به گزارش مهر قدمت سفال لالجین بر اساس مستندات موجود به بیش از 700سال می‌رسد و یکی از مراکز عمده ساخت سفال در ایران و جهان محسوب می‌شود به‌طوری‌که عنوان پایتخت سفال ایران
را یدک می‌کشد.

‌هزار کارگاه سفال در شهر لالجین وجود دارد

سفالینه‌های ساخت لالجین با تنوع بسیار زیاد صدها نوع ظروف تزئینی و مصرفی را شامل می‌شود چراکه هزار کارگاه سفال در شهر لالجین وجود دارد که مواد اولیه آن‌ها از خاک رس مخصوصی که صرفاً در این منطقه وجود دارد، تهیه می‌شود.

بر اساس آخرین آمار بیش از 200 فروشگاه بزرگ و کوچک سفال در شهر لالجین فعال است که گردشگران را به سوی خود فرا می‌خوانند.

همین ظرفیت‌ها سبب شد که 14 تیرماه 1395 شهر لالجین در میان بررسی‌ها از شورای جهانی صنایع‌دستی عنوان شهر جهانی سفال را به خود اختصاص دهد.

این شهر سفالی اگرچه به دلیل امتیاز ویژه‌ای که کسب کرده این روزها بیشتر در معرض توجه گردشگران قرار دارد اما متأسفانه مدیریت ضعیف در جمع‌آوری پسماندها و ضایعات سفال و سرامیک چهره نامناسبی به آن داده که درخور شهر جهانی سفال نیست.

پسماندهای ناشی از تولید به معضل شهر لالجین تبدیل‌شده است

در شهر لالجین دو نوع سفال سنتی و صنعتی تهیه می‌شود که هردوی آن‌ها به فراخور مشتری‌پسندی جایگاه خاصی دارند اما نکته‌ای که در تولید سفال‌ها مدنظر است پسماندهای ناشی از تولید است که به معضل این شهر تبدیل‌شده چراکه رودخانه این شهر را در معرض آسیب جدی قرار داده است.

بر اساس تحقیق صورت گرفته شهرک سفال لالجین در سال 76 کلنگ زنی شده و درحالی‌که باید طبق قانون مدیریت پسماند تمام پسماندهایش را جمع‌آوری و بازیافت می‌کرده اما متأسفانه حدود 20 سال و تا اوایل امسال آن‌ها را در حاشیه رودخانه قوری چای رها می‌کرده و مشکلات زیست‌محیطی فراوانی به وجود می‌آورده چراکه به‌جز آب، خاک آن محدوده هم در معرض نابودی قرارگرفته و می‌رفت تا در آینده فاجعه‌ای رقم بزند.

پسماندهای شهری لالجین از حدود 40 سال پیش به علت بلاتکلیفی در حریم رودخانه قوری چای تخلیه می‌شوند که متأسفانه این مشکل همچنان پابرجاست درست است که جلسات و نشست‌های مستمر مسئولان پیرامون این مشکل بالاخره جواب داد و وضعیت پسماند شهرک سفال لالجین مشخص شد اما نکته‌ای که وجود داشت اینکه تنها پسماندهای شهرک سفال در حاشیه و حتی داخل رودخانه قوری چای رها نمی‌شد بلکه پسماندهای شهری هم از حدود 40 سال پیش به علت بلاتکلیفی در این محل تخلیه می‌شوند که متأسفانه این مشکل همچنان پابرجاست.

طبق بررسی‌ها در حال حاضر حریم و بستر رودخانه قوری چای محل انباشت پسماندهای واحدهای سنتی سفال لالجین است که به دلیل خطرات و مشکلات ایجادشده باید ساماندهی شود چراکه انباشت و تل انبار پسماندهای سفال لالجین در مساحتی افزون بر چند کیلومتر در اطراف جاده و حریم و بستر رودخانه قوری چای موجب بروز مشکلات و احتمال خطر در صورت بروز سیلاب می‌شود.

از سوی دیگر با توجه به اینکه محل انباشت این پسماندها در حریم شهر بوده و فضای منظر جاده را نیز تحت تأثیر قرار داده باید هر چه سریع‌تر نسبت به تعیین تکلیف آن اقدام شود.

نگاهی به اخبار منتشرشده پیرامون تلاش برای ساماندهی وضعیت موجود بیانگر آن است که فروردین‌ماه امسال و درست 9 ماه قبل جلسه کارگروه پسماند استان همدان برگزار و در خصوص ساماندهی دفع پسماند شهر همدان و مدیریت پسماند شهرک سفال و سرامیک لالجین بحث و تبادل‌نظر شد.

طبق صحبت‌های ردوبدل شده در این جلسه سال گذشته در کارگروه پسماند استان همدان مصوب شد که محل جدیدی برای دفع پسماندهای شهرک سفال و سرامیک لالجین در نظر گرفته شود و با اجرای این مصوبه شرکت آب منطقه‌ای استان همدان موظف به پاک‌سازی حریم رودخانه از پسماندهای سفال و سرامیک و شرکت شهرک سفال لالجین نیز موظف به در نظر گرفتن مکانی برای انتقال این پسماندها شد.

برای دفع پسماندهای کارگاه‌های سنتی شهر لالجین باید در شهرداری تصمیم‌گیری می‌شد که طبق بررسی‌ها پس از گذشت بیش از یک سال از جلسه سال گذشته تاکنون شهرداری موفق به انجام این کار نشده است بر این اساس مکانی افزون بر 8 هکتار در اراضی روستای دستجرد به‌منظور دفع پسماندهای سفال و سرامیک و بازیافت آن‌ها با جذب سرمایه‌گذار شناسایی و اقدامات اجرایی در این خصوص انجام شد ولی برای دفع پسماندهای کارگاه‌های سنتی شهر لالجین باید در شهرداری تصمیم‌گیری می‌شد که طبق بررسی‌ها پس از گذشت بیش از یک سال از جلسه سال گذشته تاکنون شهرداری موفق به انجام این کار نشده است.

در جلسه فروردین‌ماه امسال کارگروه مدیریت پسماند استان همدان بارها بر این نکته که پاک‌سازی مسیر رودخانه از پسماندها بسیار مهم است زیرا با شرایط فعلی در صورت بروز سیل با مشکل روبه‌رو خواهیم شد، تأکید شد و معاون استاندار همدان نیز با انتقاد از وضعیت موجود و بیان اینکه مسیر رودخانه مسیر آب است و هیچ‌کس حق ندارد این مسیر را به هر نحو ازجمله ساخت‌وساز و تخلیه پسماند مسدود کند، عنوان کرد در صورت بازگشت دوره سیل، اگر مشکلی ایجاد شود، مقصر فرد و افرادی هستند که اجازه دادند مسیل مسدود شود.

اهمیت پرداختن به این موضوع از آنجایی است که کم‌کم به ماه‌های پایانی سال نزدیک می‌شویم و همچنان کاری از پیش نرفته است.

سرپرست حفاظت محیط‌زیست استان همدان در این خصوص بابیان اینکه پسماند تولیدی در شهر لالجین موضوعی است که به سابقه تولید سفال و سرامیک در این شهر برمی‌گردد، گفت: این مساله به معضلی جدی تبدیل‌شده است.

تولید روزانه 60 تن پسماند سفال و سرامیک در داخل شهر لالجین

سید عادل عربی بابیان اینکه روزانه 60تن پسماند سفال و سرامیک توسط واحدهای داخل شهر ایجاد می‌شود، گفت: متأسفانه این پسماندها در سایت نخاله‌های ساختمانی لالجین که مجوز ندارد دپو می‌شود.

وی با اشاره به اینکه قسمت عمده پسماندهای تولیدی مربوط به شهرک لالجین است که آن‌هم در سایت غیرمجاز نخاله‌های ساختمانی دپو می‌شود، گفت: محیط‌زیست استان همدان یک سایت جدید معرفی کرده که پسماندها به محل جدید منتقل می‌شود ولی مشکل پسماندهای داخل شهر لاینحل مانده و شهرداری باید محلی را برای ساماندهی وضعیت موجود مشخص کند.

عربی با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری اعلام کرده پسماندهای گچی مجموعه پسماندها را بازیافت می‌کند، گفت: این سرمایه‌گذار به دنبال ایجاد مرکز بازیافت پسماندهای گچی است و در حال انجام کارها برای دریافت مجوز است.

دپوی پسماندهای شهری در کنار رودخانه قوری چای

وی با تأکید بر اینکه در راستای حل این مشکل رویکرد مثبت است اما کاری که انجام‌شده کامل نیست، گفت: امیدواریم سال آینده این مشکل حل شود چراکه در حال حاضر پسماندهای شهری در کنار رودخانه قوری چای دپو می‌شود.

سرپرست حفاظت محیط‌زیست استان همدان همچنین با تأکید بر اینکه شهر لالجین اوقافی است و شهرداری در پیدا کردن زمین مناسب مشکل دارد، ادامه داد: نکته دیگر اینکه بیشتر زمین‌های این منطقه زراعی آبی است و اصولی نیست که این زمین‌ها را به محل دفن پسماند تبدیل کنیم.

متأسفانه تا این لحظه پیشرفت کار در خصوص مشخص شدن زمینی برای دفن پسماندها صفر بوده است عربی بابیان اینکه متأسفانه تا این لحظه پیشرفت کار در خصوص مشخص شدن زمینی برای دفن پسماندها صفر بوده است، گفت: شهرداری، بخشداری، امور اراضی، محیط‌زیست و امور آب باید این وضعیت را ساماندهی کنند.وی بابیان اینکه در صورت توافق با سرمایه‌گذار قسمت عمده پسماندها بازیافت خواهد شد، گفت: ازآنجایی‌که پسماندها در حریم رودخانه قوری چای دپو می‌شود شرکت آب منطقه‌ای همدان سعی کرده اعتبار ویژه‌ای را برای آزادسازی حریم این رودخانه پیش‌بینی کند اما تاکنون موفق نشده است.

عربی با تأکید بر اینکه وزارت کشور یا استانداری همدان باید این اعتبار را لحاظ کنند، ادامه داد: مسیر رودخانه تاکنون پاک‌سازی نشده است.سرپرست حفاظت محیط‌زیست استان همدان بابیان اینکه زباله و نخاله به‌عنوان آلاینده خاک محسوب می‌شوند چراکه ترکیب خاک را به هم می‌زنند، گفت: محل فعلی دفن پسماندها هم‌محل دفن زباله و هم‌محل دفن نخاله است.