شناسهٔ خبر: 23993174 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: نسیم | لینک خبر

نگاهی به ۴دهه کارنامه جمهوری اسلامی در حوزه نظامی

روی پای خود؛ ایستاده در تحریم

صنایع نظامی ایران از همان ماه‌های ابتدایی پیروزی انقلاب، خصوصا با آغاز جنگ تحمیلی قدم در راهی پیچیده اما پرافتخار درجهت ساخت و تولید تسلیحات مورد نیاز گذاشت که نتیجه آن تولید سامانه های مختلف دفاعی در کشور بود.

صاحب‌خبر -

گروه امنیتی دفاعی خبرگزاری فارس- در میان شاخه های مختلف علوم در سطح جهان، دانش نظامی با سابقه طولانی و اهمیت بالا از رشد سریعی برخوردار است و اگرچه بخش اعظمی از آن با موازین اخلاقی و انسانی در تضاد بسیار است اما به جهت حفظ امنیت و آرامش در تمامیت مرزهای یک کشور و برقراری آرامش ملت ها با دور کردن سایه جنگ و ایجاد بازدارندگی کافی به شدت مورد نیاز بوده و به همین دلیل سرمایه گذاری های وسیعی در جهت ساخت و تولید تسلیحات در سطوح زمینی، هوایی و دریایی انجام می گیرد که روز به روز بر توان و قدرت آنها افزوده شده و متقابلا پیشرفته تر می شوند.

در این میان اما برخی از کشورها با تکیه بر توان بومی و امکانات موجود سعی در اجرای این مهم دارد در حالی که برخی دیگر خرید صرف را با پشتیبانی کامل از کشور سازنده طلب می کنند اما شاید بیشترین آمار شامل کشورهایی شود که با همکاری مشترک با متحدان خود تولیدات مورد نیاز خود را رقم می زنند که این اقدامات علاوه بر کاهش هزینه و تجمیع دانش های مختلف بر بهبود عملکرد آنچه تولید می شود می افزاید.

ایران نیز با سابقه تاریخی طولانی، یعنی از دوران باستان و پیش از میلاد حضرت مسیح تا به امروز از حکومتی یکپارچه برخوردار بوده و به عنوان کهن ترین تمدن تاریخ بشریت همواره مورد طمع بیگانگان قرار داشته و در این میان جنگ های بسیاری نیز صورت پذیرفته که هرگاه نیروهای مسلح از توان بازدارندگی کافی برخوردار نبودند، آسیب های جبران ناپذیری بر پیکره کشورمان وارد گشته است.

نیروهای مسلح ایران در دوره حکومت پهلوی البته تغییرات بنیادین کردند و ارتش جدید کشور در این دوره شکل گرفت؛ ارتشی مدرن ولی تا حد زیادی وابسته و اگرچه تلاش داشت تا اقداماتی در راه خود کفایی داشته باشد و حرکاتی نیز صورت پذیرفت اما به دلیل حجم بالای خریدها و حضور تعداد زیادی از مستشاران نظامی عملا به نتیجه خاصی نرسید.

این ارتش بیشترین سلاح خود را از ممالک غرب داشت و از آنجا که شاه بهترین عامل برای حراست از منافع این قدرت ها بخصوص آمریکا در منطقه بود، بهترین و بیشترین تجهیزات به سمت ایران سرازیر می شد تا هم حافظ مرزهای کشور باشد که بعدها نتیجه خود را در جنگ هشت ساله نشان داد و هم مسیری برای نگهبانی از خط دفاعی بلوک غرب در خاورمیانه.

در بهمن ماه 1357 شرایط به طور خاص تغییر کرد، در این میان با توجه به شعار «نه شرقی، نه غربی» عملا سطح روابط با کشورهای تامین کننده تسلیحات به روز و پیشرفته جهان دچار مشکلات فراوانی شد و پس از مدت کوتاهی نیز این راه ارتباطی به طور کامل قطع شد، از سوی دیگر وقایع انقلاب و برخی بی نظمی های ناشی از آن من جمله لغو قراردادهای نظامی رژیم سابق توسط دولت موقت و از سوی دیگر دشمنی ناشی از تحریم های سنگین کشورهای خارجی باعث شد که در بازه زمانی 39 ساله جمهوری اسلامی تا به امروز و جز اندک زمان های کوتاه، عملا اتکا کشورمان به توان داخلی در تامین تسلیحات معطوف شود.

از جمله اقدامات در این مسیر، نخست ساخت و تهیه قطعات تند مصرف اما ساده مورد استفاده در بخش های مختلف نظامی بود که کم کم با تولید همراه شد، پس از آن با باز کردن تجهیزات و مطالعه بخش های مختلف به صورت مهندسی معکوس برخی از قطعات پیچیده و سپس کل سامانه ساخته شد و در این میان ارتقا بر روی تجهیزات پیشتر خریداری شده خارجی صورت گرفت تا همچنان در رده عملیاتی و مطابق نیازهای روز کشور باقی مانده و از هدر رفت سرمایه جلوگیری شود.

اما این تمام مسیر نبود چرا که صنایع نظامی کشورمان با تجربیاتی که اقدامات ذکر شده به دست آورده بود راه پیچیده اما پرافتخار ساخت و تولید تسلیحات را بنا بر نیازهای بومی و با طراحی متخصصان جوان کشورمان در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی آغاز کرد که نتیجه آن تولید سامانه های مختلف دفاعی با پیش نیازهای کشورمان بود که برخی در مراحل آزمایشی باقی مانده و برخی دیگر به تولید انبوه رسیدند و علاوه بر بهره برداری در ارکان مختلف نیروهای مسلح، به بیش از 50 کشور جهان نیز صادر می شود.

این گونه اقدامات اگرچه ساده به نظر می رسند اما خود حاصل برنامه ریزی های دقیق و پیچیده برای افزایش توان بازدارندگی کشور مبتنی بر امکانات داخلی و جهت جلوگیری ازهرگونه مشکل ناشی از عدم پشتیبانی در شرایط بحرانی هستند تا این توان دفاعی به شکل مضاعف در راه حفظ تمامیت ارضی و اقتدار ایران عزیز مورد بهره برداری قرار گیرد و هر متجاوزی را از عملی احمقانه به دور نگاه دارد، ضمن آنکه این گونه اقدامات موجب افزایش روحیه خودباوری و صرف حقیقی فعل خودکفایی است که البته هیچ منافاتی با خریدهای خارجی نیز ندارد و به همین علت شاید بهره گیری تواما از توان تولید داخلی به همراه نگاه به امکانات پیشرفته و جدید ساخت خارج در این حوزه و سپس تغییرات بنا بر آنچه نیروهای مسلح کشورمان به آن نیازمند است می تواند به عنوان بهترین گزینه برای ایجاد سپر دفاعی پایدار مبدل گردد.

لذا در آستانه چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی قصد داریم تا به صورت گذرا به برخی دستاوردهای نظامی کشورمان در 5 حوزه اصلی عملیاتی اشاره کنیم که لازم به ذکر است این موارد بخشی از هزاران طرح دفاعی است که در مراحل مختلف قرار دارند و به دلیل تعدد آنان تنها به توضیح مواردی بسنده می کنیم به این امید که در آینده نزدیک بیش از پیش از اقدامات غرورآفرین و درخشان دانشمندان دفاعی ایران سرفراز سخن گوییم.

لازم به ذکر است که به دلیل تعدد اسامی مشابه سعی شده است تا به صورت خاص هریک در دسته بندی مشخصی قرار گیرد، ضمن آنکه این طرح های دفاعی بازه گسترده ای از ارتقا، مهندسی معکوس و ساخت کامل را در برگرفته اما مجموعا نشان از رشد روز افزون توان نظامی کشورمان دارد که در سایه سنگین ترین تحریم های تاریخ از بستر عمیق رشد کرده و در حال بارور شدن است حال آنکه راه طولانی را نیز در پیش چشم خود دارد.

* نیروی زمینی

نیروی زمینی به عنوان خط مقدم و حافظ بیش از یک میلیون کیلومتر مربع از مرزهای کشور، همواره به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان دفاعی تلقی می شود که در حقیقت لبه درگیری با نیروهای متجاوز در گسترده وسیعی محسوب شده و به سبب اهمیت حفظ آرامش و امنیت در مناطقی که شاهد سکونت شهروندان است از اهمیت به سزایی برخوردار است.

گسترده عملیاتی نیروهای زمینی در کشورمان علاوه بر ارتش و سپاه به نیروی انتظامی و بخش های مرزبانی آن نیز کشیده شده و به سبب اهمیت بالای خود از توجه ویژه برخوردار است که در ذیل برخی از اقدامات صورت گرفته در این حوزه به صورت کلی و بدون تفکیک هیچ یک از نیروها ذکر می شود.

- طراحی انواع تانک ها و نفربرها: شاید اصلی ترین اقدام صنایع دفاعی کشورمان در حوزه زمینی که به نوعی گل سرسبد آن نیز به حساب می آید طراحی زره پوش های مختلف از جمله تانک ها مبتنی بر نیازهای روز و با استفاده از امکانات موجود با بالاترین سطح استاندارد جهانی که قابل دسترسی ست است.

در این میان نخستین تجربه طراحی و ساخت تانک های خانواده «ذوالفقار» بودند، اما در حال حاضر تانک «کرار» مبتنی بر تجربیات کشورمان از زره پوش «تی 72» و با بهره گیری از جدیدترین سامانه های الکترونیکی و اپتیکی، توپ قدرتمند با قابلیت شلیک نواخت بالا و با پایداری بهتر، طراحی دقیق با سطح مقطع کم، تحرک سریع تر با موتور نسل جدید و تعمیرپذیری ساده و قابل قیاس با تانک های روز «اصلی میدان نبرد» در سطح جهان اصلی ترین اقدام صنایع دفاعی در این حوزه است که البته تجربیاتی همچو مونتاژ تانک «تی 72» را با نام «سفیر 74» در کارنامه دارد.

ضمن آنکه در بحث نفربرها نیز طرح های مختلفی همچو «براق» و «هویزه» توسط صنایع داخلی طراحی و ساخته شده اند.

علاوه بر این موارد توجه به تعمیرات و ارتقا تجهیزات موجود با استانداردهای جدید و بهره گیری از آنها به جهت کاهش هزینه های عملیاتی به عنوان یکی از اصلی ترین اهداف جهاد خودکفایی نیروی زمینی تلقی شده که از جمله آن می توان به ارتقا انواع تانک ها شامل مبارز (چیفتن)، ام 60 (صمصام)، شبدیز (تی 55)، ام 47 (تیام)، توسن (اسکورپیون)، سبلان (تی 72) و انواع نفربرهای خانواده BTR،BMP،M-117 اشاره کرد.

- ساخت انواع تجهیزات توپخانه ای: شامل انواع توپ های کششی و خودکششی کالیبر بالا (155؛170 و 203 م م)، راکت اندازهای جدید و هدایت شونده همچون فجر 5 و فلق در کنار بهینه سازی سامانه های بی ام 21 کاتیوشا؛ ساخت انواع توپ های محمول جهت تحرک پذیری بالا و بهره گیری از سامانه های توپخانه های زمین به هوا متحرک، انواع خمپاره اندازها و ساخت موشک های زمین به زمین همچون نازعات و زلزال در نقش راکت توپخانه ای در کنار بهینه سازی تجهیزات موجود.

- تسلیحات ضد زره: همچو خانواده موشک های ضد زره طوفان در انواع مختلف هدایت سیمی، لیزری، شدید النفجار، تاپ اتک (حمله از بالا) و ترموباریک، موشک دهلاویه، توسن و انواع راکت اندازهای سنگین همچون RPG-9 و تفنگ 106 م.م.

- خودروهای نیروبر: ساخت انواع خودروهای سبک همچو رمل نوردها، 4*4، جیپ سفیر، انواع سامانه های بدون سرنشین رباتی، کامیون های حمل نیرو با نام نینوا، خودروهای تانک بر ببر 400 و کشنده تسلیحات ذوالجناح.

- تسلیحات انفرادی: تولید تفنگ های کلاش و ژ3، طراحی تک تیرانداز شاهر و تفنگ کارا بر پایه ژ3، انواع مسلسل ها و همچنین نارنجک اندازها، مین های ضد نفر و ضد تانک، تجهیزات مسافت یاب لیزری و هدف گیری و اپتیکی.

- هوانیروز: یگان پروازی نیروی زمینی نیز به عنوان حامیان اصلی این نیرو از آسمان ارتقا و تجهیزات مختلفی را دیده اند که از جمله آن می توان به بهینه سازی بخشی از بالگردهای بل 209 (کبرا) اشاره کرد که نسل جدیدی از موشک های ضد تانک خانواده طوفان بر روی آنان تست و راه اندازی شده است.

ضمن آنکه سامانه های هدایت تسلیحات، اپتیک دید در شب و بهره گیری از امکانات پرواز بر روی دریا در صورت نیاز برای آنان تعبیه شده، همچنین طراحی و ساخت بالگردهای کبرا با نام «تیزتک» و «طوفان» برای تامین نیازهای هوانیروز ارتش و سپاه انجام گرفته است که در کنار آن بهینه سازی و اورهال انواع خانواده بالگردهای غربی و شرقی در کنار ساخت برخی از بالگردهای موجود در کشورمان توسط شرکت پشتیبانی و نوسازی هلیکوپترهای ایران (پنها) صورت می پذیرد، مراکز جهاد خودکفایی سپاه نیز با طراحی بالگرد های شاهد 285 و 278 به همراه بالگرد رزمی شاهد 216 سعی در تامین برخی از نیاز های خود دارند ضمن آنکه مراکز تعمیراتی هوانیروز ارتش نیز با بالاترین سطح توانایی و بهره گیری از امکانات خود همواره توان رزمی خود را در سطح مطلوب حفظ نموده است.

* پدافند هوایی

پدافند هوایی به عنوان خط مقدم حفاظت از آسمان کشور، در محدوده سرزمینی و ورای آن عمل می کند و به جهت فرماندهی و کنترل کلیه یگان های دفاع هوایی از جمله هواپیماهای رهگیر، سایت های موشکی و توپخانه ای، رادارها و مراکز شنود تحت نام قرارگاه پدافند هوایی خاتم النبیا فعالیت دارد که از جهت تامین امنیت مرزهای هوایی بسیار موثر است خصوصا آنکه امروزه در سایه این امنیت علاوه بر سلامت پروازهای داخلی، بخش اعظمی از هواپیماهای شرکت های خارجی نیز در کریدور شرق به غرب و بالعکس از فراز کشورمان عبور می کنند.

این مرکز نیز با توجه به اهمیت تجهیز خود به جدیدترین سامانه ها همواره مورد توجه صنایع داخلی واقع شده و به سبب ماهیت دفاعی از اهمیت بالایی برخوردار است حال آنکه در این حیطه با توجه به اینکه هیچ حالت تهاجمی به جهت تهدید دیگر کشورها برایش در نظر گرفته نمی شود نیز مشکلات فراوانی از جهت خرید خارجی وجود دارد که نمونه بارز آن تحویل سامانه اس 300 از روسیه است که نشان داد باید با تکیه بر توان بومی حداکثر نیازها را برطرف کرد، لذا در بخش زیر شاهد برخی از تجهیزات رونمایی شده و به ثمر نشسته این حوزه توسط مختصصان داخلی هستید.

- ساخت رادار: سامانه های راداری به عنوان چشمان بینا مراکز پدافندی و کنترل و رصد مرزهای هوایی اولین بخش هایی هستند که مورد توجه متخصصان داخلی واقع شده و به بیان مراکز تحلیلی نظامی خارج از کشور از سطح بالایی از دانش برخوردار اند که بیش از 50 نمونه رسما معرفی شده موید این بخش است، به جهت تجهیز این مجموعه نخست ساخت رادار ملی با تجربه بهره گیری از از سامانه ساخت شرکت وستینگهاوس ساخت ایالات متحده که در اختیار کشورمان قرار داشت، آغاز شد و پس از آن شاهد انواع سامانه های پویشگر هوایی با نام های مطلع الفجر و کاشف 1 و 2 بوده ایم که به عنوان رادار مادر مورد استفاده قرار گرفته و علاوه بر توان مقاومت بالا در شرایط اخلال الکترونیکی از برد شناسایی عالی برخوردار هستند، ضمن آنکه در نسل جدید رادارها با بهره گیری از تکنولوژی آرایه فازی همچو رادار نجم802 و رادار دریایی عصر به این توان به شکل مضاعف افزوده شده است، ضمن آنکه ساخت رادارهای ماورای افق و برد بسیار بلند کیهانی همچو قدیر و سپهر، طراحی و تولید رادارهای کشف هدف و کنترل و هدایت آتش سامانه های موشکی همچو مرصاد با نام هادی، جویا و کاوش یا رادارهای پیشرفته سیستم موشکی باور 373 و تعمیرات سامانه های برد بلند و مادر در این حوزه که پیشتر از خارج خریداری شده و بهینه سازی شده اند از جمله دیگر اقدامات این حوزه هستند که شاید تبلور و نقطه اوج آن طراحی رادارهایی با قابلیت کشف و رصد اجسام فضایی باشد.

- سامانه های موشکی و توپخانه ای: در بحث سامانه های زمین به هوا طراحی انواع موشک های پدافند هوایی در برد کوتاه، متوسط و بالا برای تامین نیازهای بخش های مختلف نیروهای مسلح صورت پذیرفته است که نقطه اوج آن سامانه پدافند هوایی برد بلند باور 373 است که می تواند به عنوان یک سیستم پیشرفته علیه انواع هواگردها همچو پرنده های با سرنشین و بدون سرنشین، تسلیحات هوا پرتاب همچو موشک های کروز و بمب های هدایت شونده و حتی موشک های بالستیک در نقش سپردفاع موشکی عمل کند.

در کنار باور 373، طراحی سامانه موشکی مرصاد (نمونه داخلی پدافند هوایی ریتیون هاوک) با موشک های شاهین و شلمچه جهت پوشش ارتفاع متوسط، خانواده موشک های صیاد شامل سیستم های پرتاب موشکی تلاش جهت پوشش ارتفاع متوسط و بالا، سامانه های برد متوسط سوم خرداد و طبس با موشک های طائر، پدافند ارتفاع پایین یازهرا و سامانه پدافند هوایی دریایی محراب (بر اساس موشک های ریتیون استاندارد) وجود دارد که به آنها می توان بهینه سازی تجهیزات موجود خریداری شده همچو S-200، سام 6، اف ام 80 و هاوک را افزود که برخی نیز به جهت سهولت عملیات همچو پروژه قادر برای سامانه مرصاد متحرک سازی شده اند.

ضمن آنکه در بحث پدافند هوایی توپخانه ای طراحی انواع ضد هوایی های خانواده مصباح، ساخت انواع توپ های ضد هوایی با کالیبرهای مختلف و بهینه سازی سیستم اسکای گارد در کنار بهره گیری از موشک های دوش پرتاب تولید داخل همچو میثاق، سهند و ترکیب متحرک دوش پرتاب ها و ضدهوایی را افزود و البته در آینده نزدیک شاهد سیستم های پدافند توپخانه ای همچو فالانکس برای بهره گیری در شناورها خواهیم بود.

- پست های شنود و دیده بانی، سیستم های ارتباطی بستر امن، جنگ الکترونیک و ضد جنگ الترونیک و فرماندهی و کنترل با نام C4IIR جهت هدایت تمامی یگان ها تحت یک شبکه یکپارچه پدافندی.

* نیروی هوایی

نیروی هوایی را باید نقطه اوج تکنولوژی دانست که به همین دلیل از آغاز انقلاب اسلامی تا به امروز مورد شدیدترین و شاید بیشترین تحریم ها قرار گرفته است تا با فرض نبود پشتیبانی از یگان های پروازی پیشرفته زمین گیر شود، حال آنکه متخصصان این حوزه از صنعت با بهره گیری از بالاترین سطوح دانش و تلاش خستگی ناپذیر نخست با راه اندازی و ارتقا انواع هواگردها توانایی خود را به اثبات رسانده سپس با تعریف بسته های مختلف ارتقا و به روز رسانی توان فعلی را در سطح مطلوبی نگاه داشتند.

واضح است که این بخش از توان نظامی نیازمند نگاه به خارج و خرید است اما اقدامات صورت گرفته با بهره گیری از امکانات موجود و بدون هیچ پیش زمینه ای قبلی نشان از توان بالای جوانان این مرز و بوم دارد که امروزه توانسته است به توانایی طراحی و ساخت هواپیما در شرایط سنگین ترین تحریم ها و عدم دسترسی به هیچ کشور خارجی دست یابد که در ذیل به مواردی از این ابتکارات اشاره می شود.

- تعمیرات و ارتقا هواگردها: اصلی ترین اقدامات صورت گرفته در حوزه هوایی را می توان به سرپا نگاه داشتن طیف وسیعی از هواگردهای ساخت شرق و غرب نسبت داد حال آنکه این اقدامات تنها به این حد محدود نشده و با به روز رسانی آنها سعی در حفظ توان نیروی هوایی در سطح موثر که توانایی پاسخ گویی به هر تهدیدی را در فضای کشور و فراتر از مرزها خواهد داشت ، گردیده است.

از جمله این اقدامات می توان به تعمیر و نگهداری انواع هواپیماهای شکاری اشاره کرد که بعضا در طی 8 سال جنگ تحمیلی متحمل آسیب های فراوان شده اند، ضمن آنکه در بحث تعمیرات هواپیماهای شکاری خصوصا یگان های ترابری راهبردی و تاکتیکی، سوخت رسان، جنگ الکترونیک، فرماندهی هوابرد، شناسایی و گشت دریایی که مورد نخست اهمیت خود را در پشتیبانی از جبهه مقاومت به خوبی نشان داده اند همواره در دستور کار بوده است.

بهینه سازی و ساخت انواع سامانه های در حوزه های جنگ الکترونیک، راداری، ناوبری، تسلیحاتی، سوخت رسانی و سوخت گیری، همچنین سکوهای هواپایه جنگال در کنار طراحی بخش های مختلف بال و بدنه اشاره کرد که در قالب بسته های ارتقا برای انواع هواپیماهای شکاری یا بخش های زمینی تعریف شده است که از جمله آن می توان به پروژه های مادر برای هواپیماهای شکاری اف 4 فانتوم، اف 14 تامکت و سی 130 هرکولس اشاره کرد ضمن آنکه در این میان راه اندازی برخی از هواپیماهای شکاری همچون میراژ اف 1 و سوخو 22 که هیچ تجربه عملیاتی از به کارگیری آنان پیش از این وجود نداشت و صرفا با تکیه بر توان بومی و بهره گیری از امکانات موجود در خط پرواز قرار گرفتند نشان از سطح عمیق دانش در این سطح قرار دارد که تواما در سازمان صنایع هوایی ایران (صها)، جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش و نیروی هوافضای سپاه در جریان می باشد.

- طراحی، ساخت و بهینه سازی هواگرد: من جمله هواپیماهای آموزشی/رزمی کوثر 88 و تذرو، جنگنده های صاعقه و آذرخش مبتبی بر شکاری اف 5 تایگر، تغییر هواپیمای تک کابین اف 5 ای ملقب به فریدوم فایتر به نسخه آموزشی با نام اف 5 بی تحت پروژه سیمرغ، طراحی و ساخت هواپیمای آموزشی پرستو مبتنی بر نمونه خارجی با نام بونانزا، ساخت هواپیمای آموزشی اس 68 (نمونه داخلی پی سی 7)

- پهپادها: هواپیماهای بدون سرنشین هدایت پذیر از راه دور را باید یکی از اصلی ترین ارکان رزم امروز دانست که می توانند در حوزه های مختلف از جمله گشت زنی، هدف هوایی، نظارت و کنترل، تصویربرداری و حتی رزمی عمل کنند و به سبب کنترل از فاصله زیاد و نبود سرنشین با کمترین خطر جانی رو به رو هستند.

در این بخش کشورمان بین چند قدرت پیشرو این عرصه قرار گرفته است و طرح های مختلف در این بخش موید همین موضوع است که از جمله آن می توان به نمونه های داخلی پهپادهای آمریکایی آرکیو 170 و اسکن ایگل با نام سیمرغ و سایه اشاره کرد.

ضمن آنکه نمونه های تولیدی مختص ایران با برد و مداومت پروازی بالا همچون شاهد 129، فطرس و مهاجر 6 با قابلیت حمل موشک و بمب های نقطه زن همچون قائم و سدید نقش اساسی را در سازمان رزم کشورمان و حتی کشورهای دوست ایفا می کنند.

از دیگر تولیدات این بخش می توان به خانواده مهاجر و ابابیل، پهپادهای هدف صاعقه و کرار (که دارای موتور جت بوده و می تواند حامل بمب نیز باشد) اشاره کرد که برخی از آنان علاوه بر فعالیت های نظامی در حیطه های غیرنظامی و عمومی نیز فعال هستند و امروزه نمونه های بسیاری از پهپاد ها از اندازه کوچک و دست پرتاب تا با قابلیت پرواز از سطوح فرودگاهی و اندازه های بزرگ در حال تولید است.

- تسلیحات هواپایه: تولید انواع بمب ها و موشک های مورد نیاز برای حمل توسط هواگردها شامل، بمب های هدایت اپتیکی 2000 پوندی قدر و قاصد، بمب های لیزری 2000 پوندی و غلاف هدفگیری لانچر 99، بمب های بالدار و دورایستا، موشک های کروز ضدکشتی هوا پرتاب همچون قائم، قادر، نصر و نصیر در بردهای متفاوت، موشک کروز هواپایه ضد اهداف زمینی، انواع بمب های هدایت شونده هوشمند و سقوط آزاد شرقی و غربی، بهینه سازی تسلیحات هوا پرتاب خریداری شده، سیستم حامل چف/فلیر، بمب های خوشه ای و نهایتا طراحی و ساخت موشک پیشرفته هوا به هوا برد بلند فکور 90 به عنوان لبه تکنولوژی در این حوزه که بر اساس تجربیات موفق موشک ارزشمند ریتیون فینیکس و با توان بومی صورت گرفته است.

- موتورهای هوایی: شامل موتور جت اوج برای بهره برداری در هواپیماهای شکاری و مینی جت طلوع 4 جهت استفاده در پهپاد ها و موشک های کروز.

- انواع سامانه های فرودگاهی، ناوبری، هدایتی و کنترل، برج های مراقبت سیار و مراکز فرماندهی عملیات.

* توان موشکی

توان موشکی کشورمان به عنوان دست بلند جمهوری اسلامی ایران در کنار یگان های هوایی در حقیقت اصلی ترین امکانات رزمی است که امروزه جهت حفظ تمامیت کشور و ایجاد بازدارندگی مورد تهیه و تولید قرار می گیرد و با توجه به آنکه این بخش از نیروهای مسلح از ابتدای تشکیل خود پس از انقلاب در معرض تحریم های شدید قرار گرفته و توجه دشمنان به تضعیف آن معطوف بوده است از اهمیت به سزایی برخوردار است تا آنکه کوچکترین اقدامات در این حوزه همواره مورد توجه و رصد بیگانگان قرار می گیرد.

یگان های موشکی کشورمان که با تجربه ناقص و اندک خارجی در زمان جنگ پایه گذاری شد امروزه با بهره گیری از توان 100% بومی و سطح بالایی از دانش و همچنین تولید و ارتقا پی در پی سامانه های موجود می تواند به عنوان یک نقطه روشن در عرصه دفاعی کشورمان تلقی گردد که پیشرفت های روز افزون آن موجب مباهات بوده و امید است که این مسیر درخشان با تمام قدرت ادامه یافته و به عنوان الگویی واضح برای پیشرفت سایر بخش ها به صورت توامان بدل گردد.

با توجه به آنکه توضیح این حوزه خود چندین مطلب جدا را می طلبد در ذیل به بخشی از افتخارات صنایع موشکی وزارت دفاع و نیروی هوافضا اشاره خواهیم کرد.

- طراحی و ساخت انواع موشک ها: حوزه موشکی از پیچیدگی و تکنولوژی بسیار بالایی برخوردار است به همین دلیل پیشرفت های این عرصه با گذر زمان و آزمایشات بسیار محقق شده است.

نخستین اقدامات طراحی و ساخت راکت های مختلف در برد کوتاه با نام عقاب بود که چندی بعد با نمونه های تحت عنوان زلزال و نازعات در عرصه توپخانه ای گسترش پیدا کرد.

پس از آن خانواده زلزال به عنوان بستری برای ساخت راکت های هدایت دقیق و نقطه زن در نظر گرفته شد که منجر به تولد فاتح 110 گشت و در گذر زمان این موشک در نسخه های مختلف دقت بیشتر و برد بالاتری را دید تا عملا به توانایی نقطه زنی دست پیدا کرد.

این موشک ها که از سوخت جامد بهره می گیرند امروزه در نوع فاتح 110 با برد 300 کیلومتر، فاتح 313 با برد 500 کیلومتر و ذوالفقار با برد 750 کیلومتر طبقه بندی می شوند ضمن آنکه نمونه های ضد کشتی و ضد رادار آن با نام خلیج فارس و هرمز تولید شده است.

در بخش موشک های بالستیک نخستین تلاش کشورمان مهندسی معکوس موشک های خانواده اسکاد بود که منجر به تولد شهاب یک و دو گردید.

پس از آن نخستین بالستیک برد بلند با نام شهاب 3 تولید شد و این موشک به عنوان بستری برای ساخت خانواده قدر (H و F) و عماد در نظر گرفته شد که بین 1500 تا 2000 کیلومتر برد دارند.

با دستیابی به فناوری سوخت جامد نخستین موشک دو مرحله ای کشورمان با هدایت دقیق تر نسبت به نمونه های پیشین با نام سجیل تولید شد که با برد 2000 کیلومتر اصلی ترین سامانه برد بلند بالستیکی ایران محسوب می شود، ضمن آنکه نمونه هایی همچون موشک قیام با برد 800 کیلومتر که بدون بالک بوده و از ماندگاری و قدرت مانور بالایی برخوردار است نیز ساخته شده است..

آخرین تلاش در این حوزه که در شهریور ماه سال جاری معرفی گشت موشک برد بلند خرمشهر است که نسبت به نمونه های پیشین متفاوت بوده و می تواند سر جنگی قدرتمند تری را حمل کند.

در بحث کلاهک نیز کشورمان انواع نمونه های شدید الانفجار، بارانی و هدایت شونده را تولید کرده است که خود بر توان اثر گذاری موشکی می افزاید.

- طراحی و ساخت کروزهای زمین پرتاب برد بلند: مانند موشک برد بلند سومار و کروز یا علی.

- ساخت انواع پرتابگرهای متحرک موشک و سیلوهای زیر زمینی.

* نیروی دریایی

نیروی دریایی که به عنوان یک مجموعه منسجم در جهت حفظ مرزهای دریایی، تامین خطوط موصلاتی در عرصه بین المللی و حفظ سیادت از منابع کشورمان در آب های سرزمینی در نظر گرفته می شود به عنوان یک نیروی تجهیزات محور همواره نیازمند بالاترین تکنولوژی ها می باشد و از آنجایی که یک نیروی دریایی موفق خود از انواع یگان های عمل کننده در دریا، زیر دریا، هوا و حتی مناطق ساحلی جهت اجرای عملیات تشکیل شده است خود به اهمیت و گسترده بودن نیازها دلالت دارد.

نیروهای دریایی ارتش و سپاه نیز از سطوح مختلف تکنولوژی بی نیاز نبوده و از آنجایی که در حال حاضر نیروی دریایی ارتش با نام راهبردی شناخته شده و وظیفه دریانوردی در آب های دور دست را بر عهده دارد لذا مراکز مختلف طراحی از وزارت دفاع تا جهاد خودکفایی این نیرو در تلاش هستند تا نیازهای موجود را با توان بومی تهیه کرده و امکانات خریداری شده را نیز که بعضا مدت زمان طولانی از تهیه آنان می گذرد را در سطح بالایی از آمادگی عملیاتی نگاه دارند چرا که محیط دریاها اساسا متفاوت و خطرناک بوده و بدون تجربه و تجهیزات مناسب هر اقدامی در آن موجب آسیب های جبران ناپذیر می شود حال آنکه نیروی دریایی در ایران از سطح توانمندی مناسبی برخودار بوده که در ذیل به بررسی برخی از اقدامات صورت گرفته می پردازیم.

- ساخت انواع شناورها: ساخت انواع شناورها سبک و سنگین امروزه به عنوان یک امر روتین در صنایع نظامی کشورمان در آمده است.

نخستین این تجربه ها طراحی و تولید قایق های تندرو بودند که اندکی بعد به تسلیحاتی همچون تفنگ 106 م.م، ضد هوایی و راکت انداز مجهز شدند.

مدتی بعد این شناورها به موشک های ضد کشتی مجهز شدند اما شاید اصلی ترین اقدامات این بخش طراحی و ساخت ناوچه های موشک انداز و ناوهای محافظ (ناوشکن ها) بوده است که بر اساس تجربیات کشورمان از شناورهای خریداری شده پیش از انقلاب همچون کلاس لاکامبتند و کلاس ام کا 5 ساخته شدند که نام کلاس سینا و موج شناخته می شوند.

در این میان ناوشکن های کلاس موج در حقیقت نقطه اوج ساخت دریایی صنایع دفاعی کشورمان هستند که با طول نزدیک به 100 متری و وزن 1500 تن، دارای انواع سامانه های راداری، ناوبری و هدایتی پیشرفته، سونار، سیستم های توپخانه ای و موشکی دریا به دریا، سامانه های دفاع هوایی موشکی، پرتابگرهای اژدر و محل فرود بالگرد جهت سوخت رسانی و انتقال نیازها هستند که تا به امروز دو فروند با نام جماران و دماوند ساخته شده و سومین فروند نیز با نام سهند به زودی تحویل داده می شود که می تواند به ایفای نقش در آب های دوردست بپردازند.

ناوچه های کلاس سینا نیز که 4 فروند از آنان با نام های پیکان، جوشن، درفش و سپر تحویل شده است با سرعت و تحرک بالا قابلیت پرتاب انواع موشک های ضد کشتی را دارا می باشد.

در کنار این موارد طراحی و ساخت انواع یگان های سبک و نیمه سنگین زیر سطحی با نام های غدیر و فاتح نیز مرزهای جدیدی از تکنولوژی است که در سطح منطقه خلیج فارس هیچ کشوری به جز ایران به آن مسلط نیست و این خود اهمیت دارد که این زیردریایی ها برای محیط های کم عمق و بنا بر نیازهای کشورمان با پیشرفته ترین سیستم های سونار و اژدرافکن ها ساخته است و از ماندگاری و امنیت مناسبی برخوردار است.

- تعمیر ، نگهداری و بهینه سازی انواع یگان های شناور: شامل ناو لجستیکی غول پیکر خارک، زیردریایی های سنگین کلاس طارق و انواع شناورهای رزمی و لجستیکی خریداری شده بدون هیچ کمکی از کشور سازنده و تنها با اتکا به توان داخلی.

- ساخت موشک های ضدکشتی، اژدرها و توپخانه دریایی: که از جمله آن می توان به انواع موشک های سطح به سطح و ساحل پرتاب ضد کشتی در بردهای مختلف همچون کوثر، نصر، نور، قادر و غدیر اشاره کرد. همچنین طراحی انواع سکوهای پرتاب ساحلی، ساخت توپ دریایی 76 م.م فجر 27 (برگرفته از توپ ایتالیایی اوتومرالا)، انواع اژدر های زیرسطحی و هوا پرتاب 533 م.م و 324 م.م با نام والفجر و نهایتا اژدر پیشرفته زیرسطحی با سرعت بالا با نام «حوت« اشاره کرد.

- ساخت سامانه های سونار (شنایایی زیر سطحی)

- طراحی موتورهای دریایی

- هوادریا: یگان پروازی نیروی دریایی به عنوان نخستین یگان حافظ شناورهای سطحی و زیر سطحی در عرصه دریاها که در صورت لزوم می تواند همراه ناوگان باشد نیز از نگاه متخصصان دفاعی به دور نمانده و تعمیرات و نوسازی بخش های مختلف آن توسط سازمان صنایع هوایی ایران و شرکت پشتیبانی نوسازی هلی کوپتری ایران صورت می گیرد.

از جمله این اقدامات می توان به تسلیح یگان های پروازی همچو بل 206، بل 212، سی کینگ و میل 17 به موشک های ضدکشتی اشاره کرد ضمن آنکه بالگردهای سی کینگ در نقش عملیات ضد زیردریایی نیز با توان شناسایی و رهاسازی اژدرهای هواپرتاب به نقش ویژه ای دست یافته اند، همچنین بهبود عملکرد سامانه های مین روب بالگرد سی استالیون، بهینه سازی انواع هاورکرافت ها (هواناوها) و ساخت نمونه های داخلی با نام تندر و یونس، بهینه سازی هواپیماهای ترابری و بهره گیری جهت عملیات گشت دریایی و همچنین بهبود سامانه های الکترونیکی، ناوبری، راداری و سونار یگان های پروازی بخش دیگری از فعالیت های صورت پذیرفته است.

علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، بخش های دفاعی کشورمان به پیشرفت های شگرفی در عرصه های سایبری، الکترونیک، اپتیک و اطلاعاتی و نیز تاثیرگذاری بر تحولات منطقه دست یافته اند که هر یک از این حوزه ها خود حدیثی است از تلاش فرزندان این سرزمین که در راه خودکفایی و اقتدار ملی می کوشند.

گزارش: دانیال بهمنش

منبع: فارس

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.

برچسب‌ها:

نظر شما