چکیده

سبک زندگی، اساساً به حوزه افعال انسان برمی‌گردد و برآمده از جهان‌بینی، هست‌ها و نیست‌های بنیانی یک تفکر و عقیده است. بنیان‌های هستی‌شناسی، بایدها و نبایدهای هر نگرهای را تعریف و به آن شکل می‌دهد. ساحت‌های فردی و اجتماعی انسان با توجه به بایدها و نبایدهای مبتنی بر هستی‌‏شناسیِ همان نحله و تفکر شکل می‌گیرد و نوع روابط حاکم بر فرد و اجتماع با توجه به نوع هستی‌شناسی افراد تفاوت خواهد کرد.
دین اسلام با توجه به بنیان‌های هستی‌شناسی خود، مجموعه‌ای از بایدها و نبایدها را به صورتی کاملاً منسجم در اختیار بشر قرار می‌دهد تا او با توجه به این راهبردها، مسیری متعالی و تکاملی را طی کند و به غایتِ مورد نظر این نگره دست یابد. نگرش جامع دینی، مبتنی بر برهان، عرفان و قرآن، تنها روشی است که می‌تواند دریافتی نسبتاً منسجم و کامل از منابع دینی را ارئه دهد و اطمینانی نسبی را برای عملیاتی‌سازی این دریافت به دست دهد.
از میان متفکران و دانشمندان در حوزه علوم اسلامی، می‌توان آثار آیت الله جوادی آملی را یکی از منابع اصلی و غنی در این حوزه برشمرد. کتاب مفاتیح الحیات ایشان، از جمله آثاری است که با توجه به سیطره و جامعیت ایشان در حوزه علوم دینی، اعم از معقول، منقول و مشهود، به رشته تحریر در آمده و می‌تواند منبعی متقن برای ارائه سبک زندگی اسلامی باشد. رسانه‌های مدرن، به‌ویژه تلویزیون و سینما، از مهمترین و اثربخش‌ترین ابزارهایی به شمار می‌روند که هر نحله و تفکری می‌تواند با استفاده از آن، به تحلیل، تعلیم و تعلیل انگاره‌های فکری خود بپردازد و تصویری را که می‌خواهد به دیگران ارائه کند.
شناخت مبانی هنر و رسانه و نیز عناصر و مؤلفه‍‌های هنر و رسانه دینی از منظر اصول حکمت اسلامی، این راهبرد را در اختیار فعالان این عرصه قرار می‌دهد که اساساً هنر و نیز رسانه دینی ممکن بوده و می‌تواند از بهترین روش‌های ارائه مبانی و اصول سبک زندگی اسلامی باشد. بازنمایی سبک زندگی دینی نیز می‌تواند با شناخت مؤلفه‌های بازنمایی محتوا در ساختار فیلم و نیز نشانه‌ها و مؤلفه‌های مفاهیم دینی و نحوه ارائه آن در قالب و فرم دینی صورت پذیرد. پس می‌توان چنین برداشت کرد که امکان بازنمایی سبک زندگی در فیلم وجود دارد؛ اما این شناخت منوط به درک صحیح از مؤلفه‌های بازنمایی محتوا در فیلم و ایجاد نسبت صحیح و منطقی میان فرم و محتوای ارائه شده خواهد بود.

کلیدواژه ها: سبک زندگی دینی؛ بازنمایی؛ محاکات؛ رسانه‌های مدرن؛ هنر دینی

نویسندگان:

سید محمد علی دیباجی، مهدی توکل نژاد

پژوهشنامه سبک زندگی - دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 2، بهار و تابستان 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.