به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ولی‌الله سیف که در آیین افتتاحیه هفتمین همایش نظام‌های پرداخت و بانکداری الکترونیکی در برج میلاد سخن می‌گفت، با بیان اینکه واگذاری امور مرتبط به فناوری به یک واحد جداگانه و تفویض تصمیم‌گیری برای عملیاتی شدن فناوری در یک بانک، باید به رویکردی همه‌جانبه برای بهره‌برداری از حداکثر منافع و مواجهه راهبردی با تأثیرات فناوری تحول یابد، افزود: سامانه‌های پرداخت و تسویه که سال‌ها در بسترها، استانداردها و ساختارهای جاافتاده مسیر تکاملی خود را طی می‌کرد، با امواج چندگانه فناوری‌های نوین، مشتمل بر شبکه‌های اجتماعی، ابزارهای هوشمند، پردازش ابری، زنجیره بلوک و دفاتر توزیع‌شده روبه‌رو شد.

آگاهی و شناخت دقیق نسبت به ماهیت تغییرات فناوری

همچنین رییس کل بانک مرکزی پذیرش هوشمندانه و کنشی فناوری را مستلزم تغییر در نگرش سیاستگذار و صاحبان و مدیران کسب‌وکار به‌صورت توأمان دانست و گفت: مدیران بانک‌ها و مؤسسات مالی باید بیش از پیش، آگاهی و شناخت دقیقی نسبت به ماهیت تغییرات فناوری‌محور و اثرات آن بر کسب‌وکار پولی و بانکی حاصل و به‌صورت مستقیم در تصمیمات راهبردی مشارکت کنند.

سیف در خصوص تأثیر تغییر شکلی امکانات فناوری‌های نوین بر تغییرات ماهوی این امکانات گفت: رویکرد آغازین نظام پولی و بانکی به‌صورت شکلی تبلور یافت؛ بدین معنی که امکانات فناوری‌های نوین در تحول مسیرهای خدمت‌رسانی و دسترس‌پذیری بیشتر و آسان‌تر مشتریان به‌کار گرفته شد. اما تجربه نشان داده که ورود فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات هرگز به‌صورت تغییر شکلی ثبات نیافته و به‌سرعت تغییرات ماهوی را سبب می‌شود.

نگاهی به شواهد و تجربیات بین‌المللی نشان می‌دهد که در چند سال آینده نظام پولی و بانکی نیز با تغییراتی روبه‌رو می‌شود که پیش از این بخش‌هایی نظیر نشر و اطلاع‌رسانی و ارتباطات را زیر و زبر کرده بود.

رویکرد منفعلانه فضای کسب‌وکار در به‌کارگیری فناوری‌های نوین

رییس شورای پول و اعتبار با انتقاد از رویکرد نسبتاً منفعلانه فضای کسب‌وکار در به‌کارگیری فناوری‌های نوین گفت: مواجهه و پذیرش اثرات فناوری می‌تواند تبعی و واکنشی یا هوشمندانه و کنشی باشد.

متأسفانه تجربیات پیش از این در کشور، بیانگر رویکرد نسبتاً منفعلانه کسب‌وکار در به‌کارگیری و پذیرش فناوری است؛ به‌گونه‌ای که با سرمایه‌گذاری و هزینه‌کرد سنگین، منافع حداقلی برای بانک‌ها و مشتریان آنها و کلاً اقتصاد حاصل شده است، از این رو تمرکز بر جنبه‌های ماهوی تغییرات و اثرسنجی آن بر ساختارها و مدل‌های کسب‌وکار باید بیش از هر چیز برای مدیران ارشد نظام بانکی حائز اهمیت باشد.

افزون بر این، رییس کل بانک مرکزی خواستار انطباق سیاستگذار در تدوین الگوهای سیاست، مقررات و نظارت بر آنها با فضای فناوری‌محور شد و گفت: در عصری که ابداعات و نوآوری‌ها تغییرات را به‌صورت روزانه در فضای اجتماعی و اقتصادی رقم می‌زنند، ایستایی، تکیه بر فرآیندهای قدیمی بررسی و اظهارنظر و دیدگاه‌های قیاسی محلی از اعراب ندارد.

ادامه این رویکرد، با انفعال سیاستگذار، نقش آن را به کنشگری بی‌تأثیر و تشریفاتی بدل می‌کند. بدیهی است با کنار ماندن سیاستگذار از سیر تحولات ــ چنانچه در پدیده مؤسسات غیرمجاز پولی مشاهده شد ــ هرج‌ومرج و آسیب‌های ناشی از آن کلّیت اقتصاد را با تهدیدات جدی روبه‌رو می‌کند.

فناوری‌های مالی پرداخت

رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع فناوری‌های مالی پرداخت و گفت: موضوع روز جهان و ایران در حوزه پولی و بانکی، ظهور فناوری‌های مالی یا پدیده FinTech است. فناوری‌های مالی فرصت‌ها و افق‌های جدیدی را برای بهره‌گیری حداکثری از امکانات فناوری در نظام مالی فراهم می‌کند.

از سویی دیگر، دو جنبه اساسی در فناوری‌های مالی، نوآوری در کیفیت و دسترس‌پذیری خدمات و محصولات موجود و تحول در ماهیت خدمات و محصولاتی است که پیش از این به‌صورت سنتی در انحصار بانک‌ها و مؤسسات مالی بزرگ بود. این دو جنبه، دو محور مختصاتی را تشکیل می‌دهند که نقشه تغییرات فناوری در سپهر صنعت مالی را ترسیم می‌کنند.

وی افزود: تغییر مهم دیگر، ادغام و ترکیب شدن بخش‌های مختلف بازارهای مالی و ارایه محصولات و خدمات ترکیبی است، به‌گونه‌ای که بازارهای پول، سرمایه، خدمات مالی نظیر بیمه و بازارهای مستغلات و ترهین در فرایندهای نوآورانه به یکدیگر اتصال یافته و نظم جدیدی را در بازارهای مالی ایجاد می‌کنند که سیاستگذاران را به‌لحاظ کیفیت و نگرش نظارت بر آن با چالش روبه‌رو می‌سازند.

سیف با بیان اینکه بانک مرکزی با توجه به تحولات فناوری‌های نوین، رویکرد نسبتاً جدیدی را برای سیاستگذاری و ترسیم نقشه بازار پول در پیش گرفته گفت: الگوی جدید مبتنی بر چرخه‌ای دایم از فرایند رصد، سیاست و مراقبت است که با تعامل و مشارکت ذی‌نفعان بازار و فناوران مالی صورت می‌پذیرد.

همچنین در سپهر فناوری مالی، هیچ تغییر و نوآوری قابل پیش‌بینی قطعی نیست و لذا سیاستگذار نیز باید از قالب صلب خود خارج شده و پویایی بازار را در فرایند مقررات‌گذاری خود وارد کند.

تنظیم سیاست فناوری و فناوران مالی

رییس شورای پول و اعتبار به اقدام بانک مرکزی در خصوص تنظیم سیاست فناوری و فناوران مالی اشاره کرد و گفت: تنظیم و انتشار سیاست بانک مرکزی در قبال فناوری و فناوران مالی، اولین گام برای ترسیم چنین فضایی بود که در مهرماه سال جاری برداشته شد.

در این سیاست‌نامه که با رصد تحولات، نیاز بازار و الزامات کنترل پولی و با مشارکت فناوران مالی و بانک‌ها تدوین شد، پنج بخش اولویت‌دار در مورد «پرداخت‌سازان»، «پرداخت‌یاران»، «پرداخت‌بانان»، «ضابطه‌یاران» و «رمزینه‌پول‌ها» مد نظر قرار گرفته‌اند که چارچوب‌های پرداخت‌سازان و پرداخت‌یاران منتشر شده و سایر ضوابط نیز به‌تدریج تدوین و ابلاغ می‌‌شوند.

رویکرد اساسی بانک مرکزی

وی افزود: رویکرد اساسی بانک مرکزی، تدوین چارچوب‌های کاری و ایجاد ساختار سلسله‌مراتبی از نظارت است که امکان پایش بازار را با ظرفیت‌های نوآورانه نامحدود فراهم می‌کند. همچنین بانک مرکزی به‌جای قالب سنتی اعطای مجوز، ایجاد چارچوب‌هایی را مد نظر قرار داده است که فضای نوآوری را در عین کنترل بازار پولی حفظ و مراقبت نماید.

در ادامه، سیف با ابراز اینکه سیاست بانک مرکزی در حوزه رمزینه پول‌ها، فناوری‌های زنجیره بلوک و دفاتر توزیع‌یافته است خاطرنشان کرد: اگرچه ظرفیت‌های فناوری زنجیره بلوک ــ که برای اولین بار در رمزینه‌پول‌ها تبلور یافت ــ افق‌های نوینی را برای تحول در روش‌های بانکداری گشود، اما تهدیداتی نظیر سفته‌بازی، ایجاد حباب محتمل در ارزش رمزینه‌پول‌ها، نوسانات شدید قیمتی آنها و از دست رفتن تدریجی خواص آن به‌عنوان ابزار پرداخت قابل اتکا، تمامی بانک‌های مرکزی و سیاستگذاران پولی جهان، از جمله بانک مرکزی را به حزم و احتیاط در خصوص پذیرش و یا به‌رسمیت شناختن آنها دعوت کرده است.

سیاست فعلی بانک مرکزی، رصد تحولات، همکاری و تعامل با سایر بانک‌های مرکزی و نهادهای سیاستی و اتخاذ رویه‌هایی است که با نظرداشت ریسک و مخاطره بالای رمزینه‌پول‌ها، بتوان از فناوری پشتیبان آنها برای کاربردهای جدید بهره‌برداری کرد.

قابلیت فناوری‌های زنجیره بلوک

وی اضافه کرد: با این حال نباید از قابلیت فناوری‌های زنجیره بلوک و دفاتر توزیع‌یافته و امکانات بی‌نظیر آن در ایجاد زیرساخت اعتماد، رهگیری و انکارناپذیری معاملات و مبادلات غافل شد. فضا برای نوآوری‌هایی در حوزه‌های قراردادهای هوشمند تسهیلاتی و سپرده‌ای، تعاملات ترهینی، اعتبارات اسنادی و تضامین و وثایق هوشمند پدید آمده است که ان‌شاءالله و به‌فضل الهی گره‌های مهمی را از کلاف نیازمندی‌های اقتصاد از نظام بانکی خواهد گشود.

انتهای پیام/*