حجت‌الاسلام والمسلمین منصور کیانی، مدرس حوزه علمیه در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان با اشاره به اهمیت صله‌رحم در نزد خداوند در توضیح فلسفه اهمیت این آموزه دینی اجتماعی گفت: یکی از مهم‌ترین عوامل دستورات اخلاقی در اسلام این است که انسان را از خودخواهی و خودپرستی که همزاد و فطری اوست، دور کند، چراکه خودخواهی و یا به عبارتی حب ذات ریشه در فطرت انسان و همه حیوان‌ها دارد.

وی گفت: یعنی انسان خود و همه آنچه که متعلق به اوست از مال و مقام و فرزندان دوست دارد و این مذموم نیست؛ چراکه خداوند آن را در جان انسان قرار داده است و حب ذات، لازمه حیات بشری است؛ اما اگر این دوست داشتن خود، در ذات انسان تربیت نشود به چیزی علیه انسان تبدیل خواهد شد. یعنی حب ذات انسان را به مهلکه‌های اخلاقی می‌اندازد. بنابراین خودخواهی فطرتاً به‌جاست، آیت خداست که انسان به وسیله آن خود را از خطرها رها می‌کند اما اگر انحراف پیدا کرد و تبدیل به خودخواهی مطلق شد این زیان است.

کیانی ادامه داد: یکی از جلوه‌های خودخواهی این است که انسان دیگران را دوست ندارد و «من» او «ما» نمی‌شود. خداوند با امر و نهی می‌خواهد انسان را از منیت درآورد و او را تبدیل به ما کند. چرا در اسلام این همه بر ازدواج تأکید شده است؟ یکی از دلایلش این است که انسان از خودخواهی درآمده و مال و زحمات و جانش را با دیگری شریک شود و به این ترتیب دایره «من» او وسیع می‌شود و کم کم همسر، فرزندان و تمام اقوام را دربرمی‌گیرد و یک «ما»ی حقیقی شکل می‌گیرد.

صله‌رحم برای این است که «من» انسان «ما» شود و از دایره تنگ خود به درآید

این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه این موضوع به صورت غیرمستقیم در تمام احکام شرعی نهفته است، توضیح داد: همان‌طور که اگر عضوی در بدن ما دچار آسیب شد همه اعضا برای ترمیم آن بسیج می‌شوند، در خانواده نیز باید چنین باشد، در شکست های مالی و گرفتاری ها باید کنار هم باشند. صله‌رحم برای این است که "من" انسان "ما" شود و از دایره تنگ خود به درآید.

وی با اشاره به موضوع صله‌رحم در قرآن گفت: اعضای خانواده در قرآن یکسان نیستند و برخی از نزدیکان بر برخی دیگر اولویت دارند و هرچه به شما نزدیک‌تر باشند، حق آنها بر شما بیشتر است و قطع ارتباط با آنها سخت‌تر می‌شود. خانواده مانند درختی است که تنه آن پدر و مادر و فرزندان و اقوام شاخه‌های آن هستند. همان‌طور که شکستن یک ساقه از درخت واقعاً خسارت است در قطع صله‌رحم نیز  آسیب به خانواده می‌رسد.

اگر شهرهایتان را آباد می خواهید به دیدار هم بروید

کیانی با بیان اینکه قطع صله‌رحم باعث کوتاهی عمر می‌شود‌، گفت: بدرفتاری با اقوام و خویشان، اذیت‌ کردن آنها، غیبت‌ کردن و تنها گذاشتن آنها در شکست‌های مالی، بدترین چیزی است که عمر انسان را تهدید می‌کند. امام صادق(ع) سخنی زیبا در این زمینه دارند:

«صِلَةُ الرَّحِمِ ، وَحُسْنُ الْخُلُقِ ، وَحُسْنُ الْجِوَارِ ، يُعَمِّرَانِ الدِّيَارَ ، وَيَزِيدَانِ فِي الْأَعْمَارِ»: صله رحم، خوش اخلاقی و حسن همسایگی شهرها را آباد و عمرها را زیاد می کند. 

اگر دنیا را می‌خواهید با اقوام و بستگان خود صله‌رحم کنید، با آنها مهربانی کنید، از مشکلاتشان کم کنید، اگر این کار را کردید بدانید که صله‌رحم شهرها را آباد می‌کند.

صله‌رحم نوعی ایثار جان است

این محقق دینی افزود: بهترین چیزی که خدای تعالی از آن یاد کرده است ایثار جان و مال است. صله‌رحم نوعی ایثار جان است. یعنی ما دیگران را به خودمان ترجیح می‌دهیم و در بروز مشکلات و گرفتاری ها، اگر مال و ثروتی داریم قدری از آن را در اختیار آنها می‌گذاریم. پس ملاک در صله‌رحم این است که ما از دایره تنگ خود خارج شویم و دلسوز اقوام خود باشیم.

تنگی قبر برای این است که خودخواهیم

وی با اساره به عواقب خودخواهی در انسان ادامه داد: چرا قبر انسان‌ها تنگ می‌شود؟ تنگی قبر برای این است که خودخواهیم. هر چه انسان در زندگی خودبین باشد قبر او تاریک‌تر خواهد بود و برعکس هر چه دایره «من» او وسیع‌تر و خودخواهی‌اش کمتر باشد، آخرت او آبادتر است. ملاک در سعه اخروی این است که انسان اهل ایثار باشد. چرا شهید عظمت دارد؟ چون از «منِ» خود خارج شده و «ما»ی او غلبه یافته است.

این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه ریشه اخلاق این است که دایره منیت ما را وسیع‌تر کند، توضیح داد: بخیل‌ها در روز قیامت مثل مورچه‌هایی زیر دست و پای بقیه له می‌شوند، چرا این‌طور است؟ چون دایره منیت اینها تنگ بود برای همین در این تنگنا باقی می‌مانند.

کیانی در پایان اظهار کرد: دید و بازدید نوعی از صله‌رحم است. کمترین سطح آن است. اکثر صله‌رحم به این معناست که گرفتاری‌های اقوام خود را دریابیم. اگر دچار شکست مالی شدند، گرفتار شدند، به کمک آنها بشتابیم. ملاک در صله‌رحم ایثار غیر بر خود و خارج شدن از دنیای خود است. ترک این موضوع عمرها را کوتاه می‌کند. صله‌رحم کمش سلام و علیک و دید و بازدید است و اکثر آن این است که دلسوز هم باشیم، در فشارهای مالی، قضایای جانی و امثال آن و گرفتاری‌ها کنار هم باشیم.

انتهای پیام