به گزارش ایرنا اختلافات دهلی نو و پکن دلایل مختلفی دارد اختلافات ارضی، حضور 'دالایی لاما' رهبر معنوی تبت در هند، عبور کریدور اقتصادی چین و پاکستان از کشمیر، مخالفت چین با عضویت هند در گروه تامین کنندگان هسته ای، سفر مقامات تایوانی به هند، افزایش سرمایه گذاری چین در نپال و مخالفت چین با تحریم 'مسعود اظهر' سرکرده جیش محمد از مهمترین اختلافات دو کشور است.
دهلی نو و پکن به رغم سالها گفت و گو تاکنون نه تنها پیشرفت زیادی در رفع اختلافات به دست نیاورده اند بلکه هر روز مسائل و اختلافات جدیدی نیز به این اختلاف ها اضافه شده است.
به رغم گفت وگوهای مشترک هند و چین، دهلی نو در کنفرانس جهانی ' یک کمربند یک جاده' که توسط رئیس جمهوری چین در ماه مه امسال در چین برگزار شد، به علت تاکید چین بر کریدور چین - پاکستان؛ شرکت نکرد، دهلی نو بارها با کریدور اقتصادی چین با پاکستان که از استان غربی چین آغاز و به بندر گوادر در بلوچستان پاکستان می رسد، مخالفت کرده است.
چالش های پیش روی 2 کشور
تایوان
از موضوعاتی که چالش بین این 2 کشور را تشدید می کند تمایل هند به افزایش رابطه خود با کشور تایوان و سفر مقامات و مسئولین این کشور به هند است، چین در این زمینه تایوان را یک ابالت خود می داند و معتقد است هند باید به نظام چین واحد پایبندی نشان دهد.
کارشناسان چینی ورود دهلی نو به مساله تایوان را مانند بازی با آتش می دانند.
تایوان در پی یک جنگ داخلی در سال 1949 از خاک اصلی چین جدا شد ولی چین همچنان تایوان را به عنوان جزیره ای که بخشی از خاک چین است می داند و تهدید کرده چنانچه این منطقه در صدد جدا شدن همیشگی خود از پکن برآید به تایوان حمله خواهد کرد.
مقام های چین و تایوان در سال 1992 میلادی به توافقی رسیدند مبنی بر اینکه هر اقدامی در این منطقه و در روابط طرفین براساس اصل چین واحد باشد.
براساس اصل چین واحد، چین و تایوان به یک کشور که همان سرزمین مادری است، تعلق دارند.
مسعود اظهر
یکی از مواردی که در چند سال گذشته باعث تشدید تنش ها بین هند و چین شده است مخالفت چین با درخواست هند برای قرار گرفتن نام 'مسعود اظهر' در لیست سیاه سازمان ملل است.
'مسعود اظهر' سرکرده گروه تروریستی 'جیش محمد' از سوی هند، متهم به حمله به پایگاه هوایی 'پتانکت' در ایالت پنجاب هند شده است در این حمله هفت نیروی امنیتی هند کشته شدند.
هند در نظر دارد با قراردادن 'مسعود اظهر'در فهرست سیاه شورای امنیت سازمان ملل، فعالیت های این گروه را کاهش دهد.
گروه تروریستی 'جیش محمد' در سال 2001 میلادی به دلیل انجام عملیات تروریستی و ارتباط با شبکه القاعده در لیست گروههای تروریستی سازمان ملل قرار گرفت.
نپال
هند همچنین از افزایش سرمایه گذاری مستقیم چین در بخش های زیرساختی نپال که زمینه نفوذ هرچه بیشتر پکن در همسایه شمالی این کشور را فراهم می کند به شدت نگران است.
بر اساس گزارش های منتشر شده توسط دولت نپال، در شش ماه نخست سال مالی 2016-2017 ،چین بیش از 68 درصد از سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اقتصاد نپال را به خود اختصاص داده است کل سرمایه گذاری خارجی در نیمه نخست سال مالی 2016-2017 در نپال 76 میلیارد و 39 میلیون دلار اعلام شده است که 51 میلیارد و 77 میلیون دلار از این مبلغ مربوط به سرمایه گذاری چین بوده است.
این در حالی است که سرمایه گذاری مستقیم چین در نپال در سال مالی گذشته (2015-2016 ) با 57 میلیارد دلار، حدود 40 درصد سرمایه گذاری خارجی را به خود اختصاص داده است.
میزان سرمایه گذاری خارجی سال گذشته هند در نپال نیز 18 میلیون دلار برآورد شده است.
کارشناسان مهمترین دلیل افزایش نفوذ چین در نپال را تیره شدن روابط هند با کاتماندو به دنبال اعتراض مدهسی ها، بسته شدن مرزهای 2 کشور و تمایل دولت نپال به چین عنوان می کنند.
مخالفت چین با عضویت هند در 'ان اس جی'
مخالفت چین با عضویت هند در گروه تامین کنندگان هسته ای(ان اس جی) از دیگر اختلافات دو کشور است هند، چین را مهمترین مانع خود برای پیوستن به گروه تامین کنندگان هسته ای (ان اس جی ) می داند ولی پکن می گوید کشورهای دیگری همچون برزیل، ایرلند و نیوزیلند نیز بر امضا پیمان منع گسترش سلاح هسته ای توسط هند تاکید می کنند.
یکی از شرط های پیوستن کشورها به گروه تامین کنندگان هسته ای، امضا پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای است.
هند تاکنون حاضر به امضای توافق منع گسترش سلاح های هسته ای نشده است.
**اقیانوس هند
هند از افزایش تعداد و قدرت زیردریایی های چین به ویژه زیردریایی هسته ای این کشور و جولان آنها در آب های منطقه به خصوص اقیانوس هند به عنوان حیات خلوت این کشور نگران است.
این منطقه به دلیل عبور دو سوم نفت و نیمی از محموله های باری جهان از اهمیت بالایی برخوردار است عبور 80 درصد از نفت چین، 65 درصد نفت هند و 60 درصد از نفت خریداری شده ژاپن از اقیانوس هند، اهمیت راهبردی این اقیانوس را نشان می دهد.
کارشناسان دفاعی کلید تسلط بر این منطقه وسیع را در زیر سطح آب و توسط زیردریایی ها می دانند در همین راستا هند برای مقابله با قدرت دریایی چین، دو زیردریایی دیزلی- الکتریکی و یک زیردریایی دیگر را تا پایان سال 2017 به خدمت می گیرد و قصد دارد این تعداد را در تا سال 2020 یه 6 زیر دریایی برساند.
مقامات نیروی دریایی هند همچنین اعلام کردند هواپیمای دور برد پی-8 ای که از آمریکا خریداری شده این نیرو را قادر به زیرنظر گرفتن فعالیت های زیردریایی چین می کند.
هند و چین در اقیانوس هند در حال ارزیابی قدرت یکدیگر هستند و همواره دستکم یک زیردریایی چینی در اقیانوس هند حضور دارد.
نیروی دریایی هند مصمم است با افزایش توان عملیاتی خود منطقه اقیانوس هند را به عنوان سومین اقیانوس بزرگ جهان تحت کنترل داشته باشد.
**دالایی لاما
سفر 'دالایی لاما' رهبر دینی بودائیان تبت به هند نیز هرازگاهی باعث افزایش تنش در روابط دهلی نو - پکن می شود.
مسئله تبت و تلاش دالایی لاما رهبر تبعیدی بودائیان برای استقلال این منطقه در 50 سال اخیر برای چین نگران کننده بوده و بهانه برای مداخله غرب به خصوص آمریکا را در این مسئله فراهم کرده است.
تبت سرزمین مقدس بودائیان مرتفع ترین شهر مسکونی جهان است که از آن به 'بام جهان' یاد می شود این شهر در جمهوری چین و در مرز هند واقع شده و پایتخت سنتی تبت هم شهر 'لهاسا' است که اکنون مرکز استان تبت چین است.
اداره امور این سرزمین که تحت الحمایه چین بوده از قرن هفدهم به بعد بر عهده رهبر مذهبی بودائیان تبت بود که عنوان 'دالایی لاما' به آن داده اند.
دالایی لاما رهبر معنوی جدایی طلبان تبت از سال 1959 پس از شکست قیام ناموفق مردم تبت علیه حاکمیت چین در هند زندگی می کند و پس از این سرکوب حکومت در تبعید را در هند تشکیل داد.
**جاده ابریشم
هند با تحریم اجلاس جاده ابریشم که با حضور ایران و نمایندگان سران بیش از 100 کشور جهان به مدت 2 روز در شهر پکن پایتخت چین برگزار شد، نارضایتی خود را از سیاست های اقتصادی و سیاسی رقیب منطقه ای خود آشکار کرد.
مقامات چینی تلاش گسترده ای برای راضی کردن هند برای شرکت مقامات این کشور در اجلاس جاده ابریشم به کار بستند، ولی در نهایت مقامات هندی در هیچ سطحی در این اجلاس شرکت نکردند.
مقامات سیاسی و اقتصادی هند تاکنون بارها نارضایتی خود را از عبور کریدور اقتصادی چین و پاکستان از کشمیر تحت کنترل پاکستان اعلام و این اقدام را به منزله نقض حاکمیت ارضی هند دانسته اند.
هندی ها معتقدند که چین با سرمایه گذاری طولانی مدت و چند میلیارد دلاری در کریدور اقتصادی این کشور با پاکستان به اشغال غیر قانونی کشمیر مشروعیت بخشیده است.
مقامات هندی، اجرای همه طرح های یک کمربند یک جاده چین که از کشورهای مختلف عبور می کند را اقتصادی نمی دانند و می افزایند انگیزه های پکن از اجرای این طرح بیشتر جغرافیایی و سیاسی است.
به گفته کارشناسان هندی عبور یک کمربند – یک جاده از مناطق ناامن نشان می دهد که چینی ها با اجرای این طرح در صدد گسترش نفوذ خود در منطقه هستند.
در همین حال 'نواز شریف' نخست وزیر پاکستان در این نشست در سخنانی گفت که کریدور چندین میلیارد دلاری چین و پاکستان یک طرح اقتصادی است و نباید به عنوان یک موضوع سیاسی به آن نگاه کرد.
کمربند اقتصادی جاده ابریشم' و 'جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یک' ابتکاری است که برای نخستین بار در پاییز 2013 میلادی توسط رییس جمهوری چین و به ترتیب در جریان دیدارهایی از قزاقستان و اندونزی ارائه شد.
این 'کمربند' به عنوان شبکه ای طراحی شده از جاده های فراسرزمینی و خطوط آهن، لوله های نفت و گاز و دیگر پروژه های زیرساختی است که از شهر شیئان در مرکز چین آغاز و سراسر آسیای میانه را در می نوردد و سرانجام به مناطق دوردستی چون مسکو، روتردام و ونیز می رسد.
**تنش های مرزی
رسانه های دو کشور هر چند وقت یکبار گزارشی از رویارویی نیروهای چین و هند در مناطق مرزی ارائه می کنند، چینی ها بارها گارد مرزی هند را به عبور از خطوط مرزی در منطقه تبت در گذرگاه ' ناتولا' در ایالت سکیم در شمال شرق هند و ورود به خاک چین متهم کرده اند و هندی ها هم معتقدند افزایش تنش مرزی در سکیم اقدامی توسط پکن برای باز کردن جبهه جدیدی علیه هند است.
چین، بوتان و هند در مناطقی به وسعت 750 کیلومتر مربع در ایالت سکیم دچار اختلاف هستند یکی از این مناطق 'دوکلم' یا 'دونگ لانگ' است چین در نظر دارد با ساخت جاده در 'دوکلم' امکان دسترسی به مناطق مرزی بوتان و هند را تسهیل کند اقدامی که با واکنش و مخالفت شدید هند مواجه شده است.
چین در 2 دهه گذشته بوتان را برای واگذاری منطقه 'دوکلم' به این کشور تحت فشار قرار داده است پکن اعلام کرده است حاضر است به جای 'دوکلم' دره های 'جکورلونگ' و 'پاسملونگ' در شمال بوتان به وسعت 495 کیلومتر مربع را به این کشور واگذار کند.
هند به شدت نگران اقدامات نظامی چین در 'دوکلم'است زیرا این منطقه به کریدور بسیار حساس 'سیلیگوری' هند متصل است. منطقه 'سیلیگوری' یک نوار باریک در هند است که شمال شرق را به دیگر مناطق این کشور متصل می کند.
هند به طور مداوم مواضع دفاعی خود را در این منطقه با هدف مقابله با چین گسترش داده است. چین در سال های اخیر چندین جاده از تبت به سوی مرز های بوتان احداث و خط آهن خود را در این منطقه گسترش داده است.
چین تا کنون چندین بار به بهانه ورود نیروهای هندی به خاک این کشور در ایالت سکیم، منطقه مرزی 'ناتولا' را به روی زائران هندی که قصد سفر به منطقه 'کیلاش مانسرووار' را دارند بسته است و بازگشت زائران در آینده را منوط به وارد نشدن نیروهای هندی به خاک چین عنوان کرده است، اقدامی که در پی آن شورای جهانی هندو (وی .اچ.پی) خواستار تحریم کالاهای ساخت چین شد.
گذرگاه 'ناتولا'، هند را به مناطق هندو و بودایی نشین در منطقه مرتبط می کند این منطقه در سال 1967 میلادی شاهد درگیری شدید مرزی میان نیروهای نظامی چین و هند بوده است.
چین و هند توافقنامه همکاری نظامی مرزی با هدف جلوگیری از رویارویی نظامی در امتداد خطوط واقعی مرزی امضا کرده اند بر اساس این توافقنامه، نیروهای دو کشور باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از رویارویی مرزی در مناطق مرزی مانند بخش های از ایالت آرناچال پرادش به کار گیرند با این حال نیروهای نظامی دو کشور در سال 1962 دراین منطقه درگیر شدند.
هند و چین در خصوص 90 هزار کیلومتر مربع در منطقه مرزی هیمالیا اختلاف دارند.
هند مدعی است چین 38 هزار کیلومتر مربع از فلات'اکسای' چین در غرب این کشور را به تصرف خود در آورده است بخش زیادی از این اراضی در ایالت 'آرناچال پرادش' واقع است که در چین به 'تبت جنوبی ' معروف است.
**زمینه های همکاری
اما در میان این مشکلات و اختلافات، زمینه های محدودی هم برای افزایش همکاری و تعامل میان دو کشور وجود دارد زمینه هایی که ظرفیت آن کمتر از آن است که بتواند اختلافات ریشه ای و تاریخی این دو کشور را کاهش دهد.
**افغانستان
دهلی نو و پکن به رغم وجود اختلاف های زیاد در حوزه های مختلف، برای همکاری در زمینه افغانستان به توافق دست یافته اند، همکاری هند و چین برای توسعه و برقراری ثبات در افغانستان می تواند زمینه ای برای حل اختلاف های تاریخی دهلی نو و پکن نیز فراهم کند.
هند و چین برای راه اندازی یک خط ارتباطی 24 ساعته برای اشتراک اطلاعات در زمینه مبارزه با پول تقلبی نیز به توافق رسیده اند.
**بریکس
بریکس یکی از مهمترین ساختارهای اقتصادی برای همکاری و توسعه مناسبات کشورهای نوظهور از جمله چین و هند است اگرچه سایه مناقشات مرزی دو کشور در برگزاری آن سنگینی می کند.
بریکس متشکل از کشورهای چین، هند‌، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی است که بر اساس یک تفاهم بین المللی برای مدیریت بخشی از اقتصاد جهانی تشکیل شده است.
این گروه که ابتدا در خصوص تولید و فروش فولاد نقش مهمی داشت هم اکنون در زمینه های مختلف از قبیل انرژی، بانکداری و دیگر مسائل بین المللی نیز فعال شده و به عنوان یک قدرت جهانی درآمده است.
اگرچه این کشورها دارای روابط بسیار نزدیک تجاری و اقتصادی هستند اما وحدت آنها در حال حاضر به دلیل منازعات مرزی دو عضو بزرگ آن (چین و هند) در معرض خطر قرار گرفته است.
**آساق**1904**