شناسهٔ خبر: 23684260 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه شرق | لینک خبر

مراقب تنش جديد باشيم

صباح زنگنه. تحليلگر مسائل منطقه

صاحب‌خبر -

عربستان همچنان به‌دنبال تشديد فشار بر ايران با اهرم ترامپ و رژيم اسرائيل است؛ اين شيوه هيئت حاکمه سعودي، به اصلاح روابط منجر نخواهد شد و حتما مسائل را پيچيده‌تر خواهد کرد. در چند سال اخير، تحولات يمن، سوريه، عراق و لبنان و در يک سال اخير، تغيير در مشي سياست خارجي آمريکا نسبت به عربستان و ايران، عامل رفتار ماجراجويانه عربستان است. به بيان ديگر مي‌توان گفت تنش ميان دو کشور اسلامي، زماني به اوج رسيد که‌ ترامپ به‌عنوان رئيس‌جمهور آمريکا راهي کاخ سفيد شد. در شرايط فعلي به نظر مي‌رسد اختلاف‌ها بيشتر از آنکه از خود ايران يا عربستان ناشي شود، از ايالات متحده نشئت مي‌گيرد و عمده‌ترين دليل اوج‌گرفتن تنش‌ها بين دو کشور، تغيير دولت در آمريکاست. اين در حالي است که براي عربستان يک شکست در سياست خارجي است که کشوري فرامنطقه‌اي، روابط داراي ظرفيت دو کشور مسلمان همسايه را به مخاطره بیندازد. مهم‌ترين معضل فعلي منطقه و جهان، تروريسم است. داعش با ادعاي تشکيل خلافت اسلامي در منطقه به يک تخريب همه‌جانبه پرداخت. بسياري از کشورهاي غربي، مرکز وهابيت را دنبال‌کننده آموزش ايجاد تنفر، دشمني و تکفير ساير پيروان مذاهب و اديان مي‌دانند. حتي دولت‌هاي دموکرات و جمهوري‌خواه آمريکا که متحد سال‌هاي دور و نزديک عربستان محسوب می‌شوند، در سال‌هاي اخير با شدت بيشتري درباره اين‌گونه رفتارهاي سعودي، ابراز نگراني کرده‌‌اند، اما لابي سنگين دلارهاي نفتي، عامل شکست اين هشدارها بوده و اکنون نيز رئيس‌جمهور تاجرپيشه آمريکا، بيشتر به‌دنبال استفاده از پول عرب‌ها براي مصرف داخلي شعارهاي انتخاباتي خود است. در مقابل، ايران در همه اين سال‌ها در جایگاه مخالف قرار داشته و کمترين قرابتي با گروه‌هاي تکفيري و تندرو نداشته و ندارد. به نظر مي‌رسد دولت‌هاي غربي بايد نسبت به مخالفان و حاميان اين پديده توجه بيشتري به خرج داده و قاطعانه خواستار پايان ماجراجويي منطقه‌اي عربستان شوند. ايران در چهار دهه گذشته، بارها موج ترور مردم، مسئولان و دانشمندان خود را تجربه کرده است. غرب و ايالات متحده به‌ دليل فضاي ايران‌ستيزي، هيچ‌گاه تروريسم عليه ايران را محکوم نکرده و اقدامي برای دفاع از مظلوم انجام نداده‌اند. به نظر مي‌رسد بايد برای تمام اين مسائل مذاکره و در راستای رفع ابهام و حفظ منافع ملي گفت‌وگو شود تا به يک راه‌حل مرضي‌الطرفين، عملي، واقعي و مسئولانه برسند. ايران بارها اعلام کرده در برنامه‌ريزي براي توسعه روابط با کشورهاي منطقه براي سياست خارجي خود اولويت قائل است. مجموعه نظام نيز مايل به ايجاد يا تشديد تنش در منطقه نيست. مقام ‌معظم ‌رهبري در سخنراني اخير خود براي سران بين‌المجالس اسلامي در تهران، تأکيد کردند کشورهاي خارج از دنياي اسلام، اختلاف‌ها را دامن مي‌زنند و لازم است همه درگيري‌ها و اختلاف‌ها در جهان اسلام فوری متوقف شود.
دعوت در بالاترين سطح نظام از همه کشورهاي اسلامي، پيامي روشن و آشکار دارد. رئيس‌جمهور نيز بارها در موضعي روشن، خواستار رفتار سازنده عربستان شده است. اين سيگنال‌ها پيام مناسبي به هيئت حاکمه سعودي داده که در اين جهت گام بردارند و از اين فرصت استفاده کنند. تنش‌آفريني اخير رئيس‌جمهور ايالات متحده براي انتقال سفارتخانه عربستان به بيت‌المقدس در سال آينده، نشان داد ترامپ  عملا منافع مردم خود را فداي رژيم صهيونيستي کرده و به‌جاي آمريکا، به رژيم صهيونيستي اولويت داده است. با توجه به اينکه منطقه در حال گذار به ثبات و آرامش بود و تمام توطئه‌هاي آمريکا و اسرائيل در عراق، سوريه، لبنان و يمن شکست خورده بود، ترامپ با اين اقدام و همچنين ادامه اختلاف‌افکني ميان اعراب و ايران، به‌دنبال ايجاد بحران ديگري است که توجه ويژه دستگاه ديپلماسي ايران را مي‌طلبد. وی از هم‌اکنون امتيازگرفتن در درگيري‌هاي داخلي برای انتخابات آينده و فرار از تخلف‌های خود را کليد زده است. مسئله ارتباط با روسيه و تأييدشدن ارتباط فرزند و داماد ترامپ در انتخابات گذشته با این کشور و تخلفات نزديکان او، نياز به يک بحران خارجي را دوچندان کرده است.

نظر شما