چکیده

مطالعۀ زبان زندان و واژه‌ها و اصطلاحات رایج در این زبان از نقطه‌نظر جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، زبان‌شناختی و جرم‌شناختی دارای اهمیت است. در پژوهش پیش‌رو می‌کوشیم یکی از جنبه‌های مهم گونۀ زبانی زندان، یعنی جنبۀ معنایی، را مورد بررسی قرار دهیم و مهم‌ترین تغییرات معنایی واژه‌ها و اصطلاحات رایج در این گونۀ زبانی را با توجه به چهار متغیر اجتماعی جنسیت، سن، تحصیلات و موقعیت اجتماعی واکاوی نماییم. برای گردآوری داده‌های پژوهش از روش‌های مشاهدۀ عینی و مصاحبه استفاده شده است. این داده‌ها شامل 615 اصطلاح رایج در زبان زندانیان مرد و 496 اصطلاح رایج در زبان زندانیان زن است (در مجموع 1111 مورد). تعداد کل زندانیانی که مورد مصاحبه قرار گرفتند 70 نفر بود؛ از این تعداد، 20 نفر آنها زن و همگی از زندان شهر ری بودند، 50 نفر آنها مرد و از چهار زندان رجایی‌شهر، قزل‌حصار، فشافویه و تهران بزرگ بودند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که چهار گونه تغییر معنایی رایج در زبان زندان شامل تغییر استعاری، تغییر مجازی، تغییر کنایی و تنزل معنایی بیشترین تاثیرپذیری را از دو متغیر اجتماعی تحصیلات و موقعیت اجتماعی دارند و کمتر تحت تاثیر جنسیت و سن هستند.

کلیدواژه ها: زبان زندان؛ تغییر معنایی؛ استعاره؛ مجاز؛ کنایه؛ تنزل معنایی

نویسندگان:

آمنه مسن آبادی: دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، ایران.

 بهزاد رهبر: استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، ایران.(نویسنده مسئول) 

محمدرضا اروجی: استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، ایران. 

فصلنامه پژوهش اجتماعی - دوره 9، شماره 36، پاییز 1396.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.