که می­‌توانیم انجام دهیم چیست؟

-در شادی­‌های­مان مساله غم و شادی را با هم خلط نکنیم، تمرین کردیم مثلاً در شب شهادت امام حسن عسکری(ع) تا شام شهادت احترام نگه می­‌داریم و روز امامت امام زمان(عج) را از فردای آن جشن می­‌گیریم که آن هم به خاطر احترام نگه داشتن به پدر امام زمان­(عج)، می­‌دانم مردم ایران این مقدار حرمت را دارند که آن شادی را با این غم قاطی نمی­‌کنند، اجازه می­‌دهند آن عزاداری و آن احترام نگه داشتن به ولی خدا جای خودش باشد، ولی شاد بودن به مناسبت ایام سال نو جای خودش باشد و این دو را با هم خلط نمی­‌کنند، چون در موارد دیگر هم تمرین داریم، اگر آن را به اینجا تعمیم دهیم، به نظرم امر زیبایی می­‌شود که هم احترام را نگه داشتیم و هم حرمت امام معصوم‌مان را نگه داشتیم و هم شادی سال نو را داشته‌ایم./۹۶۹/د۱۰۲/ب۲

منبع: فارس