مسعود دریس، مدیر روابط عمومی و امور استان‌های ستاد اقامه نماز کشور در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایکنا قرار داده است، نماز را راهکار مقابله با فتنه‌های آخرالزمان معرفی کرده است؛ متن این یادداشت در ذیل ارائه می‌شود:
وظیفه ما ایجاب می‌کند که برای دیندار زیستن و دیندار ماندن، ابتدا نسبت به آفات دینداری و موانع آن شناخت پیدا کنیم. همانگونه که همه ما به یقین می‌دانیم، شیطان از بزرگترین موانع و اصلی ترین دشمن ما برای سالم زیستن به شمار می‌رود و به تعبیر قرآن برای ما یک «عَدُوٌّ مُبین» - دشمن آشکار- است. لذا در آغاز باید بر این دشمن خطرناک، حملات او و راه‌های دفع حملاتش شناخت پیدا کرده و سپس تلاش کنیم که با مبارزات پیروزمندانه در مقابل او، خود را در صراط مستقیم ثابت قدم نگه داریم. در این یادداشت سعی شده است، با ترفندها و مکر و حیله شیطان و فتنه‌های او آشنا شویم و در نهایت نسبت به راهکارهای مقابله‌ای و عوامل غلبه و پیروزی بر وسوسه‌های شیطانی شناخت لازم را بیاییم. لطفا ما را تا پایان همراهی کنید.
ابتدا باید این مقدمه را با تمام وجود درک کرده و به یک باور در وجودمان تبدیل کنیم؛ که شیطان مخلوقی است برای اوج گرفتن انسان. شیطان حقیقتا خادم انسان خلق شده است که بدون حضور او، هیچ رشدی به سوی برکات بی نهایت الهی صورت نخواهد پذیرفت. او به عنوان یک عامل منفی عمل کرده و هربار که ما را به مقابله با خود می خواند، تمرین جدیدی برای قدرت یافتن‌مان به شمار می رود. اینگونه است که بعد از هربار پیروزی در برابر او به رشد فزاینده‌ای دست یافته و بر میزان تقربمان به پروردگار افزوده می‌گردد. حرکت در چنین مسیر والایی نیازمند مبارزه‌ای قدرتمند و مستمر میان دو بخش اصلی در وجود انسان، یعنی فطرت و طبیعت است. در پیروزی فطرت بر طبیعت است که انسان اوج گرفته و به هدف غایی آفرینش که «قرب الی الله» است، نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود، اما برای این غلبه و پیروزی، ما به شناخت عمیقی از درک مفاهیم دینی و انجام اقدامات عملی، سنجیده و به موقع نیازمندیم که در ادامه به نحو اختصار به برخی از آنان اشاره خواهد شد.
در آیه 168 بقره و همچنین 142 انعام، خداوند به صراحت اعلام داشته است که از گام‌های شیطان تبعیت نکنید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ» و در آیه 21 سوره نور به شکل اختصاصی به مومنین همین توصیه اکید را فرموده است. در اینجا لازم است با سیاست شیطان که گام به گام است «خطوات» آشنا شویم. مرحله اول القای وسوسه است: «وَسْوَسَ إِلَيْهِ» (طه، 120) ؛ در مرحله دوم تماس می‌گیرد: «مَسَّهُمْ طائِفٌ» (اعراف، 201) ؛ مرحله سوم در قلب فرو می رود: «فِي صُدُورِ النَّاسِ» (ناس، 5) ؛ مرحله چهارم در روح می‌ماند: «فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ» زخرف آیه 36 ؛ و مرحله پنجم انسان را عضو حزب خود قرار می‌دهد: «حِزْبُ الشَّيْطانِ» (مجادله، 19)؛ در مرحله ششم سرپرست انسان می‌شود: «وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا» (نساء، 119)؛ و در نهایت مرحله هفتم انسان خود یک شیطان می شود، «شَياطِينَ الْإِنْسِ» (انعام، 112).
این یک مسئله و اما مسئله دوم آیه‌ای است که در سوره مجادله می‌فرماید: «اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ»، شیطان بر گروهی از انسان‌ها چیره و غالب گشته و در نتیجه: «فَأَنْسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ» باعث فراموشی یاد خدا و غفلت از یاد خدا در آنان گشت؛ در نهایت می‌فرماید که این‌ها حزب شیطان گشته و حزب شیطان همان زیان کارانند: « أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ»، در آیات 36 و 37 سوره زخرف نیز می‌فرماید: « وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ - وَ إِنَّهُمْ لَیَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِیلِ وَ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ» (و هر کس از یاد خدا روى گردان شود شیطان را به سراغ او مى‌فرستیم پس همواره قرین اوست و آن «شیاطین»، این گروه را از راه خدا باز می‌دارند، در حالى که گمان مى‌کنند هدایت یافتگان حقیقى آنها هستند)
همچنین در آیه 124 سوره طه می‌فرماید: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى».
این تنها برخی از آثار اعراض از یاد خدا است، که شیطان با چیره شدن بر انسان او را به این وادی هلاکت می‌کشاند، دیگر آثار اعراض از یاد خدا عبارت است از:
- بازماندن از راه خیر: « وَ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ » - آیه 24 سوره نمل
- انحراف فکری که خیال می‌کند هدایت یافته است، « یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ» - آیه 30 سوره اعراف
- دیگر موعظه پذیر نخواهد بود. « وَ إِذا ذُكِّرُوا لا يَذْكُرُونَ » - آیه 13 سوره صافات
- توبه نمی کنند چون خود را منحرف نمی دانند.
- زندگی نکبت بار و معیشت تنگ در دنیا، و نابینا محشور شدن در آخرت را به همراه دارند.
حال با توجه به مسئله اول و دوم که صغرا و کبرای بحث بود، نوبت به جمع بندی و نتیجه گیری می‌رسد. قرآن کریم نماز را ذکر رحمان می‌داند: «أَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِی»(طه،14)، و قرآن را ذکر معرفی می‌کند: « نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ»(حجر، 9)؛ پس هرکس از نماز و قرآن اعراض کند، دچار سلطه شیطان شده و شیطان به تمام وجود او چیره خواهد گشت: « فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ»، (زخرف، 36)
و اما خداوند مهربان نحوه رویارویی با شیطان و عوامل پیروزی بر وسوسه‌های شیطانی در آیات 201 اعراف و 135 آل عمران به خوبی و روشنی بیان داشته است؛ و تنها راه نجات و نسخه شفابخش را عامل حیات بخش ذکر و استغنا معرفی کرده است. می فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ»، پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطان شوند، به یاد خدا می‌افتند؛ و در پرتو یاد او، راه حق را می‌بینند و ناگهان بینا می‌گردند. آیه 135 آل عمران نیز فرموده است : « وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ يُصِرُّوا عَلَى مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ» و کسانی که کار ناشایست انجام دهند یا ظلمی به نفس خویش کنند، خدا را به یاد می‌آورند و برای گناهان خود طلب آمرزش می‌کنند، و چه کسی جز خدا گناهان را می‌آمرزد؟ و آنها اصرار بر اعمال قبیح خود ندارند، چون به زشتی عمل معصیت آگاه هستند. در این بخش و پیش از نتیجه‌گیری عرض کنم همانطور که مستحضر هستید، در قرآن آیاتی وجود دارد که تدبر و توجه در معانی آن می‌تواند ما را با فتنه‌های شیطان در دوره آخرالزمان بیشتر آشنا کند که در ذیل به بخشی از این اشاره شده است.
- آیه 45 سوره عنکبوت: « إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ » (همانا نماز انسان را از فحشا و منكر باز مى‌دارد و البتّه ياد خدا بزرگ‌تر است و خداوند آنچه را انجام مى‌دهيد مى‌داند.)
- آیه 268 سوره بقره : « الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ« (شيطان شما را از فقر وتهيدستى بيم مى‌دهد و شما را به فحشا و زشتى‌ها فرا مى‌خواند، ولى خداوند از جانب خود به شما وعده‌ى آمرزش و فزونى مى‌دهد و خداوند وسعت بخش داناست.)
- آیه 60 سوره نساء : « وَ يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلالًا بَعِيداً» (و شيطان مى‌خواهد آنان را گمراه كند، گمراهى دور و درازى)
و اراده کرده است که همگان را به نهایت درجات گمراهی رهنمون کند.
- آیه 119 سوره نساء: « وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبِيناً » (و هر كس به جاى خدا، شيطان را دوست و سرپرست خود بگيرد، بى‌گمان زيان كرده است، زيانى آشكار)
و باید دانست که شیطان کسانی که ایمان نمی آورند را دوست و همکار خود قرار می دهد.
- آیه 27 سوره اعراف: « إِنَّا جَعَلْنَا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ » (ما شياطين را دوستان و سرپرستان كسانى كه ايمان نمى‌آورند قرار داديم.)
و یادمان باشد که القائات شیطانی و وسوسه های او فقط در دل های بیمار و گرفتار قساوت کارگر خواهد بود.
آیه 53 سوره حج: « لِيَجْعَلَ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ فِتْنَةً لِّلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ وَالْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ » (خداوند القائات شيطان را براى آنان كه در دل‌هايشان بيمارى است و (نيز) براى سنگدلان، وسيله‌ى آزمايش قرار دهد.)
و نیز باید بدانیم که اگر فضل و رحمت الهی نبود، در راه مبارزه با شیطان، موفقیتی حاصل نمی گشت.
آیه 83 سوره نساء: «وَ لَوْ لا فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّیْطانَ إِلاّ قَلیلاً» (و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، جز عده کمى، همگى از شیطان پیروى مى‌کردید و گمراه می‌شدید.)
و نیز به یاد داشته باشیم یادمان باشد که عامل گمراهی از حق، شیطان است و او به واسطه ایجاد گمراهی عامل خواری انسان و ذلت او می‌گردد.
- آیه 29 سوره فرقان: «لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِي وَ كانَ الشَّيْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولًا» (رفيق من بعد از آن كه حقّ از طرف خدا براى من آمد، مرا گمراه ساخت. و شيطان هنگام اميد، انسان را رها مى‌كند)
پس عوامل غلبه بر شیطان عبارتند از:
1- ذکر الله علی کل حال و فی کل المواطن – یاد خدا در همه حال و در همه جا، ذکر چیزی است که نمی‌شود آن را حتی لحظه‌ای رها کرد. اگر رها کردیم، جاده لغزنده است یا دره عمیق است، خواهیم لغزید و سقوط خواهیم کرد. تا باز جایی دستمان به مستمسکی سنگی، درختی یا بوته‌ای گیر کند و بتوانیم خودمان را بالا بکشیم؛ اگر ذکر را رها کنیم، غفلت وجود ما را فرا می‌گیرد و در آن صورت نمی‌شود، حرکت کرد؛ مثل کسی که در باتلاق گیر افتاده است که هرچه بیشتر تلاش می‌کند، بیشتر فرو می‌رود. غفلت اینگونه است، تنها راه نجات از غفلت، یاد خدا است که مصداق اتمّ آن در عبادات و در راس آن، نماز است؛ نمازی با حضور قلب، با توجه، با تضرع و خشوع.
2- شیطان مثل مگس است، همانطور که هر اندازه بدن و اعضای بدن و محیط زندگی انسان به ناپاکی آلوده باشد و بهداشت محیط مراعات نشود، مگس بیشتر هجوم می‌آورد و باعث ایجاد بیماری‌های گوناگون برای انسان می‌شود، در مقابل هرچه بهداشت محیط و محیط زندگی تمیزتر باشد، اذیت و آزار مگس و سایر حشرات موذی کمتر است. شیطان نیز چنین است. هر اندازه روح و جان انسان آلوده‌تر باشد، شیطان بیشتر تلاش می‌کند تا از آلودگی روح انسان استفاده کرده و امراض گوناگون را برای او به وجود می‌آورد و در مقابل هرچه روح انسان پاکیزه‌تر باشد، در برابر شرارت‌های شیطان بیشتر می‌تواند، مقاومت کند. بنابراین یکی از راه‌های مقابله با شیطان پاکیزه نگه داشتن روح است که نماز و اخلاص در این فریضه یکی از راه‌های تامین طهارت روح انسان است.
امام خمینی (ره) می‌فرمود شیطان سگ درگاه خداست، اگر کسی با خدا آشنا باشد به او عوعو نمی کند و او را اذیت نمی کند. پس اگر دیدی شیطان باتو سر و کار دارد. بدان کارهایت از روی اخلاص نبوده و برای خدا نیست.
3- یکی از راه‌های غلبه بر وسوسه‌های شیطانی این است که انسان با ادعیه ماثوره مانوس باشد و برخی از دعاها که در مفاتیح ذکر شده را بخواند، شهید مطهری در این باره می‌گوید: یکی از راه ها، چاره عملی و عبادت است، مخصوصا زیاد قرآن بخوانید و ذکر خداوند بگوئید و این ذکرها را مفید می دانست: لاحول و لا قوه الا بالله، (توَكَّلْتُ عَلَی الْحَی الَّذی لایمُوتُ وَ اَلْحَمْدُللِهِ الَّذی لَمْ یتَّخِذْ صاحِبَهً وَلا وَلَداً وَ لَمْ یكُنْ لَهُ شَریكٌ فِی الْمُلْكِ وَ لَمْ یكُنْ لَهُ وَلِی مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبیراً) به هرحال روح انسان اگر زیاد به یاد خدا باشد (فاذکرو الله ذکر کثیرا) وسوسه‌ها که وسوسه‌های شیطانی است، زائل می شود: « فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ » (مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم» - آیه
4- ایمان و توکل می تواند یکی دیگر از عوامل اساسی پیروزی بر شیطان و مانع از سلطه شیطان بر انسان شود: «إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ»(نحل،99) شهیدی از شهدای بزرگوار دفاع مقدس می‌گفت: رفقا اگر شهر سقوط کرد، نگران نباشید، دوباره شهر را پس خواهیم گرفت. مراقب باشید ایمانتان سقوط نکند. ایمان و توکل به خدا از عوامل بسیار مهم و تاثیر گذار در پیروزی و غلبه بر شیطان و جنود شیطان است، که می‌تواند مانع چیره شدن و سلطه او گردد.
سخن پایانی و نتیجه گیری
حقیقت آن است که نماز با نقش تربیتی، با تاثیر شگرف در ایجاد آرامش و سکینه قلبی مومنان، با دمیدن روح توکل و تقوا و اخلاص در نمازگزار و با ایجاد فضای تقدس و معنویت در پیرامون نمازگزار که موجب دوری او و دیگران از گناه است، و با درس‌های معرفتی گوناگون در تنظیم انگیزه‌های روانی هر فرد و تامین فضای مساعد برای تحمل بارهای سنگین وظیفه در جامعه باید، نماز را برترین و موثرترین عامل در مقابله و مواجهه با شیطان دانست. نماز بی شک مایه‌های لازم، گذشت و توکل و تعبد را که پشتوانه حتمی واجبات پرخطر و دشوار همچون جهاد و نهی از منکر و زکات است در روح آدمی پدید می آورد و او را شجاعانه به این میادین گسیل می‌دارد.
امروزه هم که به واسطه تبعیت از هوای نفس و گام‌های شیطان، عواملی همچون مروت، رحم، گذشت و ایثار و بسی ارزش‌های اخلاقی دیگر کم تاثیر و بی‌رنگ شده است، و خانواده و اخلاق هم‌زیستی مهرآمیز خانوادگی در چنین شرایطی پایمال و منهدم گردیده، نیاز به رابطه معنوی با خداوند رحیم و کریم از همیشه حادتر و جدی تر است و نماز برترین و کارآمدترین وسیله برای تامین این نیاز است. بشریت امروز به نماز خالص ، نماز با توجه و حضور قلب، نماز پرشور، از همیشه نیازمندتر است.
اگر می‌خواهیم با شیطان و سیطره او بر انسان و جوامع انسانی مبارزه جدی داشته باشیم، نیاز به سلاح مخصوص داریم؛ و مهمترین و کارآمدترین سلاح در این مبارزه، عامل ذکر و یاد خدا، یعنی نماز است. چرا که در حدیثی داریم: الصَّلاةُ حِصنٌ مِن سَطَواتِ الشَّیطانِ: نماز بهترین پناهگاه برای در امان ماندن از حیله ها و مکرهای شیطانی است.
پس بهترین پناهگاه برای در امان ماندن از فتنه‌های شیطان در آخرالزمان، نماز است، لطفا نماز را جدی بگیریم و همگان همت گماریم که نماز را بشناسیم و بشناسانیم.
انتهای پیام/
نظر شما