به گزارش ایرنا، سال 1396 خورشیدی مصادف با اولین سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا بود و با توجه به مواضع اعلام شده ترامپ در مخالفت با توافق هسته ای برجام، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن در این سالها بارها به روشنی و صراحت حمایت خود را از برجام اعلام و بر ضرورت حفظ و اجرای کامل آن تاکید کردند.
تیر ماه سال 1396دومین سالگردامضای توافق هسته ای ایران و 1+5 بود. توافق هسته ای موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) حاصل مذاکراتی دشوار و طولانی بود که بدون احتساب سوابق بحث با تروییکای اروپایی، دستکم از توافق نوامبر 2013 ژنو، به مدت حدود 20 ماه ادامه داشت تا سرانجام در 14 ژوییه 2015 (23 تیر 94) در وین به سرانجام رسید. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه 23 تیر ماه 96 در بیانیه ای به مناسبت دومین سالگرد امضای توافق هسته ای تاکید کرد: برجام دستاوردی تاریخی برای امنیت منطقه و جهان و موفقیتی برای دیپلماسی چندجانبه است.
وی تاکید کرد: در زمانه ای که جهان بار دیگر با تهدید توانایی های هسته ای کنترل نشده رو به رو است، برجام به عنوان بخش مهمی از تلاش های جهانی منع اشاعه هسته ای مطرح است. این توافق که به تایید شورای امنیت سازمان ملل رسیده، متعلق به جامعه بین المللی است و شورای امنیت از تمام طرف ها انتظار دارد که تعهداتی را که دو سال پیش بر عهده گرفتند اجرا کنند. اتحادیه اروپا به حفظ و اجرای برجام متعهد بوده و خواهد بود و همچنین متعهد است که از این توافق به عنوان پایه ای برای پرداختن به سایر منابع حل نشده تنش و مناقشه در منطقه استفاده کند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اواسط تیر ماه سال گذشته نیز در کنفرانس خبری با وزیر امور خارجه روسیه در بروکسل ، از توافق هسته ای دفاع و بر ضرورت ادامه اجرای کامل آن توسط تمام طرف ها از جمله آمریکا تاکید کرد. موگرینی پس از دیدار و گفت وگو با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در بروکسل در پاسخ به سوالی درباره برجام گفت: من با اعداد و ارقام تجارت و سرمایه گذاری سخن می گویم؛ پس از برجام مبادلات تجاری ما با ایران افزایش یافته و این روند ادامه خواهد یافت.
وی با بیان اینکه اتحادیه اروپا در دفاع از برجام متحد است،افزود: اروپا دراجرای کامل برجام و تعامل با ایران، منافع امنیتی دارد.ما همچنین برای طرف اروپایی منافع اقتصادی متصور هستیم. تضمین خواهیم کرد که تعامل با ایران ادامه خواهد یافت و برجام بطور کامل و توسط همه طرفها از جمله بخش های هسته ای و بخش های مربوط به لغو تحریم ها در برجام اجرا خواهد شد. برجام متعلق به یک کشور نیست، متعلق به جامعه بین المللی و مورد تایید شورای امنیت است و مسئولیت داریم اجرای کامل آن توسط همه طرف ها را تضمین کنیم.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اواخر تیرماه نیز در مراسم دریافت جایزه صلح ایالت «هسن» آلمان در بروکسل گفت: شاهد فضای بسیار متفاوت در امور جهانی، دو سال پس از امضای توافق هسته ای با ایران هستیم. موگرینی افزود: یافتن یا ساختن فضای مسئولیت پذیری جمعی که توافق هسته ای را ممکن سازد، همیشه کار آسانی نیست. کار برای رسیدن به راه حل های برد - برد مستلزم بردباری، پشتکار و حتی سرسختی و نیرومندی بسیار زیاد است.
وی تاکید کرد: نتیجه آن کار جمعی و مبتنی بر همکاری، یک توافق خوب بود که می تواند آزمون گذشت زمان را با موفقیت پشت سر بگذارد زیرا دقیقا وقتی که اعتماد وجود ندارد، شما به توافق روی کاغذ نیاز دارید. توافق با ایران متعلق به طرف هایی که آن را امکان پذیر کردند یا متعلق به یکی دو کشور نیست، بلکه متعلق به کل جامعه بین المللی است و منطقه و جهان را امن تر ساخته است.
فدریکا موگرینی در تابستان سال 1396 پس از حضور در تهران و شرکت در مراسم تحلیف دکتر روحانی ، اواسط مرداد ماه در حاشیه مجمع منطقه ای 'آسه آن' در مانیل با وزیران امور خارجه آمریکا، روسیه و چین دیدار و بر اجرای کامل برجام تاکید کرد. وی روز دوشنبه ششم شهریور ماه در آغاز کنفرانس سال 2017 نمایندگان کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل نیز گفت: بارها تکرار کرده ام که برجام توافقی بین المللی است و این احساس را دارم که در ماههای آینده باید بارها این موضوع را تکرار کنیم زیرا این موضوع امنیت بین المللی است. موگرینی در پاسخی تلویحی به اظهارات 'نیکی هیلی' نماینده آمریکا در سازمان ملل، گفت: توافق هسته ای با ایران نشان دهنده شیوه اتحادیه اروپا در سیاست خارجی است. این توافقی بین دو کشور نبود ؛ بارها این را تکرار کرده ام و احساس می کنم که ناچاریم در ماههای آینده هم بارها این موضوع را تکرار کنیم. وی افزود: این توافق تعهد کل جامعه بین المللی از یک طرف و ایران از طرف دیگر بود که با یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل هم حمایت شده و بطور منظم مورد تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی هم قرار گرفته است. موگرینی خاطرنشان کرد: امروز پس از دوسال، آژانس و همچنین کمیسیون مشترک، تبعیت از برجام را تایید کرده اند و ما باید این را در ماههای آینده در هر جایی که هستیم تکرار کنیم زیرا این مهم امنیت بین المللی ، ایمنی بین المللی و همچنین موضوع اعتبار توافقهای بین المللی است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اواخر شهریور ماه نیز در دیدار با مایک پنس معاون رییس جمهوری آمریکا، بر ضرورت اجرای کامل و موثر برجام توسط همه طرف ها تاکید کرد. موگرینی بار دیگر اوایل مهر ماه و این بار در دانشگاه ماستریخت هلند ، بر اهمیت توافق هسته ای تاکید کرد و گفت: از بقای برجام اطمینان حاصل خواهیم کرد. موگرینی در سخنانی در این دانشگاه به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد امضای پیمان ماستریخت گفت: بدون اتحادیه اروپا ما دستاوردهایی مانند توافق آب و هوایی پاریس و توافق هسته ای ایران را نمی داشتیم؛ توافقی که از بقای آن اطمینان حاصل خواهیم کرد.
** حمایت از برجام در مجمع ایران و اروپا در زوریخ
اوایل مهر ماه سال گذشته همچنین چهارمین 'مجمع ایران و اروپا' (EIF4) در زوریخ سوئیس برگزار شد و 'هلگا اشمید' دبیرکل بخش روابط خارجی اتحادیه اروپا سخنران ویژه این مجمع بود که روز چهارشنبه 12 مهر ماه در مجمع ایران و اروپا در زوریخ ، از برجام به عنوان نمونه موفقی از دیپلماسی موفق چند جانبه یاد کرد و گفت: برجام موفق بوده است و نباید مسائل منطقه ای را با هدف برجام مخلوط کرد. وی با بیان اینکه برجام توافق صلح یا توافق منطقه ای نبوده بلکه یک توافق عدم اشاعه هسته ای بود و مهم است که توافق هسته ای در مورد مسائلی که قرار نبوده به آنها بپردازد، مقصر شناخته نشود ، افزود: مساله هسته ای تنها بخشی از توافق بود. طرف دیگر توافق ، برداشته شدن فراگیر تحریم های مرتبط با هسته ای سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا بود. تحریم ها هیچگاه یک هدف نبودند بلکه وسیله ای برای مذاکره بودند. اعتقاد داریم که این مساله مهم است که مردم ایران و شرکتهای ایرانی مزایای این توافق را بطور مستقیم احساس کنند. به همین علت است که من امروز اینجا هستم و ما از ابتکارهایی مانند مجمع اروپا و ایران استقبال می کنیم.
همچنین سفیران پنج کشور انگلیس ، بلژیک ، دانمارک ، لهستان و هلند در مجمع ایران و اروپا در زوریخ برجام را یک توافق مهم بین المللی دانستند که لازم است تمام طرفها به اجرای آن ادامه دهند.
هلگا اشمید اواخر مهر ماه نیز در گفتگو با یک رسانه آلمانی با تاکید بر اینکه با وجود بحران هسته ای کره شمالی 'به بحران دوم هسته ای در خاورمیانه' نیاز نداریم ، هرگونه مذاکره مجدد درباره برجام را رد کرد.
در همین حال ، موگرینی روز 21 مهر ماه (13 اکتبر 2017) در واکنش به سخنرانی ترامپ درباره برجام که گفته بود هر زمان لازم بداند به برجام پایان می دهد ، تاکید کرد: برجام یک توافق دوجانبه نیست و به هیچ کشوری تعلق ندارد و هیچ کشوری نمی تواند به آن پایان بدهد. وی چند روز بعد نیز در مراسم دریافت جایزه 'کایزر اوتو' 2017 در شهر 'ماگدبورگ' آلمان ، گفت: حفظ توافق هسته ای با ایران متضمن منفعت خود ما و همچنین منفعت جهان است. ما دو سال پیش موفق شدیم به یک راه حل برد - برد برای یکی از پیچیده ترین و خطرناکترین موضوعات زمان دست پیدا کنیم. ما یک سامانه نظارتی موثر ایجاد کردیم تا اطمینان حاصل کنیم برنامه هسته ای ایران تنها می تواند مقاصد صلح آمیز داشته باشد و در مدت بیش از دو سال هیچ نقضی در مورد هیچکدام از تعهدات ایران روی نداده است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: توافق هسته ای مورد تایید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته و از این رو متعلق به کل جهان و تمام جامعه بین المللی است و هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند به این توافق پایان بدهد به این دلیل ساده که هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند به یک قطعنامه شورای امنیت پایان دهد.
** دفاع از برجام در تعامل با آمریکا و ارسال پیام روشن به واشنگتن
موگرینی اواسط آبان ماه در سفر به واشنگتن نیز از برجام دفاع کرد و در بازگشت از این سفر در حاشیه نشست وزیران دفاع سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بروکسل تاکید کرد که مسائل موشکی و منطقه ای ایران خارج از توافق هسته قرار دارند و مذاکره مجدد درباره برجام ممکن نیست .
وی افزود: در سفر به آمریکا درباره موضوع توافق هسته ای ایران با دوستانمان در واشنگتن گفت وگو کردم و اطمینان دارم که خواهیم توانست توافق هسته ای را حفظ کنیم.
موگرینی در دیدار با رکس تیلرسون پیش از نشست وزیران امور خارجه سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بروکسل تاکید کرد که تداوم اجرای برجام، اولویت راهبردی بسیار مهمی برای امنیت اروپا، منطقه و جهان است. وی گفت: برجام صرفا درباره مسائل هسته ای است و سابقه آن به حدود 14 سال قبل باز می گردد و اکنون از میان برداشتن توافقی که در خصوص موضوع هسته ای، نتیجه بخش بوده، چنانکه آژانس بین المللی انرژی اتمی 9 بار تایید کرده است، ما را در موقعیت بهتری برای بحث کردن در خصوص سایر مسائل قرار نمی دهد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه شنبه 14 آذر ماه پس از نشست وزیران امور خارجه ناتو تاکید کرد: توافق هسته ای یکی از موارد مورد اختلاف اروپا و آمریکا بوده اما گمان می کنم پیام اروپا مبنی بر اهمیت راهبردی برجام و لزوم حفظ آن، به روشنی در واشنگتن شنیده شده است.
** سخنان حاشیه ساز موگرینی در پارلمان اروپا
در سال 1396 همچنین یکی از اظهارنظرهای موگرینی درباره برجام حاشیه ساز شد. وی روز سه شنبه 21 آذر ماه پس از ایراد سخنرانی در پارلمان اروپا در بخش پاسخ به سوالات نمایندگان پارلمان اروپا از جمله گفت: 'من پس از این مدت برجام را از حفظ شده ام ؛ در جایی از برجام اشاره کوتاهی هست که می گوید این توافق می تواند راه را برای نوع دیگری از تعامل سازنده تر هموار کند و شاید در اینجا یک راز را افشا کنم که این جمله به درخواست ایران گنجانده شد زیرا رهبران ایران در آن زمان قصد داشتند از توافق هسته ای استفاده کنند تا از مردم و افکار عمومی خودشان یک دستور کار برای تعامل با جهان دریافت کنند. همانطور که برخی از شما (نمایندگان پارلمان اروپا) اشاره کردید ، مخدوش کردن اجرای کامل توافق هسته ای همچنین در صحنه سیاسی ایران موجب تضعیف کسانی می شود که تلاش می کنند با جهان تعامل کنند. تضعیف یا مورد سوال قراردادن برجام راهی برای تقویت تندروها در صحنه سیاسی در ایران است ، آیا این برای ما مناسب است ، قطعا نه .'
این اظهارات موگرینی حاشیه ساز شد و یک سخنگوی اتحادیه اروپا درباره برداشتهای سیاسی از این سخنان موگرینی گفت: نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا هیچ اشاره ای به سیاست های داخلی ایران نداشته و این یک برداشت کاملا اشتباه از سخنان موگرینی است.
یک سخنگوی اتحادیه اروپا روز جمعه 24 آذر ماه در تماس خبرنگار ایرنا برای ارائه توضیحاتی درباره این سخنان، گفت: خانم فدریکا موگرینی نماینده عالی اتحادیه اروپا به سیاست های داخلی ایران هیچ اشاره ای نداشته و این یک برداشت کاملا اشتباه از سخنان ایشان است. سخنگوی اتحادیه اروپا تصریح کرد: خانم موگرینی در سخنان خود به برجام به عنوان یک توافق راهگشا برای گسترش مستمر روابط بین اتحادیه اروپا و اعضای آن با ایران، از جمله از طریق رفع تحریم ها در جهت منافع مردم ایران، اشاره داشت. این عادی سازی روابط اکنون از طرق مختلف اتفاق افتاده است، همان طور که در بیانیه جامع روابط بین خانم موگرینی و آقای ظریف در ۱۴ آوریل ۲۰۱۶، یا در سومین دور گفتگوهای عالی رتبه ایران و اتحادیه اروپا که اخیرا در تاریخ ۲۰ نوامبر ۲۰۱۷ در تهران برگذار شد، به ظهور رسید.
این سخنگو تاکید کرد: برجام تنها به برنامه هسته ای ایران می پردازد؛ مسائل منطقه ای هرگز بخشی از مذاکرات نبوده و هیچ یک از مذاکره کنندگان نیز خواهان تغییر این مسیر نشده بود.
** دفاع از چندجانبه گرایی و دفاع وزیران خارجه اروپایی از برجام
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اوایل دی ماه در گزارش کار سال 2017 ، دفاع از برجام را در این سال، لحظاتی دشوار برای 'چندجانبه گرایی' نامید و تاکید کرد که این اتحادیه در سال 2018 یا 1397 همچنان به تلاشهای خود برای اجرای برجام توسط همه طرفها ادامه خواهد داد.
موگرینی همچنین روز پنجشنبه 21 دی ماه ( 11 ژانویه 2017) در بروکسل میزبان نشستی با حضور وزیران امور خارجه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان و جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بود. طرفین در این نشست درباره اقدام های لازم در شرایط کنونی به منظور تداوم اجرا و پایبندی همه طرف های برجام گفت و گو و تبادل نظر کردند. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در این نشست بر اهمیت تعهد همه طرف ها، بویژه اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی بر اجرای برجام در شرایط کنونی تاکید کرد. موگرینی و وزیران امور خارجه فرانسه ، انگلیس و آلمان نیز پس از این نشست مشترک بار دیگر بر لزوم حفظ و اجرای برجام و بهره مند شدن مردم ایران از مزایای اقتصادی لغو تحریم ها تاکید کردند.
در سال 1396 علاوه بر مقامات اتحادیه اروپا ، مقامهای کشورهای اروپایی نیز در مناسبتهای مختلف مضمون دفاع از برجام را تکرار کردند از جمله زیگمار گابریل وزیر امور خارجه سابق آلمان اواخر مهر ماه با 7 تن از سناتورهای آمریکا دیدار کرد و بار دیگر بر موضع آلمان و اروپا در دفاع از توافق هسته ای را تکرار کرد.
گابریل همچنین در واکنش به سخنرانی روز جمعه 21 مهر ماه ترامپ ، با تاکید بر حمایت کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا از توافق هسته ای با ایران، گفت: در هفته های آینده برای متقاعد کردن کنگره آمریکا به حفظ برجام تلاش خواهیم کرد. گابریل در گفتگو با یک رسانه آلمانی بار دیگر با انتقاد از برخورد دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با برجام گفت: این اقدام در حالی که آمریکا همچنان با موضوع هسته ای کره شمالی رو در رو است، یک پیام خطرناک ارسال کرد.
** دفاع اروپا از توافق هسته ای در قالب کمیسیون مشترک برجام
کمیسیون مشترک برجام که هر سه ماه یکبار با هماهنگی اتحادیه اروپا برگزار میشود، فرصت دیگری برای حمایت این اتحادیه اروپا از برجام در سال 1396 بود.
هشتمین جلسه کمیسیون مشترک برجام که دومین جلسه این کمیسیون در زمان دولت ترامپ بود ، روز جمعه 30 تیر ماه در هتل کوبورگ وین برگزار شد. سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران، جمع بندی این جلسه کمیسیون مشترک مبنی بر لزوم اجرای کامل برجام با حسن نیت و در فضای سازنده را یک پیام بسیار قوی برای جهان دانست و گفت: درعین حال ایران بر مسئول شناخته شدن آمریکا در مورد بدعهدی ها تاکید کرد.
نهمین جلسه کمیسیون مشترک برجام روز 29 شهریور ماه در سطح وزیران در نیویورک برگزار شد و دهمین جلسه این کمیسیون در حالی روز چهارشنبه 22 آذر در وین برگزار شد که فضای ابهام و بلاتکلیفی طرف آمریکایی درباره اجرای تعهدات این کشور در توافق هسته ای تشدید شده بود که اوج آن سخنرانی رئیس جمهوری آمریکا در این باره و اعلام عدم تایید ادعایی پایبندی ایران به برجام در روز جمعه 21 مهر ماه (13 اکتبر 2017 ) بود.
عراقچی معاون وزیر خارجه کشورمان پس از این نشست گفت: تمامی اعضای کمیسیون مشترک خیلی صریح و شفاف به آمریکا اعتراض کردند و تاکید کردند که آمریکا باید تعهدات خودش را بطور کامل و دقیق انجام دهد.
عراقچی در پاسخ به سوال ایرنا درباره اظهارات حاشیه ساز موگرینی گفت: در برجام یک جمله ای وجود دارد و آن اینکه اجرای کامل برجام می تواند در تامین صلح و امنیت منطقه ای و جهانی مشارکت کند. اولا اجرای کامل هنوز رخ نداده و بعد از 10سال است . وقتی که همه تحریمها بصورت کامل لغو شد و دو طرف در طول 10 سال توانستند به همه تعهدات خود پایبند بوده و توانستند نشان بدهند که برجام یک تجربه موفق مذاکراتی بوده است آن موقع می توان ادعا کرد که برجام در صلح جهانی مشارکتی را انجام داده. البته فکر می کنم که برجام همین الان هم در منطقه پرآشوب خاورمیانه همین که یک مشکلی را حل کرده و یکی از مشکلات را کمتر کرده خود بخود در صلح منطقه مشارکت کرده است. وی تصریح کرد: به نظرم این قبیل اظهارات تا حدی هم لفاظی است قبلا آقای ترامپ در خصوص این مساله مانورهایی داده بود. متن برجام کاملا مشخص است وهیچ ارتباطی به مسائل منطقه ای و جهانی ندارد و اینکه از یک جمله ای که معنی و مفهومش کاملا مشخص است کسی بخواهد تلقی های دیگری بکند حتما پذیرفتنی نیست.
در بیانیه پایانی این نشست نیز که از سوی سخنگوی اتحادیه اروپا منتشر شد، از پایبندی مستمر ایران به تعهداتش استقبال و بر ضرورت تضمین اجرای موثر برجام با حسن نیت و در فضایی سازنده تاکید کرد.
** جلسه یازدهم کمیسیون مشترک برجام و هشدار صریح عراقچی به طرف اروپایی
یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام که هشتمین نشست این کمیسیون از روز اجرای برجام (16 ژانویه 2016) بود، روز جمعه 25 اسفند سال گذشته به مدت 3 ساعت در هتل کوبورگ وین برگزار شد . عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران گفت در این جلسه کمیسیون مشترک اتفاق نظر کامل برابر آمریکا مبنی بر لزوم ادامه و اجرای کامل با حسن نیت برجام وجود داشت.
همزمان با این نشست کمیسیون مشترک برجام خبرگزاری رویترز مدعی شد که کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان تحریم های جدیدی علیه ایران در ارتباط با مسائل موشکی و منطقه ای پیشنهاد کرده اند تا آمریکا را راضی به حفظ برجام کنند. در واکنش به این گزارش ، عراقچی پیش از ترک وین اعلام کرد : اروپایی ها خواهان حفظ برجام و باقی ماندن لغو تحریم ها هستند.
معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد: اصرار طرف های برجام خصوصا اروپایی ها بر حفظ برجام، همانگونه که در بیانیه خانم اشمید نماینده اتحادیه اروپا تصریح شده است، صرفا اصرار بر حفظ قالب برجام نبوده بلکه شامل تداوم و افزایش منتفع شدن مردم ایران از منافع لغو تحریم ها طبق برجام هم هست. طبیعتا هرگونه تحریمی با هر بهانه ای، اگر موجب اعاده تحریم های لغو شده قبلی و یا کاهش اثربخشی لغو تحریم ها باشد، با این سیاست همخوانی نخواهد داشت. با این حال چنانچه احیانا برخی کشورهای اروپایی به دنبال اقداماتی همچون اعمال تحریم های غیرهسته ای بر ایران جهت خوشایندی رئیس جمهوری آمریکا باشند، مرتکب اشتباه محاسبه بزرگی شده و نتایج مستقیم آن را بر برجام و ادامه حیات این توافق خواهند دید.
** سال 1397 و لزوم حرکت اروپا از حرف به عمل در دفاع از برجام
با وجود تمام حمایتهای مکرر اروپایی ها از برجام ، دولت دونالد ترامپ در آمریکا به راه خود رفت. ترامپ بار دیگر با وجود ابراز ناخشنودی از توافق بین المللی هسته ای ایران (برجام)، روز جمعه 22 دی ماه تعلیق تحریم ها را تمدید کرد اما بنا به ادعای کاخ سفید، ترامپ برای آخرین بار تعلیق تحریم ها و تائید برجام را امضا کرد و در صورتی که اصلاحات مدنظر او در خصوص بند غروب، تشدید نظارت ها و الحاق مسائل موشکی به برجام لحاظ نشود، از این توافق خارج می شود.
در واکنش به این موضع آمریکا، اتحادیه اروپا بر تعهد خود به ادامه اجرای کامل و موثر برجام تاکید و اعلام کرد که با اعضای اتحادیه برای ارزیابی مشترک بیانیه آمریکا و پیامدهای آن هماهنگی خواهد کرد. موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تصمیم روز جمعه رئیس جمهوری آمریکا به تمدید تعلیق تحریم های هسته ای ایران مطابق با برجام را مثبت ارزیابی کرد و توافق هسته ای را برای امنیت اروپا و جهان حیاتی دانست.
علاوه بر مقامات وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی کشورمان ، مقامات پارلمانی نیز در سال گذشته در تعاملهایی که با همتایان اروپایی داشتند بر لزوم اقدامات عملی در این زمینه تاکید کردند. 'علاء الدین بروجردی' رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و هیات همراه اوایل بهمن ماه در هفتمین نشست مشترک پارلمانی ایران و اروپا شرکت کردند. بروجردی در این نشست خواستار اقدام عملی اتحادیه اروپا در حمایت از اجرای کامل برجام شد. وی ضمن استقبال ازمواضع اتحادیه اروپا در حمایت از برجام، خواستار اقدام عملی اتحادیه در حمایت از اجرای کامل برجام شد و گفت: توافق هسته ای و رفع تحریم ها زمینه مناسبی برای توسعه روابط دوجانبه است ولی واکنش کشورهای اروپایی نتوانسته انتظارات ملت ایران از برجام را برآورده سازد. وی با انتقاد از مواضع خصمانه ترامپ در اعمال فشار به شرکت ها و بانک های اروپایی، حرکت یک جانبه ایالات متحده را اهانت به تصمیمات جمعی جامعه بین المللی دانست و راهکار برون رفت از این مشکل را اتخاذ مواضع مستقل توسط اتحادیه اروپا و حمایت از شرکت ها و بانک های اروپایی برای ورود به بازار ایران دانست.
هم اکنون و در حالی که ترامپ تغییراتی در تیم سیاست خارجی و امنیتی خود ایجاد کرده و قرار است چهره های تندرویی مانند مایک پمپئو و جان بولتون را به سمت وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی کاخ سفید بگمارد ، بسیاری از محافل تندرو و لابی های صهیونیستی به زعم خود ناقوس مرگ برجام را به صدا در آورده اند. در این حال اتحادیه اروپا و مقامات این اتحادیه و کشورهای اروپایی پس از یک سال تکرار حرفها و مواضع خود در دفاع از برجام ، اکنون با آزمونی جدی در سال 1397 برای اقدامات و ابتکارهای عملی برای حفظ این توافق که متضمن منافع اقتصادی و امنیتی اروپا نیز است ، رو به رو شده اند.
اروپام**1078**
گزارش از: بابک جعفری
به گزارش ایرنا، سال 1396 خورشیدی مصادف با اولین سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا بود و با توجه به مواضع اعلام شده ترامپ در مخالفت با توافق هسته ای برجام، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن در این سالها بارها به روشنی و صراحت حمایت خود را از برجام اعلام و بر ضرورت حفظ و اجرای کامل آن تاکید کردند.
تیر ماه سال 1396دومین سالگردامضای توافق هسته ای ایران و 1+5 بود. توافق هسته ای موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) حاصل مذاکراتی دشوار و طولانی بود که بدون احتساب سوابق بحث با تروییکای اروپایی، دستکم از توافق نوامبر 2013 ژنو، به مدت حدود 20 ماه ادامه داشت تا سرانجام در 14 ژوییه 2015 (23 تیر 94) در وین به سرانجام رسید. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه 23 تیر ماه 96 در بیانیه ای به مناسبت دومین سالگرد امضای توافق هسته ای تاکید کرد: برجام دستاوردی تاریخی برای امنیت منطقه و جهان و موفقیتی برای دیپلماسی چندجانبه است.
وی تاکید کرد: در زمانه ای که جهان بار دیگر با تهدید توانایی های هسته ای کنترل نشده رو به رو است، برجام به عنوان بخش مهمی از تلاش های جهانی منع اشاعه هسته ای مطرح است. این توافق که به تایید شورای امنیت سازمان ملل رسیده، متعلق به جامعه بین المللی است و شورای امنیت از تمام طرف ها انتظار دارد که تعهداتی را که دو سال پیش بر عهده گرفتند اجرا کنند. اتحادیه اروپا به حفظ و اجرای برجام متعهد بوده و خواهد بود و همچنین متعهد است که از این توافق به عنوان پایه ای برای پرداختن به سایر منابع حل نشده تنش و مناقشه در منطقه استفاده کند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اواسط تیر ماه سال گذشته نیز در کنفرانس خبری با وزیر امور خارجه روسیه در بروکسل ، از توافق هسته ای دفاع و بر ضرورت ادامه اجرای کامل آن توسط تمام طرف ها از جمله آمریکا تاکید کرد. موگرینی پس از دیدار و گفت وگو با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در بروکسل در پاسخ به سوالی درباره برجام گفت: من با اعداد و ارقام تجارت و سرمایه گذاری سخن می گویم؛ پس از برجام مبادلات تجاری ما با ایران افزایش یافته و این روند ادامه خواهد یافت.
وی با بیان اینکه اتحادیه اروپا در دفاع از برجام متحد است،افزود: اروپا دراجرای کامل برجام و تعامل با ایران، منافع امنیتی دارد.ما همچنین برای طرف اروپایی منافع اقتصادی متصور هستیم. تضمین خواهیم کرد که تعامل با ایران ادامه خواهد یافت و برجام بطور کامل و توسط همه طرفها از جمله بخش های هسته ای و بخش های مربوط به لغو تحریم ها در برجام اجرا خواهد شد. برجام متعلق به یک کشور نیست، متعلق به جامعه بین المللی و مورد تایید شورای امنیت است و مسئولیت داریم اجرای کامل آن توسط همه طرف ها را تضمین کنیم.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اواخر تیرماه نیز در مراسم دریافت جایزه صلح ایالت «هسن» آلمان در بروکسل گفت: شاهد فضای بسیار متفاوت در امور جهانی، دو سال پس از امضای توافق هسته ای با ایران هستیم. موگرینی افزود: یافتن یا ساختن فضای مسئولیت پذیری جمعی که توافق هسته ای را ممکن سازد، همیشه کار آسانی نیست. کار برای رسیدن به راه حل های برد - برد مستلزم بردباری، پشتکار و حتی سرسختی و نیرومندی بسیار زیاد است.
وی تاکید کرد: نتیجه آن کار جمعی و مبتنی بر همکاری، یک توافق خوب بود که می تواند آزمون گذشت زمان را با موفقیت پشت سر بگذارد زیرا دقیقا وقتی که اعتماد وجود ندارد، شما به توافق روی کاغذ نیاز دارید. توافق با ایران متعلق به طرف هایی که آن را امکان پذیر کردند یا متعلق به یکی دو کشور نیست، بلکه متعلق به کل جامعه بین المللی است و منطقه و جهان را امن تر ساخته است.
فدریکا موگرینی در تابستان سال 1396 پس از حضور در تهران و شرکت در مراسم تحلیف دکتر روحانی ، اواسط مرداد ماه در حاشیه مجمع منطقه ای 'آسه آن' در مانیل با وزیران امور خارجه آمریکا، روسیه و چین دیدار و بر اجرای کامل برجام تاکید کرد. وی روز دوشنبه ششم شهریور ماه در آغاز کنفرانس سال 2017 نمایندگان کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل نیز گفت: بارها تکرار کرده ام که برجام توافقی بین المللی است و این احساس را دارم که در ماههای آینده باید بارها این موضوع را تکرار کنیم زیرا این موضوع امنیت بین المللی است. موگرینی در پاسخی تلویحی به اظهارات 'نیکی هیلی' نماینده آمریکا در سازمان ملل، گفت: توافق هسته ای با ایران نشان دهنده شیوه اتحادیه اروپا در سیاست خارجی است. این توافقی بین دو کشور نبود ؛ بارها این را تکرار کرده ام و احساس می کنم که ناچاریم در ماههای آینده هم بارها این موضوع را تکرار کنیم. وی افزود: این توافق تعهد کل جامعه بین المللی از یک طرف و ایران از طرف دیگر بود که با یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل هم حمایت شده و بطور منظم مورد تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی هم قرار گرفته است. موگرینی خاطرنشان کرد: امروز پس از دوسال، آژانس و همچنین کمیسیون مشترک، تبعیت از برجام را تایید کرده اند و ما باید این را در ماههای آینده در هر جایی که هستیم تکرار کنیم زیرا این مهم امنیت بین المللی ، ایمنی بین المللی و همچنین موضوع اعتبار توافقهای بین المللی است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اواخر شهریور ماه نیز در دیدار با مایک پنس معاون رییس جمهوری آمریکا، بر ضرورت اجرای کامل و موثر برجام توسط همه طرف ها تاکید کرد. موگرینی بار دیگر اوایل مهر ماه و این بار در دانشگاه ماستریخت هلند ، بر اهمیت توافق هسته ای تاکید کرد و گفت: از بقای برجام اطمینان حاصل خواهیم کرد. موگرینی در سخنانی در این دانشگاه به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد امضای پیمان ماستریخت گفت: بدون اتحادیه اروپا ما دستاوردهایی مانند توافق آب و هوایی پاریس و توافق هسته ای ایران را نمی داشتیم؛ توافقی که از بقای آن اطمینان حاصل خواهیم کرد.
** حمایت از برجام در مجمع ایران و اروپا در زوریخ
اوایل مهر ماه سال گذشته همچنین چهارمین 'مجمع ایران و اروپا' (EIF4) در زوریخ سوئیس برگزار شد و 'هلگا اشمید' دبیرکل بخش روابط خارجی اتحادیه اروپا سخنران ویژه این مجمع بود که روز چهارشنبه 12 مهر ماه در مجمع ایران و اروپا در زوریخ ، از برجام به عنوان نمونه موفقی از دیپلماسی موفق چند جانبه یاد کرد و گفت: برجام موفق بوده است و نباید مسائل منطقه ای را با هدف برجام مخلوط کرد. وی با بیان اینکه برجام توافق صلح یا توافق منطقه ای نبوده بلکه یک توافق عدم اشاعه هسته ای بود و مهم است که توافق هسته ای در مورد مسائلی که قرار نبوده به آنها بپردازد، مقصر شناخته نشود ، افزود: مساله هسته ای تنها بخشی از توافق بود. طرف دیگر توافق ، برداشته شدن فراگیر تحریم های مرتبط با هسته ای سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا بود. تحریم ها هیچگاه یک هدف نبودند بلکه وسیله ای برای مذاکره بودند. اعتقاد داریم که این مساله مهم است که مردم ایران و شرکتهای ایرانی مزایای این توافق را بطور مستقیم احساس کنند. به همین علت است که من امروز اینجا هستم و ما از ابتکارهایی مانند مجمع اروپا و ایران استقبال می کنیم.
همچنین سفیران پنج کشور انگلیس ، بلژیک ، دانمارک ، لهستان و هلند در مجمع ایران و اروپا در زوریخ برجام را یک توافق مهم بین المللی دانستند که لازم است تمام طرفها به اجرای آن ادامه دهند.
هلگا اشمید اواخر مهر ماه نیز در گفتگو با یک رسانه آلمانی با تاکید بر اینکه با وجود بحران هسته ای کره شمالی 'به بحران دوم هسته ای در خاورمیانه' نیاز نداریم ، هرگونه مذاکره مجدد درباره برجام را رد کرد.
در همین حال ، موگرینی روز 21 مهر ماه (13 اکتبر 2017) در واکنش به سخنرانی ترامپ درباره برجام که گفته بود هر زمان لازم بداند به برجام پایان می دهد ، تاکید کرد: برجام یک توافق دوجانبه نیست و به هیچ کشوری تعلق ندارد و هیچ کشوری نمی تواند به آن پایان بدهد. وی چند روز بعد نیز در مراسم دریافت جایزه 'کایزر اوتو' 2017 در شهر 'ماگدبورگ' آلمان ، گفت: حفظ توافق هسته ای با ایران متضمن منفعت خود ما و همچنین منفعت جهان است. ما دو سال پیش موفق شدیم به یک راه حل برد - برد برای یکی از پیچیده ترین و خطرناکترین موضوعات زمان دست پیدا کنیم. ما یک سامانه نظارتی موثر ایجاد کردیم تا اطمینان حاصل کنیم برنامه هسته ای ایران تنها می تواند مقاصد صلح آمیز داشته باشد و در مدت بیش از دو سال هیچ نقضی در مورد هیچکدام از تعهدات ایران روی نداده است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: توافق هسته ای مورد تایید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته و از این رو متعلق به کل جهان و تمام جامعه بین المللی است و هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند به این توافق پایان بدهد به این دلیل ساده که هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند به یک قطعنامه شورای امنیت پایان دهد.
** دفاع از برجام در تعامل با آمریکا و ارسال پیام روشن به واشنگتن
موگرینی اواسط آبان ماه در سفر به واشنگتن نیز از برجام دفاع کرد و در بازگشت از این سفر در حاشیه نشست وزیران دفاع سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بروکسل تاکید کرد که مسائل موشکی و منطقه ای ایران خارج از توافق هسته قرار دارند و مذاکره مجدد درباره برجام ممکن نیست .
وی افزود: در سفر به آمریکا درباره موضوع توافق هسته ای ایران با دوستانمان در واشنگتن گفت وگو کردم و اطمینان دارم که خواهیم توانست توافق هسته ای را حفظ کنیم.
موگرینی در دیدار با رکس تیلرسون پیش از نشست وزیران امور خارجه سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بروکسل تاکید کرد که تداوم اجرای برجام، اولویت راهبردی بسیار مهمی برای امنیت اروپا، منطقه و جهان است. وی گفت: برجام صرفا درباره مسائل هسته ای است و سابقه آن به حدود 14 سال قبل باز می گردد و اکنون از میان برداشتن توافقی که در خصوص موضوع هسته ای، نتیجه بخش بوده، چنانکه آژانس بین المللی انرژی اتمی 9 بار تایید کرده است، ما را در موقعیت بهتری برای بحث کردن در خصوص سایر مسائل قرار نمی دهد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه شنبه 14 آذر ماه پس از نشست وزیران امور خارجه ناتو تاکید کرد: توافق هسته ای یکی از موارد مورد اختلاف اروپا و آمریکا بوده اما گمان می کنم پیام اروپا مبنی بر اهمیت راهبردی برجام و لزوم حفظ آن، به روشنی در واشنگتن شنیده شده است.
** سخنان حاشیه ساز موگرینی در پارلمان اروپا
در سال 1396 همچنین یکی از اظهارنظرهای موگرینی درباره برجام حاشیه ساز شد. وی روز سه شنبه 21 آذر ماه پس از ایراد سخنرانی در پارلمان اروپا در بخش پاسخ به سوالات نمایندگان پارلمان اروپا از جمله گفت: 'من پس از این مدت برجام را از حفظ شده ام ؛ در جایی از برجام اشاره کوتاهی هست که می گوید این توافق می تواند راه را برای نوع دیگری از تعامل سازنده تر هموار کند و شاید در اینجا یک راز را افشا کنم که این جمله به درخواست ایران گنجانده شد زیرا رهبران ایران در آن زمان قصد داشتند از توافق هسته ای استفاده کنند تا از مردم و افکار عمومی خودشان یک دستور کار برای تعامل با جهان دریافت کنند. همانطور که برخی از شما (نمایندگان پارلمان اروپا) اشاره کردید ، مخدوش کردن اجرای کامل توافق هسته ای همچنین در صحنه سیاسی ایران موجب تضعیف کسانی می شود که تلاش می کنند با جهان تعامل کنند. تضعیف یا مورد سوال قراردادن برجام راهی برای تقویت تندروها در صحنه سیاسی در ایران است ، آیا این برای ما مناسب است ، قطعا نه .'
این اظهارات موگرینی حاشیه ساز شد و یک سخنگوی اتحادیه اروپا درباره برداشتهای سیاسی از این سخنان موگرینی گفت: نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا هیچ اشاره ای به سیاست های داخلی ایران نداشته و این یک برداشت کاملا اشتباه از سخنان موگرینی است.
یک سخنگوی اتحادیه اروپا روز جمعه 24 آذر ماه در تماس خبرنگار ایرنا برای ارائه توضیحاتی درباره این سخنان، گفت: خانم فدریکا موگرینی نماینده عالی اتحادیه اروپا به سیاست های داخلی ایران هیچ اشاره ای نداشته و این یک برداشت کاملا اشتباه از سخنان ایشان است. سخنگوی اتحادیه اروپا تصریح کرد: خانم موگرینی در سخنان خود به برجام به عنوان یک توافق راهگشا برای گسترش مستمر روابط بین اتحادیه اروپا و اعضای آن با ایران، از جمله از طریق رفع تحریم ها در جهت منافع مردم ایران، اشاره داشت. این عادی سازی روابط اکنون از طرق مختلف اتفاق افتاده است، همان طور که در بیانیه جامع روابط بین خانم موگرینی و آقای ظریف در ۱۴ آوریل ۲۰۱۶، یا در سومین دور گفتگوهای عالی رتبه ایران و اتحادیه اروپا که اخیرا در تاریخ ۲۰ نوامبر ۲۰۱۷ در تهران برگذار شد، به ظهور رسید.
این سخنگو تاکید کرد: برجام تنها به برنامه هسته ای ایران می پردازد؛ مسائل منطقه ای هرگز بخشی از مذاکرات نبوده و هیچ یک از مذاکره کنندگان نیز خواهان تغییر این مسیر نشده بود.
** دفاع از چندجانبه گرایی و دفاع وزیران خارجه اروپایی از برجام
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اوایل دی ماه در گزارش کار سال 2017 ، دفاع از برجام را در این سال، لحظاتی دشوار برای 'چندجانبه گرایی' نامید و تاکید کرد که این اتحادیه در سال 2018 یا 1397 همچنان به تلاشهای خود برای اجرای برجام توسط همه طرفها ادامه خواهد داد.
موگرینی همچنین روز پنجشنبه 21 دی ماه ( 11 ژانویه 2017) در بروکسل میزبان نشستی با حضور وزیران امور خارجه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان و جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بود. طرفین در این نشست درباره اقدام های لازم در شرایط کنونی به منظور تداوم اجرا و پایبندی همه طرف های برجام گفت و گو و تبادل نظر کردند. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در این نشست بر اهمیت تعهد همه طرف ها، بویژه اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی بر اجرای برجام در شرایط کنونی تاکید کرد. موگرینی و وزیران امور خارجه فرانسه ، انگلیس و آلمان نیز پس از این نشست مشترک بار دیگر بر لزوم حفظ و اجرای برجام و بهره مند شدن مردم ایران از مزایای اقتصادی لغو تحریم ها تاکید کردند.
در سال 1396 علاوه بر مقامات اتحادیه اروپا ، مقامهای کشورهای اروپایی نیز در مناسبتهای مختلف مضمون دفاع از برجام را تکرار کردند از جمله زیگمار گابریل وزیر امور خارجه سابق آلمان اواخر مهر ماه با 7 تن از سناتورهای آمریکا دیدار کرد و بار دیگر بر موضع آلمان و اروپا در دفاع از توافق هسته ای را تکرار کرد.
گابریل همچنین در واکنش به سخنرانی روز جمعه 21 مهر ماه ترامپ ، با تاکید بر حمایت کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا از توافق هسته ای با ایران، گفت: در هفته های آینده برای متقاعد کردن کنگره آمریکا به حفظ برجام تلاش خواهیم کرد. گابریل در گفتگو با یک رسانه آلمانی بار دیگر با انتقاد از برخورد دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با برجام گفت: این اقدام در حالی که آمریکا همچنان با موضوع هسته ای کره شمالی رو در رو است، یک پیام خطرناک ارسال کرد.
** دفاع اروپا از توافق هسته ای در قالب کمیسیون مشترک برجام
کمیسیون مشترک برجام که هر سه ماه یکبار با هماهنگی اتحادیه اروپا برگزار میشود، فرصت دیگری برای حمایت این اتحادیه اروپا از برجام در سال 1396 بود.
هشتمین جلسه کمیسیون مشترک برجام که دومین جلسه این کمیسیون در زمان دولت ترامپ بود ، روز جمعه 30 تیر ماه در هتل کوبورگ وین برگزار شد. سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران، جمع بندی این جلسه کمیسیون مشترک مبنی بر لزوم اجرای کامل برجام با حسن نیت و در فضای سازنده را یک پیام بسیار قوی برای جهان دانست و گفت: درعین حال ایران بر مسئول شناخته شدن آمریکا در مورد بدعهدی ها تاکید کرد.
نهمین جلسه کمیسیون مشترک برجام روز 29 شهریور ماه در سطح وزیران در نیویورک برگزار شد و دهمین جلسه این کمیسیون در حالی روز چهارشنبه 22 آذر در وین برگزار شد که فضای ابهام و بلاتکلیفی طرف آمریکایی درباره اجرای تعهدات این کشور در توافق هسته ای تشدید شده بود که اوج آن سخنرانی رئیس جمهوری آمریکا در این باره و اعلام عدم تایید ادعایی پایبندی ایران به برجام در روز جمعه 21 مهر ماه (13 اکتبر 2017 ) بود.
عراقچی معاون وزیر خارجه کشورمان پس از این نشست گفت: تمامی اعضای کمیسیون مشترک خیلی صریح و شفاف به آمریکا اعتراض کردند و تاکید کردند که آمریکا باید تعهدات خودش را بطور کامل و دقیق انجام دهد.
عراقچی در پاسخ به سوال ایرنا درباره اظهارات حاشیه ساز موگرینی گفت: در برجام یک جمله ای وجود دارد و آن اینکه اجرای کامل برجام می تواند در تامین صلح و امنیت منطقه ای و جهانی مشارکت کند. اولا اجرای کامل هنوز رخ نداده و بعد از 10سال است . وقتی که همه تحریمها بصورت کامل لغو شد و دو طرف در طول 10 سال توانستند به همه تعهدات خود پایبند بوده و توانستند نشان بدهند که برجام یک تجربه موفق مذاکراتی بوده است آن موقع می توان ادعا کرد که برجام در صلح جهانی مشارکتی را انجام داده. البته فکر می کنم که برجام همین الان هم در منطقه پرآشوب خاورمیانه همین که یک مشکلی را حل کرده و یکی از مشکلات را کمتر کرده خود بخود در صلح منطقه مشارکت کرده است. وی تصریح کرد: به نظرم این قبیل اظهارات تا حدی هم لفاظی است قبلا آقای ترامپ در خصوص این مساله مانورهایی داده بود. متن برجام کاملا مشخص است وهیچ ارتباطی به مسائل منطقه ای و جهانی ندارد و اینکه از یک جمله ای که معنی و مفهومش کاملا مشخص است کسی بخواهد تلقی های دیگری بکند حتما پذیرفتنی نیست.
در بیانیه پایانی این نشست نیز که از سوی سخنگوی اتحادیه اروپا منتشر شد، از پایبندی مستمر ایران به تعهداتش استقبال و بر ضرورت تضمین اجرای موثر برجام با حسن نیت و در فضایی سازنده تاکید کرد.
** جلسه یازدهم کمیسیون مشترک برجام و هشدار صریح عراقچی به طرف اروپایی
یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام که هشتمین نشست این کمیسیون از روز اجرای برجام (16 ژانویه 2016) بود، روز جمعه 25 اسفند سال گذشته به مدت 3 ساعت در هتل کوبورگ وین برگزار شد . عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران گفت در این جلسه کمیسیون مشترک اتفاق نظر کامل برابر آمریکا مبنی بر لزوم ادامه و اجرای کامل با حسن نیت برجام وجود داشت.
همزمان با این نشست کمیسیون مشترک برجام خبرگزاری رویترز مدعی شد که کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان تحریم های جدیدی علیه ایران در ارتباط با مسائل موشکی و منطقه ای پیشنهاد کرده اند تا آمریکا را راضی به حفظ برجام کنند. در واکنش به این گزارش ، عراقچی پیش از ترک وین اعلام کرد : اروپایی ها خواهان حفظ برجام و باقی ماندن لغو تحریم ها هستند.
معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد: اصرار طرف های برجام خصوصا اروپایی ها بر حفظ برجام، همانگونه که در بیانیه خانم اشمید نماینده اتحادیه اروپا تصریح شده است، صرفا اصرار بر حفظ قالب برجام نبوده بلکه شامل تداوم و افزایش منتفع شدن مردم ایران از منافع لغو تحریم ها طبق برجام هم هست. طبیعتا هرگونه تحریمی با هر بهانه ای، اگر موجب اعاده تحریم های لغو شده قبلی و یا کاهش اثربخشی لغو تحریم ها باشد، با این سیاست همخوانی نخواهد داشت. با این حال چنانچه احیانا برخی کشورهای اروپایی به دنبال اقداماتی همچون اعمال تحریم های غیرهسته ای بر ایران جهت خوشایندی رئیس جمهوری آمریکا باشند، مرتکب اشتباه محاسبه بزرگی شده و نتایج مستقیم آن را بر برجام و ادامه حیات این توافق خواهند دید.
** سال 1397 و لزوم حرکت اروپا از حرف به عمل در دفاع از برجام
با وجود تمام حمایتهای مکرر اروپایی ها از برجام ، دولت دونالد ترامپ در آمریکا به راه خود رفت. ترامپ بار دیگر با وجود ابراز ناخشنودی از توافق بین المللی هسته ای ایران (برجام)، روز جمعه 22 دی ماه تعلیق تحریم ها را تمدید کرد اما بنا به ادعای کاخ سفید، ترامپ برای آخرین بار تعلیق تحریم ها و تائید برجام را امضا کرد و در صورتی که اصلاحات مدنظر او در خصوص بند غروب، تشدید نظارت ها و الحاق مسائل موشکی به برجام لحاظ نشود، از این توافق خارج می شود.
در واکنش به این موضع آمریکا، اتحادیه اروپا بر تعهد خود به ادامه اجرای کامل و موثر برجام تاکید و اعلام کرد که با اعضای اتحادیه برای ارزیابی مشترک بیانیه آمریکا و پیامدهای آن هماهنگی خواهد کرد. موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تصمیم روز جمعه رئیس جمهوری آمریکا به تمدید تعلیق تحریم های هسته ای ایران مطابق با برجام را مثبت ارزیابی کرد و توافق هسته ای را برای امنیت اروپا و جهان حیاتی دانست.
علاوه بر مقامات وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی کشورمان ، مقامات پارلمانی نیز در سال گذشته در تعاملهایی که با همتایان اروپایی داشتند بر لزوم اقدامات عملی در این زمینه تاکید کردند. 'علاء الدین بروجردی' رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و هیات همراه اوایل بهمن ماه در هفتمین نشست مشترک پارلمانی ایران و اروپا شرکت کردند. بروجردی در این نشست خواستار اقدام عملی اتحادیه اروپا در حمایت از اجرای کامل برجام شد. وی ضمن استقبال ازمواضع اتحادیه اروپا در حمایت از برجام، خواستار اقدام عملی اتحادیه در حمایت از اجرای کامل برجام شد و گفت: توافق هسته ای و رفع تحریم ها زمینه مناسبی برای توسعه روابط دوجانبه است ولی واکنش کشورهای اروپایی نتوانسته انتظارات ملت ایران از برجام را برآورده سازد. وی با انتقاد از مواضع خصمانه ترامپ در اعمال فشار به شرکت ها و بانک های اروپایی، حرکت یک جانبه ایالات متحده را اهانت به تصمیمات جمعی جامعه بین المللی دانست و راهکار برون رفت از این مشکل را اتخاذ مواضع مستقل توسط اتحادیه اروپا و حمایت از شرکت ها و بانک های اروپایی برای ورود به بازار ایران دانست.
هم اکنون و در حالی که ترامپ تغییراتی در تیم سیاست خارجی و امنیتی خود ایجاد کرده و قرار است چهره های تندرویی مانند مایک پمپئو و جان بولتون را به سمت وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی کاخ سفید بگمارد ، بسیاری از محافل تندرو و لابی های صهیونیستی به زعم خود ناقوس مرگ برجام را به صدا در آورده اند. در این حال اتحادیه اروپا و مقامات این اتحادیه و کشورهای اروپایی پس از یک سال تکرار حرفها و مواضع خود در دفاع از برجام ، اکنون با آزمونی جدی در سال 1397 برای اقدامات و ابتکارهای عملی برای حفظ این توافق که متضمن منافع اقتصادی و امنیتی اروپا نیز است ، رو به رو شده اند.
اروپام**1078**
گزارش از: بابک جعفری
نظر شما