رجب طيب اردوغان، رئيسجمهوري ترکيه، کمتر از يک هفته پيش از اراده ترکيه براي حمله به کانتون عفرين در شمال سوريه خبر داد؛ کانتوني کردنشين که يگانهاي مدافع خلق آن را اداره ميکنند. اردوغان در سخنراني روز 13 ژانويه خود بدون هيچ اماواگري از اين حمله قريبالوقوع خبر داد: «شک نکنيد. يک شب ممکن است ناگهان برسيم. اگر تروريستها در عفرين تسليم نشوند، آنجا را روي سرشان خراب ميکنيم. تا قبل از پايان هفته آنها خواهند ديد که چه کار ميتوانيم بکنيم».
اين اولين بار بود که ترکيه زمان مشخصي براي عمليات برنامهريزيشدهاش مشخص ميکرد. دراينحال خبرهاي روزهاي بعد از آمادگي نظامي ترکيه در شمال و غرب عفرين حکايت داشت. نيروهاي نظامي ترکیه هم بعد از قرارگرفتن تجهيزات و ادوات نظامي اين کشور در مرز سوريه، به حالت آمادهباش قرار گرفتند. حالا يک هفتهاي که اردوغان بهعنوان زمان آغاز حمله به عفرين از آن ياد کرد، رو به پايان است و گرچه تنش بالا گرفته و مناطق اطراف عفرين هم در پنجشنبهشب تا صبح جمعه هدف حملات توپخانهاي قرار گرفت، حمله نهايي هنوز آغاز نشده است.
مقدمهچيني ترکيه براي حمله به عفرين به تنشها در منطقه دامن زده و جنگي تمامعيار ميان ارتش ترکيه و نيروهاي مدافع خلق ممکن است از راه برسد؛ اما فقط يک روز به ضربالاجل اردوغان مانده و اين سؤال ذهن بسياري را به خود مشغول کرده که ترکيه منتظر چيست؟
دولتمردان ترکيه پيشتر گفته بودند براي حمله به کردهاي سوريه نيازي به اجازهگرفتن از هيچ کشوري ندارند؛ اما انتقاد شديداللحن دولت سوريه از ترکيه و ناهماهنگي با روسيه کار را براي ترکيه دشوار کرده است. روز پنجشنبه دولت سوريه نسبت به حمله ترکيه به منطقه تحت کنترل کردها در شمال سوريه هشدار داد. فيصل مقداد، معاون وزير امور خارجه سوريه، تأكيد کرد که نيروهاي سوري در صورت حمله احتمالي ترکيه به اين مناطق، آنها را هدف قرار خواهند داد. به گفته اين مقام سوري، دمشق به آنکارا هشدار داده که حمله به منطقه عفرين، تجاوز به تماميت ارضي سوريه به حساب ميآيد.
دراينحال روز گذشته هم براساس گزارشها دولت ترکيه در راستاي کسب موافقت روسيه براي حمله هوايي به عفرين در شمال سوريه ارتشبد خلوصي آکار، رئيس ستاد مشترک ارتش اين کشور را به مسکو فرستاد. مولود چاووشاوغلو، وزير خارجه ترکيه، روز پنجشنبه با تأييد اين خبر گفت سفر رئيس ستاد ارتش ترکيه در چارچوب گفتوگوهاي چندجانبه بين ايران، روسيه و ترکيه انجام شده و هدف از اين سفر اين است که زمينههاي عمليات نظامي در عفرين با هماهنگي روسيه فراهم شود. صبح روز گذشته هم دي نورالدين جانيکلي، وزير دفاع ترکيه، در گفتوگو با شبکه آهابر از ادامه رايزنيهاي خلوصي آکار با مقامات نظامي روسيه خبر داد. به گفته وزير دفاع ترکيه: «عمليات عفرين درهرحال انجام ميشود و بحث بر سر زمان مناسب براي انجام اين عمليات است؛ بهگونهايکه مؤثر باشد و ما بتوانيم همه خطوط تروريستها را منهدم کنيم و به موجوديت آنها پايان دهيم».
با نگاهي به وضعيت آن منطقه ميتوان به اين نتيجه رسيد که ترکيه اگر ميخواهد عمليات خود را بيدردسر نيروي سومي پيش ببرد، نياز به رضايت روسيه دارد. به باور برخي ناظران مسکو ممکن است به يک عمليات کوتاه با اهداف محدود موافقت کند و يا پس از اين جنگ و در صورت موفقيت در عقبنشيني کردها کنترل آن منطقه را به دولت بشار اسد واگذار کند. بااينحال اگر ترکيه بدون رضايت روسيه چنين عملياتي را آغاز کند، بيشک هزينههاي سنگيني بايد بپردازد. بزرگترين خطر درواقع فرسايشيشدن نبرد در آن منطقه است که حدود 200 هزار نفر جمعيت دارد. از سوي ديگر اگر ترکيه بدون تأييد روسيه اين عمليات را آغاز کند، مسکو ميتواند با کشدادن اين نبرد تا هر زمان که بخواهد، نيروي نظامي، اقتصادي و سياسي ترکيه را تضعيف کند؛ امري که ميتواند در انتخابات رياستجمهوري سال 2019 به اردوغان آسيب بزند. درحالحاضر 300 سرباز روسيهاي در منطقه عفرين حضور دارند و هنوز گزارشي مبني بر خروج اين نيروها از اين منطقه گزارش نشده است و اين يعني تاکنون توافقي ميان مسکو و آنکارا صورت نگرفته است.
بااينحال روز گذشته خبرگزاري آناتولي ترکيه گزارش داد که واحدهاي نظامي روسيه مستقر در عفرين عمليات خروج از اين منطقه را آغاز کردهاند. اين خبرگزاري گفته است که دليل خروج نيروهاي روسي آمادگي ارتش ترکيه براي حمله به عفرين است. بااينهمه هيچ خبرگزاري ديگري اين خبر را تأييد نکرد.
برخي تحليلگران ميگويند حمله نظامي ترکيه به مناطق تحت کنترل کردها ميتواند جبههای جديد در جنگ داخلي سوريه باز کند و بر پيچيدگي اين بحران بيفزايد و روسيه نميخواهد به بازشدن اين جبهه جديد در سوريه، آنهم پس از تضعيف داعش در اين کشور کمک کند.
حمله ترکيه به منطقه عفرين احتمالا تنش ميان ترکيه و آمريکا را هم بيشازپيش افزايش خواهد داد. آمريکا در مدت مبارزه با داعش در سوريه همواره از يگانهاي مدافع خلق بهعنوان يکي از مهمترين و مؤثرترين نيروهاي زميني ياد کرده و سلاح و تجهيزات نظامي در اختيار آنها قرار داده است؛ امري که موجب انتقاد شديد ترکيه از دولت ترامپ و پيشازآن دولت باراک اوباما شد. مقامات ترکيهاي بارها از دولت آمريکا خواستند که ارسال سلاح به کردهاي سوريه را متوقف کنند و آمريکا هم پس از پايان عمليات رقه و آزادسازي اين شهر اعلام کرد که ارسال سلاح به اين نيروها را متوقف خواهد کرد. بااينهمه هفته گذشته آمريکا از ايجاد يک نيروي مرزي در خاک سوريه خبر داد و موجب برآشفتن بيشازپيش ترکيه شد.
ايالات متحده آمريکا در نظر دارد يک نيروي نظامي با ۳۰ هزار نفر از يگانهاي مدافع خلق کُرد را در مرز ترکيه و سوريه مستقر کند. ايالات متحده آمريکا ميگويد تشکيل اين نيروي مرزي براي مقابله با گروههاي تروريستي در سوريه ضرورت دارد. يکي ديگر از اهداف آمريکا جلوگيري از اقتدار بيشتر بشار اسد است. رکس تيلرسون، وزير خارجه آمريکا، گفته است که به داوود چاووشاوغلو، وزير خارجه ترکيه، اطمينان داده که استقرار نيروي مرزي منافع ملي ترکيه را تهديد نميکند؛ اما چاووشاوغلو در پاسخ گفته است که دولت ترکيه از توضيحات وزير خارجه آمريکا قانع نشده. دولت ترکيه يگانهاي مدافع خلق را همپيمان پکک ميداند.
اين در حالي است که سخنگوي وزارت امور خارجه آمريکا از ترکيه خواسته که از حمله به مناطق تحت کنترل کردها در سوريه خودداري کند. ۲۵ درصد خاک سوريه تحت کنترل يگانهاي مدافع خلق کرد است و منطقه عفرين يکي از اين مناطق است. روز پنجشنبه و همزمان با مقدمهچيني نيروهاي ترکيه براي حمله به منطقه عفرين، صدها نفر از مردم کردستان سوريه (روژاوا) در اعتراض به ترکيه با دردستداشتن پرچم کردستان تظاهرات کردند. اين مردم که در گفتوگو با خبرگزاري فرانسه گفتند براي همبستگي با مردم منطقه عفرين به خيابان آمدهاند، عليه رجب طيب اردوغان شعار ميدادند و تصوير عبدالله اوجالان، رهبر پکک را در دست داشتند که در يکي از زندانهاي ترکيه محبوس شده است.
ترکيه با روسيه براي حمله به عفرين مشورت كرد
جبهه جدید در جنگ سوریه
صاحبخبر -
نظر شما