شناسهٔ خبر: 23648117 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: فارس | لینک خبر

محمدرضا ارشادی‌نیا

ارزیابی توجیه روایی کیفیت معاد جسمانی در دیدگاه حکیم آقاعلی مدرس

آقاعلی مدرس در بین حکمای متعالی از جهت برخورداری از حس نوآوری، جایگاه ویژه دارد. وی در نظریه چالش برانگیز بیان کیفیت معاد جسمانی، این نوآوری را با الهام از روایتی دنبال می‌کند که کل فضای نظریه‌پردازی او را تحت تأثیر خود دارد.

صاحب‌خبر -

چکیده

آقاعلی مدرس در بین حکمای متعالی از جهت برخورداری از حس نوآوری، جایگاه ویژه دارد. وی در نظریه چالش برانگیز بیان کیفیت معاد جسمانی، این نوآوری را با الهام از روایتی دنبال می‌کند که کل فضای نظریه‌پردازی او را تحت تأثیر خود دارد. وی قواعد اصلی هستیشناختی و معرفت نفس در حکمت متعالیه را در راستای مفاد استنباطی خود از این روایت به کار می گیرد تا بهره‌های اثباتی نظریه خود درباره کیفیت معاد جسمانی را توجیه کند. به نظر وی کیفیت معاد جسمانی به رجوع بدن دنیوی به آخرت میباشد که پس از مرگ و جدایی نفس از او، با اشراف نفس به حرکت جوهری خود ادامه می دهد و در رستاخیز به نفس میپیوندد. نظریه او از یک سو جدا از نظر اشاعره است که قایل به رجوع نفس به دنیا و تعلق آن به بدن دنیوی میباشند و از سوی دیگر با نظریه حکمت متعالیه متفاوت است که مبنی بر بدن قائم به فاعلیت نفس میباشد. نشان دادن هم‌سازی مفاد روایات و مبانی عقلی در حکمت متعالیه پرکاربرد و یادگار سبک صدرا در تفسیرنگاری بر متون روایی؛ چه در متن آثار مفصل و مختصر فلسفی و چه در آثار تفسیری است. علاوه بر آن نشانگر توانایی و مهارت فنی در این مسیر دشوار است. حکیم آقاعلی مدرس با پشتوانه این میراث به روایت خاصی در بیان کیفیت معاد جسمانی، توجه اکید نشان داده است. تأمل در استناد وی به روایت، نشان میدهد نه مبانی عقلانی حکمت متعالیه که وی به شدت به آن ها پایبند است، بر مفاد این روایت سازگار میآید و نه همه ابعاد نظریه حکیم قابل انطباق بر مفاد روایت است. ایرادات اساسی که بر نظریات رقیب وارد می باشد بر این نظریه نیز وارد است و مضاف بر آن، ایرادات جدی دیگری در استناد به عبارات روایت وجود دارد که موردپژوهانه بازگو می گردد،

کلیدواژگان: حکیم مؤسس آقاعلی مدرس؛ فهم و تفسیر متن؛ کیفیت معاد جسمانی؛ نفس و بدن؛ برداشت عقلی از حدیث

نویسنده:

محمدرضا ارشادی‌نیا: دانشگاه حکیم سبزواری / عضو هیت علمی

نشریه حکمت صدرایی - دوره 6، شماره 1، زمستان 1396.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.   

نظر شما