به گزارش خبرگزاری رسا، بررسی مختصات عصر موعود در باور قرآن کریم و همچنین تبیین موعود پژوهی و اراده حاکمیت حق، در بیانات و سفارشات قرآن کریم، مقؤلاتی بودند که ما را بر آن داشتند تا گفت وگویی با حجت الاسلام جواد جعفری، محقق و مولف مهدوی، ترتیب دهیم که ماحصل آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

درآیاتی در قرآن کریم؛ همانند آیه ابتدایی سوره مبارکه عصر و یا آیات ابتدایی سوره مبارکه بروج؛ دلالت هایی بر عصر و دوران موعود، صورت گرفته است؛ آیا این نشانه ها، صراحتاً در باب عصر مهدوی بیان شده اند؟

در باب آیه ابتدایی سوره مبارکه عصر، روایت شریفی از امام صادق(ع) در کتاب «کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق(ره)، مروی است که ایشان فرمودند: خداوند در این آیه که می فرمایند:«وَالْعَصْرِ»؛ منظورشان، عصر ظهور حضرت قائم(عج) بوده است. در واقع به تعبیری صحیح، این آیه شریفه، دلالت بر آغاز حرکت و نهضت جهانی حضرت ولی عصر(عج)، در زمین دارد.

در باب آیه ابتدایی سوره مبارکه بروج نیز که خداوند متعال می فرماید:«وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ»؛ معنایی در کتاب «کمال الدین» مروی است که حضرت امیر(ع) در منقبت این آیه از رسول مکرم اسلام(ص) روایت فرموده اند که: روزی شخصی از نبی مکرم(ص) سوال نمود که بعد از شما چند نفر پیشوا و امام برای مسلمین خواهند بود؟ رسول مکرم(ص) در پاسخ بیان داشتند:«وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ» و سپس فرمودند: «عددهم به عدد بروج». در واقع رسول مکرم(ص) با این کلام، بیان داشته اند که همانگونه که آسمان دارای دوازده برج و استوانه است، جانشینان و امرای بعد از من نیز، دوازده نفر خواهند بود که ابتدایی ترین آنها حضرت امیرالمؤمنین(ع) است و آخرین آنها حضرت حجت(عج) خواهند بود. سپس حضرت(ص) فرموده اند: «قائم(عج)، جهان را با توجه به فراگیر شدن ظلم و ستم، نجات خواهد داد و سراسر گیتی را مملو از عدل و داد خواهد کرد.» در تفاسیر معتبر قرآن کریم در باب همین آیه ابتدایی سوره بروج آمده است که پیامبر(ص) در تفسیر این آیه مبارکه، به صراحت به مقام و موقعیت و نفرات جانشینان بعد از خود اشاره فرموده اند.

با توجه به نزول قرآن کریم در دوران حضرت رسول(ص) و فاصله زمانی با ولادت حضرت مهدی(عج)، چگونه می توان نشانه های وجودی ایشان را در قرآن کریم استنباط کرد؟

در این مقؤله باید بیان داشت که اثر شریفی در همین زمینه، منقول است به نام «معجم احادیث الامام المهدی(عج)» که در آن، در حدود سیصد تا چهارصد آیه شریفه از قرآن کریم، در باب مهدویت تبیین شده است. در جلد هفتم این اثر؛ آیات شریفه قرآنی منتسب به حضرت ولی عصر(عج) گردآوری شده است، عزیزانی که می خواهند به طور مبسوط در این زمینه مطالعه نمایند، می توانند به این اثر گرانقدر مراجعه کنند.

اما اگر بخواهیم به صورت اجمالی در این زمینه بررسی ای انجام دهیم می بایست اشاره داشته باشیم که اصولاً دوگونه آیات قرآنی در باب حضرت بقیه الله الاعظم(ارواحنا له الفداء) در قرآن کریم وجود دارد؛  یک گونه آیاتی هستند که به کلّیت وجودی امام(ع) در هر زمانی اشاره دارند که این آیات اثبات می نماید در این دوران نیز، می بایست امامی وجود داشته باشد و هیچ عصری نیست که ولی خدا(ع) در آن حضور نداشته باشد.

این آیات شامل آیه چهارم سوره مبارکه قدر است که در آن خداوند می فرماید:«تَنَزَّل‌ُ المَلائِکَةُ وَ الرُّوح‌ُ فِیها بِإِذن‌ِ رَبِّهِم‌ مِن‌ کُل‌ِّ أَمرٍ»؛ در شب قدر، ملائکه از ابتدای شب تا سپیده صبح، به طور مداوم بر اهل زمین وارد خواهند شد. در این معنا چه دلیلی واضح تر بر این که این ملائک بر زمین بر حجت خداوند(عج) که شاهد و ناظر است، وارد می شوند و امور محوله را به ایشان ارائه می نمایند.

این معنا در روایات شیعی، به صراحت تبیین شده است. اگر کسی خدای ناکرده می خواهد منکر وجود امام عصر(عج) شود، می بایست پاسخ دهد که ملائک در شب قدر، بر چه کسی وارد می گردند؟ آیه دیگر در این زمینه، آیه 71 سوره مبارکه اسراء است؛ خداوند متعال در این آیه شریفه می فرماید: «يَوْمَ نَدْعُو کلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ»؛ یعنی ما در قیامت، هر اُمتی را همراه با امامش، به نزد خود، فرا خواهیم خواند. در ذیل این آیه شریفه، شیعیان روایاتی دارند که می گوید: منظور از کلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ، امام هر زمان و دوران است که در این دوران، امام زمان حضرت ولی عصر(عج) هستند.

همچنین، در آیه هفتم سوره مبارکه رعد وارد است که خداوند می فرمایند: «إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ»؛ یعنی؛ ای پیامبر(ص)! همانا شما انذاردهنده هستی؛ اما هر قومی دارای هادی و رهنمای مخصوص به خود خواهند بود. در روایات شیعی در تفسیر این آیه شریفه وارد است که منظور از امام هادی در عصر ما، همان حضرت ولی عصر(روحي و ارواحي العالمين لتراب مقدمه الفداء) مراد است.

قرآن کریم بر اتحاد تأکید دارد و از گُسست و عدم همبستگی رویگردان است؛ آیا از این تعبیرات می توان برداشت کرد که قرآن در باب ماهیت وجودی حضرت حجت(عج) ورود نداشته است؟   

در قرآن کریم پاره ای از آیات، در باب عصر موعود و دوران شکوفای عصر منجی وارد است که این آیات به طور اَخص در باب ماهیت وجودی حضرت ولی عصر(عج) تبیین شده اند. یکی از این آیات، آیه 55 سوره مبارکه نور است. خداوند در این آیه می فرمایند:«وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ»؛ طبق این آیه شریفه، خداوند حاکمیت و استیلای صالحان بر زمین را وعده داده است و این نیکان و پاکان خواهند بود که سرانجام، در گیتی فرمانروایی خواهند کرد.

در ذیل این آیه به صراحت تبیین شده است که این دوران، دوران حاکمیت حضرت ولی عصر(عج) بر زمین خواهد بود. آیه دیگر در این زمینه آیه 105 سوره مبارکه انبیاء است؛ خداوند در این آیه به زیبایی بیان می دارد:«وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ». در روایات اسلامی به روشنی این وعده، به نصرت و پیروزی حضرت حجت(عج) در زمین نسبت داده و بیان شده است که ایشان و پیروانشان، وارثان حقیقی زمین خواهند بود. قرآن کریم در بیانی دیگر و در آیه 5 سوره مبارکه قصص، به حقیقت، عرصه مهدوی و طلیعه ظهور را تبیین نموده است. دراین آیه شریفه خداوند می فرماید: «وَ نُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَي الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّه وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِينَ»؛ خداوند به بیانی شیوا می فرماید که، همانا اراده و مشّیت ما بر این قرار گرفت که مستضعفین و به بند کشیده شدگان را وارث جهان قرار دهیم و ایشان را پیشوا و هادی اُمت بگماریم.

این وعده شیوا و نهایی، نصرت و پیروزی غایی مظلومان و محرومان جهان در سایه انوار قدسی حضرت بقیه الله(عج) بر زمین است که نهایتاً به لطف الهی، محقق خواهد شد. ذیل این آیه شریفه، مفسران بیان داشته اند که مستضعفان واقعی، همان اهل بیت پیامبر گرامی اسلام(ص) هستند که در طی دوران ها به استضعاف و دوری از مردم وحاکمیت، واداشته شده اند و تلاش های متمادی این اهل بیت مکرم(ع) است که در نهایت با ظهور و پیروزی حضرت حجت(عج) و تحقق وعده نصرت الهی، همراه خواهد بود./۹۶۹//۱۰۲/خ

منبع: شبستان