فضاي مجازي هم مي‌تواند مشكل گشا باشد هم مشكل‌ساز. مهم نحوه استفاده از اين ابزار مهم است. اينكه فضاي مجازي چه كاركردهايي دارد بر كسي پوشيده نيست. به طور حتم فضاي مجازي در دنياي امروزي كاركردهايي دارد كه براي هيچ كس قابل انكار نيست و همه حتي كارشناسان ديني اعتقاد دارند براي ترويج مسائل ديني بهتر است از ابزارهاي نوين اطلاع‌رساني و تبليغاتي مانند شبكه‌هاي اجتماعي از جمله تلگرام و اينستاگرام نهايت استفاده را كرد.
اهميت فضاي مجازي به گونه‌اي است كه بسياري از مبلغان ديني ، طلاب و روحانيون نيز از اين ابزار مهم اطلاع‌رساني استفاده مي‌كنند و تلگرام و اينستاگرام به عنوان يك ابزار مهم تبليغاتي براي آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
شايد براي همين است كه حتي برخي از مراجع تقليد در باره استفاده يا عدم استفاده از فضاي مجازي ورود پيدا كرده و فتوا نيز در باره چگونگي استفاده از فضاي مجازي ارائه كردند. در اين ميان رهبر معظم انقلاب به عنوان يك مرجع تقليد ديني و نيز به عنوان پيشوا و رهبر و امام جامعه، نظرات بسيار مهمي در باره استفاده از فضاي مجازي و چگونگي به كار گرفتن اين ابزار دارند و در اين خصوص علاوه بر بيانات و نقطه‌نظراتشان، فتوا نيز داده‌اند.
مقام معظم رهبري در يكي از فتواهاي خود در باره استفاده از فيسبوك بيان كردند:«به طور كلي اگر مستلزم مفسده (مانند ترويج فساد، نشر اكاذيب و مطالب باطل) بوده يا خوف ارتكاب گناه باشد يا موجب تقويت دشمنان اسلام و مسلمين شود، جايز نيست والا مانعي ندارد.»
بخش احكام اسلامي تبيان در باره اين فتواي معظم له توضيحي آورده و نوشته است: «حكم بالا در شكل فتوا بيان شده است، يعني تشخيص مصداق به عهده مكلف گذاشته شده و تنها به بيان حكم كلي بيان شده است؛ تشخيص اينكه آيا اين شرايط در مورد فعاليت در فيسبوك صادق مي‌باشد يا خير به عهده مكلفين گذاشته شده است. نكته‌اي كه در حكم بالا مشخص است اين است كه در صورتي كه اين فعاليت موجب تقويت دشمنان اسلام و مسلمين شود، جايز نيست در حالي كه ماهيت شبكه‌هاي مجازي بر پايه جمع‌آوري اطلاعات است و هر چه استفاده‌كنندگان آن بيشتر باشند و در استفاده از آن محدوديت كمتري براي خويش قائل باشند اطلاعات بيشتري را براي اين شبكه‌هاي اطلاعاتي فراهم مي‌كنند و در نتيجه منجر به تقويت دشمنان مي‌شوند. به نظر مي‌آيد اين حكم نه حرام بودن مطلق فعاليت در اين سايت را مي‌رساند و نه جايز بودن آن را اثبات مي‌كند، بلكه به نوعي فيمابين است. به هر حال تشخيص مصداق اين حكم به عهده خود شماست.»
رهبر معظم انقلاب البته در حالت كلي بر استفاده صحيح از فضاي مجازي تأكيد دارند اما فضاي مجازي كه سالم و مبتني بر سبك زندگي و فرهنگ اسلامي خودمان باشد. در حقيقت تأكيد رهبر معظم انقلاب بر استفاده صحيح از فضاي مجازي و به كار گرفتن درست اين ابزار مهم اطلاع‌رساني، تبليغاتي و فرهنگي است.
ايشان ارديبهشت 1395 در سخناني مبسوط و دقيق و البته هشدارگونه در خصوص نحوه استفاده از فضاي مجازي فرمودند:« اين فضاي مجازي امروز از فضاي حقيقي زندگي ما چند برابر بزرگ‌تر شده؛ بعضي‌ها اصلاً درفضاي مجازي تنفس مي‌كنند؛ اصلاً آنجا تنفس مي‌كنند، زندگي‌شان در فضاي مجازي است. جوانان هم با فضاي مجازي، با انواع و اقسام چيزها و كارها، با برنامه‌هاي علمي‌اش، با اينترنتش، با شبكه‌هاي اجتماعي‌اش، با مبادلات و امثال اينها سروكار دارند؛ خب، اينجا لغزشگاه است. هيچ‌كس نمي‌گويد آقا جاده نكش. اگر شما در منطقه‌اي جاده‌اي لازم داريد، خيلي خب، جاده بكش، جاده اتوبان هم بكش اما مواظب باش! آنجايي كه ريزش كوه محتمل است، آنجا محاسبه لازم را كنيد. ما به دستگاه‌هاي ارتباطي خودمان، به مجموعه وزارت ارتباطات و شوراي عالي مجازي - كه بنده از آن هم گله دارم - سفارشمان اين است. ما نمي‌گوييم اين راه را ببنديد؛ نه، اينكه بي‌عقلي است. كساني نشسته‌اند، فكر كرده‌اند، يك راهي باز كرده‌اند به‌عنوان اين فضاي مجازي و به قول خودشان سايبري؛ خيلي خب، از اين استفاده كنيد منتها استفاده درست كنيد؛ ديگران دارند استفاده درست مي‌كنند؛ بعضي از كشورها طبق فرهنگ خودشان اين دستگاه‌ها را قبضه كرده‌اند. ما چرا نمي‌كنيم؟ چرا حواسمان نيست؟ چرا رها مي‌كنيم اين فضاي غيرقابل كنترل و غيرمنضبط را؟»
مقام معظم رهبري چندي پيش در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي شوراي عالي فضاي مجازي، اين شورا را مركز اصلي سياستگذاري آگاهانه، مسئولانه و مقتدرانه در خصوص فضاي مجازي خواندند و با اشاره به گسترش روزافزون و پرسرعت پديده عظيم و بي‌نظير فضاي مجازي تأكيد كردند:« بايد با استفاده از توانايي‌ها و استعدادهاي جوان كشور و با سياستگذاري صحيح و اقدامات سنجيده و هماهنگ و بدون از دست دادن زمان به سمت خروج از حالت انفعال در عرصه فضاي مجازي، و حضور فعال و تأثيرگذار و توليد محتواي اسلامي متقن و جذاب حركت كنيم.»
ايشان با اشاره به تأثيرگذاري گسترده فضاي مجازي به عنوان يك قدرت نرم فوق‌العاده در عرصه‌هاي مختلف از جمله فرهنگ، سياست، اقتصاد، سبك زندگي، ايمان، اعتقادات ديني و اخلاقيات، بر لزوم طراحي مناسب و دقيق براي حفظ حريم امنيت فكري و اخلاقي جامعه در اين عرصه تأكيد كردند و افزودند:« لازمه حضور فعال و تأثيرگذار در فضاي مجازي «تمركز در تصميم‌گيري»، «جديت در اجرا بدون از دست دادن زمان»، «هماهنگي ميان دستگاه‌ها» و «پرهيز از موازي‌كاري و تعارض» است.»
رهبر انقلاب همچنين برنامه‌ريزي و حمايت دولت به‌ويژه معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري براي گسترش صنايع مرتبط با فناوري ارتباطات را بسيار ضروري خواندند و گفتند:« گسترش اين صنايع از طريق شركت‌هاي دانش‌بنيان، تأثير بالايي در اشتغالزايي و تحول در اقتصاد كشور خواهد داشت.»
رهبر انقلاب اسلامي همچنين چندي پيش در ديدار با طلاب تأكيد كردند:« اگر بتوانيم حرف‌هاي نو و جذاب اسلام را درخصوص انسان، جامعه و سياست به گوش جهانيان و به ويژه نسل‌هاي جوان برسانيم، قطعاً مورد قبول قرار خواهند گرفت.»
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي وجود وسايل و ابزارهاي ارتباطاتي و رسانه‌اي فراگير به‌واسطه شكل‌گيري فضاي مجازي را يكي ديگر از ويژگي‌هاي دوران كنوني براي رساندن پيام حياتبخش اسلام، برشمردند و فرمودند: «يكي ديگر از امتيازات اين دوران، كثرت سؤال‌ها و شبهه‌ها در ذهن‌هاست كه همين زياد بودن سؤال‌ها، ذهن‌ها را براي يافتن پاسخ‌ها فعال و زمينه را براي عبور از مرزهاي علم فراهم خواهد كرد.» ايشان تأكيد كردند:« همانگونه كه در سؤال‌ها و شبهه‌ها نبايد متوقف بمانيم، در يافتن پاسخ نيز بايد به دنبال پاسخ‌هاي منطقي و صحيح برويم.»
بخش احكام اسلامي تبيان در باره اين فتواي معظم له توضيحي آورده و نوشته است: «حكم بالا در شكل فتوا بيان شده است، يعني تشخيص مصداق به عهده مكلف گذاشته شده و تنها به بيان حكم كلي بيان شده است؛ تشخيص اينكه آيا اين شرايط در مورد فعاليت در فيسبوك صادق مي‌باشد يا خير به عهده مكلفين گذاشته شده است. نكته‌اي كه در حكم بالا مشخص است اين است كه در صورتي كه اين فعاليت موجب تقويت دشمنان اسلام و مسلمين شود، جايز نيست در حالي كه ماهيت شبكه‌هاي مجازي بر پايه جمع‌آوري اطلاعات است و هر چه استفاده‌كنندگان آن بيشتر باشند و در استفاده از آن محدوديت كمتري براي خويش قائل باشند اطلاعات بيشتري را براي اين شبكه‌هاي اطلاعاتي فراهم مي‌كنند و در نتيجه منجر به تقويت دشمنان مي‌شوند. به نظر مي‌آيد اين حكم نه حرام بودن مطلق فعاليت در اين سايت را مي‌رساند و نه جايز بودن آن را اثبات مي‌كند، بلكه به نوعي فيمابين است. به هر حال تشخيص مصداق اين حكم به عهده خود شماست.»
رهبر معظم انقلاب البته در حالت كلي بر استفاده صحيح از فضاي مجازي تأكيد دارند اما فضاي مجازي كه سالم و مبتني بر سبك زندگي و فرهنگ اسلامي خودمان باشد. در حقيقت تأكيد رهبر معظم انقلاب بر استفاده صحيح از فضاي مجازي و به كار گرفتن درست اين ابزار مهم اطلاع‌رساني، تبليغاتي و فرهنگي است.
ايشان ارديبهشت 1395 در سخناني مبسوط و دقيق و البته هشدارگونه در خصوص نحوه استفاده از فضاي مجازي فرمودند:« اين فضاي مجازي امروز از فضاي حقيقي زندگي ما چند برابر بزرگ‌تر شده؛ بعضي‌ها اصلاً درفضاي مجازي تنفس مي‌كنند؛ اصلاً آنجا تنفس مي‌كنند، زندگي‌شان در فضاي مجازي است. جوانان هم با فضاي مجازي، با انواع و اقسام چيزها و كارها، با برنامه‌هاي علمي‌اش، با اينترنتش، با شبكه‌هاي اجتماعي‌اش، با مبادلات و امثال اينها سروكار دارند؛ خب، اينجا لغزشگاه است. هيچ‌كس نمي‌گويد آقا جاده نكش. اگر شما در منطقه‌اي جاده‌اي لازم داريد، خيلي خب، جاده بكش، جاده اتوبان هم بكش اما مواظب باش! آنجايي كه ريزش كوه محتمل است، آنجا محاسبه لازم را كنيد. ما به دستگاه‌هاي ارتباطي خودمان، به مجموعه وزارت ارتباطات و شوراي عالي مجازي - كه بنده از آن هم گله دارم - سفارشمان اين است. ما نمي‌گوييم اين راه را ببنديد؛ نه، اينكه بي‌عقلي است. كساني نشسته‌اند، فكر كرده‌اند، يك راهي باز كرده‌اند به‌عنوان اين فضاي مجازي و به قول خودشان سايبري؛ خيلي خب، از اين استفاده كنيد منتها استفاده درست كنيد؛ ديگران دارند استفاده درست مي‌كنند؛ بعضي از كشورها طبق فرهنگ خودشان اين دستگاه‌ها را قبضه كرده‌اند. ما چرا نمي‌كنيم؟ چرا حواسمان نيست؟ چرا رها مي‌كنيم اين فضاي غيرقابل كنترل و غيرمنضبط را؟»
مقام معظم رهبري چندي پيش در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي شوراي عالي فضاي مجازي، اين شورا را مركز اصلي سياستگذاري آگاهانه، مسئولانه و مقتدرانه در خصوص فضاي مجازي خواندند و با اشاره به گسترش روزافزون و پرسرعت پديده عظيم و بي‌نظير فضاي مجازي تأكيد كردند:« بايد با استفاده از توانايي‌ها و استعدادهاي جوان كشور و با سياستگذاري صحيح و اقدامات سنجيده و هماهنگ و بدون از دست دادن زمان به سمت خروج از حالت انفعال در عرصه فضاي مجازي، و حضور فعال و تأثيرگذار و توليد محتواي اسلامي متقن و جذاب حركت كنيم.»
ايشان با اشاره به تأثيرگذاري گسترده فضاي مجازي به عنوان يك قدرت نرم فوق‌العاده در عرصه‌هاي مختلف از جمله فرهنگ، سياست، اقتصاد، سبك زندگي، ايمان، اعتقادات ديني و اخلاقيات، بر لزوم طراحي مناسب و دقيق براي حفظ حريم امنيت فكري و اخلاقي جامعه در اين عرصه تأكيد كردند و افزودند:« لازمه حضور فعال و تأثيرگذار در فضاي مجازي «تمركز در تصميم‌گيري»، «جديت در اجرا بدون از دست دادن زمان»، «هماهنگي ميان دستگاه‌ها» و «پرهيز از موازي‌كاري و تعارض» است.»
رهبر انقلاب همچنين برنامه‌ريزي و حمايت دولت به‌ويژه معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري براي گسترش صنايع مرتبط با فناوري ارتباطات را بسيار ضروري خواندند و گفتند:« گسترش اين صنايع از طريق شركت‌هاي دانش‌بنيان، تأثير بالايي در اشتغالزايي و تحول در اقتصاد كشور خواهد داشت.»
رهبر انقلاب اسلامي همچنين چندي پيش در ديدار با طلاب تأكيد كردند:« اگر بتوانيم حرف‌هاي نو و جذاب اسلام را درخصوص انسان، جامعه و سياست به گوش جهانيان و به ويژه نسل‌هاي جوان برسانيم، قطعاً مورد قبول قرار خواهند گرفت.»
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي وجود وسايل و ابزارهاي ارتباطاتي و رسانه‌اي فراگير به‌واسطه شكل‌گيري فضاي مجازي را يكي ديگر از ويژگي‌هاي دوران كنوني براي رساندن پيام حياتبخش اسلام، برشمردند و فرمودند: «يكي ديگر از امتيازات اين دوران، كثرت سؤال‌ها و شبهه‌ها در ذهن‌هاست كه همين زياد بودن سؤال‌ها، ذهن‌ها را براي يافتن پاسخ‌ها فعال و زمينه را براي عبور از مرزهاي علم فراهم خواهد كرد.» ايشان تأكيد كردند:« همانگونه كه در سؤال‌ها و شبهه‌ها نبايد متوقف بمانيم، در يافتن پاسخ نيز بايد به دنبال پاسخ‌هاي منطقي و صحيح برويم.»
نظر شما