مجید ملا نوروزی در عرصه هنرهای تجسمی نامی آشناست. او از ابتدای دولت یازدهم در دفتر هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور پیدا کرد و هدایت این بخش پرحاشیه معاونت هنری را بر عهده گرفت. او به سبب شناخت خوبی که از فضای هنر تجسمی داشت، کارنامه قابل قبولی دارد و می‌توان او را موفق‌ترین مدیر معاونت هنری در دوره گذشته دانست.

یکی از مهم‌ترین وجوه فعالیت‌های ملانوروزی ایجاد آشتی دوباره و پیوند میان هنرمندان است. ابتدای دوران مدیریت او مصادف شده بود با شرایط حساسی که فضای هنرمندان تجسمی دوقطبی شده بود و ادامه این فضا طبعا می‌توانست لطمه‌های سنگینی به مسیر هنری کشور در عرصه تجسمی وارد کند.

ملانوروزی کارهایی کرده که شاید تنها از یک مدیر انقلابی می‌شود انتظار داشت و او به بهترین شکل انجامش داد. مواردی مثل حمایت از یک مدیر متعهد مثل‌ سید‌مسعود شجاعی طباطبایی در کاریکاتور که وقتی برایش در شهرداری مشکلی پیش آمد و بنابر رفتن او شد، همان روز برایش حکم دبیری بینال کاریکاتور را زد، یا حمایت از نمایشگاه صلح علی وزیریان از هنرمندان انقلابی، حمایت از نقاشان جوانی که هم دغدغه‌مند بودند و هم در کارشان از جمله بهترین‌ها بودند و اختصاص فضای موزه و تالار وحدت به افراد متخصصی مانند حسن روح‌الامین و... یا شهامت مثال‌زدنیش برای شرکت در نمایشگاه هنری هلوکاست و آن هم زمانی که در اوج روابط دیپلماتیکش با اشتون مایر و سایر شخصیت‌های هنری دنیا بود و مثال‌های زیاد دیگری از این نوع. ملانوروزی حالا به هنرهای تجسمی رونق داده و موجب شده است تا اقتصاد این بخش از هنر هم رونق بگیرد و اهالی هنر شانیت بیشتری بیابند. حسینی، معاون هنری حالا مدتی است به جای مرادخانی در معاونت هنری مستقر شده و انتظار می‌رود از همکاری این دو مدیر توانا در معاونت هنری اتفاق‌های خوب بیشتری به سود هنرمندان شکل گیرد.

این همه را گفتیم اما از برخی جنبه‌ها هنرمندان فعال در هر حوزه‌ای می‌توانند بهترین منتقد و بررسی‌کننده کارها و عملکرد یک مدیر باشند. از سه هنرمند شناخته شده حوزه تجسمی که دو نفر از آنها تجربه مدیریتی طولانی مدتی هم دارند، خواستیم تا در یادداشت‌هایی کوتاه عملکرد ملا نوروزی را بررسی کنند. حسن روح‌الامین با نقاشی‌های برجسته‌اش در عرصه نقاشی مذهبی شناخته شده است. محمد حسین نیرومند که در کارنامه فعالیت‌های خود سردبیری و مدیرمسئولی کیهان کاریکاتور، مدیر عاملی انجمن سینمای دفاع مقدس و بسیاری سمت‌های دیگر را دارد و همچنین مسعود شجاعی طباطبایی که سال‌هاست در عرصه تجسمی فعال بوده و اکنون مدیریت مرکز تجسمی حوزه هنری را بر عهده دارد، در این یادداشت‌ها عملکرد مدیر مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را بررسی می‌کنند.

روایت اول

هنرشناس، مسئول، انقلابی

از امیر المومنین علی(ع) حدیث داریم که می‌گوید فاصله بین حق و باطل چهار انگشت است. آنچه که دیدی حق است و آنچه که شنیدی باطل. من آنچه شنیده‌ام را نمی‌گویم، بلکه از آنچه دیده‌ام حرف می‌زنم که حق باشد. به عنوان یک هنرجو در مسیر هنر می‌گویم مجید ملا نوروزی بی‌چشمداشت کار کرده و به هنرمندان کمک می‌کند.

وقتی برای نمایش آثارم نزد او رفتم، تا جایی که توانست کمک کرد و تا جایی که آبرو داشت، برایم مایه گذاشت. کارهای من آیینی و اعتقادی است و شاید هر مدیری نخواهد که پای چنین کارهایی بایستد، اما ملانوروزی ایستاد، آن هم بدون این‌که کوچک‌ترین درخواستی از من داشته باشد یا موضوعات مالی را به میان بکشد. مثل یک بزرگ‌تر، یک مسئول دلسوز و یک مدیر واقعی انقلاب کنارم ایستاد و همراهی ام کرد. آن هم کمک‌هایی که من نه به ذهنم رسیده بود و نه توقعش را داشتم. ملانوروزی هنر را می‌فهمد، هنرمند را می‌فهمد و هیچ وقت هنرمند را ده دقیقه هم پشت در دفترش معطل نکرد، بین او و هنرمندان هزار تومان هم رد و بدل نشد و هر کسی را هم که کار خوبی برای ارائه داشت، حمایت کرد. من به عنوان هنرجوی هنر دینی، هر چه را که می‌خواستم در یک مسئول انقلابی ببینم، در ملا نوروزی دیدم و برای همیشه قدردان این همه خوبی او هستم و محبت‌های بی چشمداشت این مدیر را فراموش نمی‌کنم.

روایت دوم

مدیر معتدل دولت اعتدال

به عنوان کسی که تجربه مدیریت را دارم می‌گویم مدیری وجود ندارد که نشود او را نقد کرد، بر هر شخصی انتقاداتی وارد است و وقتی هم به عنوان مدیر سکاندار جایی می‌شود، طبعا باید او را خوب و دقیق نقد کرد. حالاکه قرار است از ملانوروزی بگویم هم می‌دانم به عملکرد او هم مانند هر مدیر دیگری نقدهایی وارد است. اما در کنار همه نقدها دو نکته مهم وجود دارد، دو نکته کلیدی که از او مدیری می‌سازد که به نظرم کارنامه‌های قابل قبول و قابل دفاع دارد و نمره قبولی می‌گیرد.

نخستین نکته را مربوط به این می‌دانم که ملا نوروزی در برابر اتفاقاتی که برای موزه هنرهای معاصر رخ داد ایستاد و نگذاشت اتفاقات شکل دیگری بگیرند و پیش بروند. افرادی از بدنه وزارت ارشاد در صدد ورود به موزه هنرهای معاصر بودند، ورودی از این جنس که آثار آن را به بنیاد رودکی و سازمان میراث فرهنگی و... ببرند. اگر مقاومت قابل ستایش ملا نوروزی نبود، واقعا معلوم نبود چه اتفاقی رخ می‌داد، چرا که این افراد هدفشان نه موزه که محتوای آن بود، محتوایی که مسلما گنجینه ارزشمندی برای کشورمان است و باید حفظ شود. حفظ شدن این آثار در دوره فعلی مرهون مقاومت ملا نوروزی است.

مورد دیگر هم بحثی است که جنبه خاصی پیدا می‌کند و به حضور ایشان در جشنواره هولوکاست برمی گردد. واقعیت این است که ما فکرش را نمی‌کردیم یکی از مدیران دولت اعتدال به این نمایشگاه بیاید و حضورشان اتفاق خوبی بود و قابل تقدیر است. واقعا کمتر مدیری در حوزه فرهنگ و ارشاد اسلامی حاضر است این کار را انجام دهد، اما ملانوروزی این کار را انجام داد و شاهد بودیم که حضورش بازتاب‌های بین‌المللی هم داشت، او می‌توانست مانند دیگر مدیران رفتار کند، اما بی آنکه از او بخواهیم آمد و پای حواشی‌اش هم ایستاد.

روایت سوم

انسان شریف، مدیر خوب

به مجید ملا نوروزی گفتم به نمایشگاه هولوکاست بیایی برایت دردسر می‌شود، یک مسابقه سیاسی است و طبعا برایت حواشی زیادی خواهد داشت. اما گفت مهم نیست و آمد. گفتم حالا که آمدی لااقل بالای سن نیا. ما هم برای اهدای جوایز صدایش نزدیم اما خودش آمد. خلاصه هر چه ما اصرار کردیم ایشان هم انکار کرد و آمد و حاشیه‌هایی در سطح جهانی هم برایشان ایجاد کرد.

پوستر ما در واقع یک‌سری دیوار حائل بود که اسرائیل دور خودش کشیده است. این دیوارها وقتی رفته بالا به سمت آسمان صلیب شکسته نازی‌ها را می‌توانیم ببینیم. منتها از دور که نگاه کنی فقط صلیب شکسته را می‌بینی و دیوار حائل چندان به چشم نمی‌آید. بعد به حالت طنز بچه‌ای هم در حال بادبادک بازی است که روی بادبادکش پرچم فلسطین است که از این آسمان رد شده و رفته بالا. روز بعد از برگزاری آیین پایانی مسابقه، حزب سبز آلمان نوشت مجید ملانوروزی مدیر تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد ایران در محفلی شرکت کرده که طرفدار نازی‌هاست. خیلی نامردی بود. آن هم در شرایطی که قرار بودی تعدادی از آثار موزه هنرهای معاصر به برلین برود. بعد از این بود که وزیر خارجه آلمان هم وارد ماجرا شد و گفت آثار بیاید، اما ملا‌نوروزی نه. یعنی می‌خواستند کارهای هنری ما را بگیرند و نمایش بدهند برایمان تکلیف هم تعیین می‌کردند! ملانوروزی مانند هر مدیر دیگری می‌توانست نیاید، اما آمد و برخورد متفاوتش برای همیشه در ذهن ما ماند.

و این را هم بگویم که ملا نوروزی را باید این‌گونه تعریف کنم؛ یک انسان بسیار شریف و مدیر بسیار خوب که هنر را می‌فهمد و برایش ارزش قائل است. شاید خیلی‌ها فکر کنند این را به‌خاطر حضورش در نمایشگاه مسابقه هولوکاست می‌گویم، طبعا این اتفاق بر من اثر گذاشته است، اما ملانوروزی منهای این ماجرا هم همیشه همراه بوده است. هم در جریان برگزاری دوسالانه کاریکاتور بسیار ما را همراهی و کمک کرد و هم از زمانی که مدیریت تجسمی حوزه هنری را بر عهده دارم، بارها با هم تعامل داشته‌ایم و در هر رویداد هنری با کیفیتی که قرار باشد، برگزار شود، حضور موثر خواهد داشت.