چکیده

در دهه­ های اخیر، کاهش فقر و افزایش سطح رفاه خانوارها به یکی از مباحث مهم توسعه‌ی اقتصادی کشور­ها تبدیل شده است، به‌طوری که فقرزدایی و بهبود سطح رفاه افراد در جامعه شرط لازم برای رشد اقتصادی محسوب َمی­شود. آگاهی از حداقل معیشت که در ادبیات اقتصادی به‌طور تلویحی مترادف با خط فقر است، اولین گام در مسیر برنامه­ریزی برای مبارزه با فقر و محرومیت می­باشد. در این راستا با استفاده از داده­های هزینه و درآمد خانوار­های شهری  و روستایی که توسط مرکز آمار ایران همه ساله منتشر می­شود، ابتدا حداقل معیشت طی سال‌های 1392-1368 که پنج برنامه‌ی توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور به اجرا درآمده است با استفاده از هشت گروه کالایی، به روش سیستم مخارج خطی (LES) و با استفاده از نظریه‌ی حداقل عادات نسبی (HLES) محاسبه می­شود. سپس با استفاده از شاخص‌های سنجش فقر، شدت و گسترش فقر در مناطق شهری و روستایی مورد مطالعه قرار می­­­گیرد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که طی سال‌های مورد مطالعه، گرچه حداقل معیشت (خط فقر) در خانوارهای شهری و روستایی ایران  به ترتیب دارای رشد متوسط­20  و 21/3 درصد بوده است، ولی میزان و اندازه فقر در شهر­ها روستاها روند نزولی داشته و شکاف فقر و شدت آن کاهش یافته است، بنابراین، عملکرد دولت در کاهش فقر نسبی طی پنج برنامه‌ی توسعه‌ی اقتصادی نسبتاً موفقیت­آمیز بوده است.

کلیدواژه‌ها: حداقل معیشت؛ شاخص‌های فقر؛ خانوارهای شهری و روستایی

نویسندگان:

محمد مولایی: استادیار دانشگاه بوعلی سینا

زهره رحیمی راد: دانشگاه بوعلی سینا

فصلنامه تحقیقات اقتصادی - دوره 53، شماره 1، بهار 1397.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.