صاحب‌خبر - محمد نجار صادقی: سال 96 را می‌توان یکی از بهترین سال‌ها در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات نامید؛ انتخاب وزیری جوان و پرکار، سالی را رقم زد که فناوری در تمام بخش‌های اقتصادی نفوذ پیدا کند. برای جهرمی فرقی نمی‌کند درباره مسکن حرف بزند یا درباره اینترنت اشیا، او در مکتبی پرورش یافته که تنها به دنبال سیستماتیک کردن اطلاعات و مبارزه با فساد است. اجرای طرح رجیستری از نخستین‌ گام‌های وی بود، طرحی که در آن دیگر موبایل‌های قاچاق زنگ نخوردند. طبق آماری که گمرک اعلام کرده درآمد دولت از اجرای این طرح با احتساب 20 درصد مجموع حقوق گمرکی و مالیات هر گوشی نزدیک به 83 میلیون دلار بوده است اما این تمام ماجرا نیست، مهلت 6 ماهه به شرکت سامسونگ و انحصار فروش محصولات اپل به یک شرکت از نکات زشت رجیستری بود که بعضا شائبه وجود رانت را در اجرای این طرح به ذهن متبادر می‌کند. از افزایش 20 درصدی قیمت موبایل هم باید به عنوان یکی از عواقب رجیستری نام برد. با همه این تفاسیر رجیستری 6 ماه است عملیاتی شده و دست قاچاقچیان از یک منفعت میلیاردی کوتاه شده است. به نظر می‌رسد طرح رجیستری نخستین‌گام عملی آذری‌جهرمی در راستای پروژه مبارزه سیستمی با فساد در اقتصاد باشد که در سال آینده با سامانه املاک، سامانه جامع تجارت و سیستم‌های از این دست دنبال می‌شود. چه خبر از شبکه ملی اطلاعات؟ شبکه ملی اطلاعات را می‌توان پاشنه آشیل وزارت ارتباطات در سال 96 معرفی کرد. البته این کم‌کاری ربطی به امسال و پارسال ندارد و شبکه ملی اطلاعات چندین سال است که به فراموشی سپرده شده است. آذری‌جهرمی در دفاع خود در این زمینه گفته زمینه‌های فنی این شبکه را ایجاد کرده است؛ خارج از علاقه وزیر به امور فنی به نظر می‌رسد تمایلی هم در وزارت ارتباطات برای پیگیری پیام‌رسان یا موتور جست‌وجوگر ایرانی وجود ندارد. تحریم فناوری به سبک آمریکایی میانه‌های سال بود که ناگهان خبری مبنی بر حذف برنامه‌های ایرانی در گوگل‌پلی و اپ استور منتشر شد و تمام استارت‌آپ‌های ایرانی را با شوک رو به رو کرد. تاکسی‌های آنلاین، برنامه‌های آموزشی و برنامه‌های خدمات تحویل غذا از اصلی‌ترین متضرران این تحریم‌ها بودند. این دو قول تکنولوژی بعدها اعلام کردند دلیل تحریم‌های‌شان فشارهایی بوده که از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا به آنها وارد شده است اما این پایان ماجرا نبود و گوگل با مسدودسازی 100 درصدی تمام قابلیت‌های برنامه‌نویسی در این بستر به کلی ارائه خدمات کاربردی را برای شهروندان ایرانی مسدود کرد. شاید وجود یک دیپلماسی قدرتمند ارتباطات می‌توانست از بار این تحریم‌ها بکاهد اما متاسفانه در سال جاری که شاهد این ماجرا نبودیم امید است در سال آینده وزیر جوان به خارج از مرزها هم نیم‌نگاهی داشته باشد. تلگرام؛ بدعهد، محبوب سخت است بخواهیم در حوزه ارتباطات ایران بنویسیم و اسمی از پیام‌رسان محبوب و البته پردسترس تلگرام نیاوریم؛ تلگرامی که امروز 40 میلیون مخاطب ایرانی دارد و طبق آمار رسمی وزارت ارتباطات بالغ بر 180 هزار خانواده از آن ارتزاق می‌‎کنند. تلگرام کار خود را در ایران به عنوان پیام‌رسان شروع کرد اما دیری نپایید که با ارائه بستر کانال، خود را به یک رسانه تبدیل کرد. طولی نکشید که کنترل این بستر ارتباطی از دست مسؤولان کشور خارج شد تا حدی که چندین بار به صورت کوتاه‌مدت و در یک بازه 10 روزه در دی‌ماه دسترسی کاربران را به تلگرام به دلایلی مانند ترویج خشونت یا سلب آرامش عمومی محدود کردند. شاید به جرات بتوان گفت بیشترین کلیدواژه‌ای که وزیر ارتباطات طی سال گذشته استفاده کرد هم همین «تلگرام» بود. این پیام‌رسان- رسانه با تمام خوبی‌هایش، چه بخواهیم و چه نخواهیم به دلیل حضور بیگ‌دیتای آن در خارج از مرزها یک بحران امنیتی برای ایران به حساب می‌آید. با وجود اینکه محدود کردن تلگرام در شرایط حال از اوجب واجبات است ولی باید پیش از این یک پیام‌رسان جایگزین حتما شناسایی شود، در غیر این صورت مسدود کردن آن از مسدود نکردنش پرضررتر است. اینترنت سرعتی به جای حجمی تغییر نحوه محاسبه هزینه اینترنت از دیگر اتفاقات خوب سال 96 بود. در این تغییر کاربران اینترنت ثابت دیگر برای حجم هزینه‌ای پرداخت نمی‌کردند بلکه آنها برای سرعت و زمان اعتبار دسترسی خود به اینترنت هزینه پرداخت می‌کردند. این طرح باعث رضایت بیشتر کاربران اینترنت در ایران شد و گامی در راستای دسترسی آزاد به اطلاعات نامیده شد. ارزهای دیجیتال و بلاکچین از همه این موضوعات گذشته پدیده سال 96 در حوزه فناوری نه رجیستری بود و نه انواع مختلف اینترنت؛ پدیده سال 96 ارزهای دیجیتال بودند. ارزهایی که تنها در اینترنت کارآیی دارند و برای مبادله در این فضا طراحی شده‌اند. جهرمی پیش از مسؤولان بانک مرکزی به این موضوع ورود کرد و خواهان مطالعه و حتی تولید ارزهای دیجیتال ملی شد. آذری‌جهرمی حتی پا را فراتر گذاشت و درباره بستر این ارزها یعنی بلا‌کچین هم اظهارنظر کرد و گفت این فناوری می‌تواند نحوه حکمرانی را تغییر دهد. آنطور که مشهود است بلاکچین می‌تواند بانکداری، نظام ثبت و اقتصاد را دستخوش تغییر قرار دهد. سال 97 صددرصد سال شکوفایی این فناوری است و مدیران اقتصادی و تصمیم‌گیران کشور باید در برابر آن هوشمند باشند.∎​