گروه انرژی|

در روزهایی که قیمت نفت در حال تقلا برای عبور از مرز 70دلار است گزارش ماه ژانویه سازمان کشورهای صادرکننده نفت و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی منتشر شد تا به بررسی وضعیت اعضای اوپک و تولید و تقاضای نفت خام در آخرین ماه سال گذشته میلادی و سال پیش‌رو پرداخته شود. مجموع داده‌های هر دو گزارش حاکی از این است که پس از چند سال تلاطم در بازار نفت خام، سال جاری با ثبات و تعادل برای طلای سیاه همراه خواهد بود. مشروح این گزارش را در ادامه می‌خوانید.

براساس گزارش جدید اوپک که روز پنج‌شنبه منتشر شد، میانگین قیمت سبد مرجع اوپک در ماه دسامبر به 62دلار و 6سنت در هر بشکه رسید که بالاترین سطح از ماه ژوئن 2015 به حساب مى‌آید. به‌طور کلی میانگین قیمت سبد مرجع اوپک در کل سال 2017 نیز معادل 52دلار و 43سنت در هر بشکه بود که حاکی از رشد 29درصدی یا 11دلار و 67سنتی نسبت به میانگین قیمت 40دلار و 76سنتی در سال 2016 است. در سال 2017 قیمت نفت حمایت وسیعی از جانب اصلاح تولید منتج از بیانیه همکاری (اوپک و غیراوپک) و نیز بهبود وضعیت اقتصادی و رشد تقاضا دریافت کرد. همچنین بهبود وضعیت بازارهای مالی نیز به این مساله کمک کرد. در ماه دسامبر سال گذشته، قیمت نفت برنت دریای شمال با رشد 1دلار و 23سنتی به 64دلار و 9سنت در هر بشکه رسید. نفت خام امریکا نیز با رشدی تقریبا مشابه، بشکه‌یی 57دلار و 95سنت معامله شد.

طبق گزارش دبیرخانه اوپک فاصله بین قیمت این دو بنچمارک نفتی در آخرین ماه 2017 کاهش پیدا کرد و به 6دلار و 15سنت در هر بشکه رسید. در هر سه بازار لندن، نیویورک و دوبی در ماه دسامبر وضعیت بک‌واردیشن حاکم بود. در این ماه فاصله بین قیمت نفت شیرین و ترش در بازارهای آسیا و اروپا افزایش یافت اما در سواحل خلیج امریکا برعکس بود.

براساس گزارش جدید اوپک، ذخایر نفت کشورهای OECD در ماه نوامبر سال 2017 به سطح 2میلیارد و 933میلیون بشکه رسید. در این سطح، ذخایر تجاری OECD حدود 133میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج‌ساله خود قرار دارد. (برخلاف امریکا که وضعیت ذخایر خود را به صورت هفتگی گزارش می‌دهد، ‌آمار ذخایر کشورهای OECD با وقفه دو ماهه منتشر می‌شود).

رشد 2.7درصدی قیمت نفت ایران

براساس گزارش ماه ژانویه اوپک، قیمت نفت خام سنگین ایران در ماه دسامبر از مرز 60دلار در هر بشکه گذشت. هر بشکه‌ از این نفت با افزایش یک‌دلار و 60سنتی نسبت به ماه نوامبر به ارزش 60دلار و 87سنت دست پیدا کرد. در این میان بالاترین قیمت در بین اعضای اوپک به نفت آنگولا اختصاص پیدا کرد. هر بشکه نفت گیراسول تقریبا به مرز 65دلار رسید. پایین‌ترین قیمت نیز مطابق معمول به نفت ونزوئلا با رکورد 56دلار و 4سنت اختصاص پیدا کرد. نفت سبک عربستان سعودی و عراق نیز به ترتیب 62دلار و 50 سنت و 61دلار و 44سنت معامله شد.

تولید اوپک کماکان زیر سهمیه

هرچند در ماه دسامبر مجموع تولید اعضای اوپک بیش از 40هزار بشکه در روز افزایش داشته است اما کماکان این کارتل زیر سهمیه 32میلیون و 500هزار بشکه در روز تعیین شده در توافق کاهش تولید قرار دارد. سه کشور نیجریه با 75هزار بشکه، آنگولا با 45هزار بشکه و الجزایر با 30هزار بشکه، بیشترین افزایش تولید روزانه را در این ماه به ثبت رساندند. تولید ایران نیز در ماه دسامبر طبق آمار منابع ثانویه رشدی معادل 13هزار و 200 بشکه در روز داشت و به سطح 3میلیون و 829هزار بشکه رسید. عراق نیز ماه گذشته حدود 8هزار بشکه به تولید خود افزوده است. اما بیشترین کاهش تولید را ونزوئلا داشته است. این کشور با ثبت افت 82هزار و 200بشکه‌یی در تولید ماه دسامبر خود جبران افزایش تولید چند کشور دیگر عضو کارتل را متقبل شد.

به‌طور کلی عربستان سعودی با وجود ثبت کاهش 11هزار بشکه‌یی تولید روزانه خود، رتبه نخست در میان اعضای اوپک را به خود اختصاص داد. ریاض در ماه دسامبر 9میلیون و 918هزار بشکه در روز تولید کرد. هرچند تولید این کشور برای دومین ماه متوالی در کانال 9میلیونی باقی مانده‌ است. در رتبه دوم عراق با 4میلیون و 405هزار بشکه در روز قرار دارد و پس از آن ایران در رتبه سوم است.

همچنین آژانس بین‌المللی انرژی نیز طبق سنت همیشگی، یک روز پس از اوپک گزارش بررسی ماهانه بازار نفت را منتشر کرد. در این گزارش آمده است آژانس بین‌المللی انرژی موضوع حواشی معاهده هسته‌یی و تظاهرات اخیر در ایران در کنار اختلالات در صنعت نفت لیبی را از پیشران‌های قیمت نفت در مدت اخیر برشمرده است. بهای نفت خام برنت در اوایل این هفته به سطح بالاتر از 70 دلار در هر بشکه رسید. اتفاقی که از 2 دسامبر 2014 تاکنون بی‌سابقه به شمار مى‌رفت.

 البته IEA در ادامه عنوان کرده است که این عوامل ممکن است در ادامه محو شوند اما اینکه درک کلی بازار حاکی از وضعیتی «تنگ» است، واضح به شمار مى‌‌رود هر چند نگرانی در مورد تولید نفت خام ونزوئلا وجود دارد.

آژانس بین‌المللی انرژی در ادامه نوشته است که بازار نفت خام به وضوح در 3 فصل پایانی سال 2017 فشرده شده است. IEA افت متوسط 630هزار بشکه در روز از ذخایر تجاری نفت خام در این مدت را مشابه با 3 دوره زمانی دیگر می‌بیند که هر 3 پیشران بهای نفت خام بوده‌اند. در سال 1999 به دنبال چنین تغییری بهای نفت خام 2 برابر شد، در سال 2009 قیمت‌ها تا نزدیک 20 دلار در هر بشکه رشد را تجربه کردند و در سال 2013 نیز چنین تغییری قیمت‌ها را تا 6 دلار در هر بشکه افزایش داد.

IEA در ادامه نوشته است که رشد تولید کوتاه‌مدت نفت شیل در امریکا متاثر از افزایش بهای نفت خام سرعت بیشتری گرفته است و به همین دلیل آژانس پیش‌بینی خود از این رشد تولید در سال 2018 را از 870 هزار بشکه در روز در گزارش قبلی به روزانه یک‌میلیون و 100 هزار بشکه افزایش داده است.

آژانس بین‌المللی انرژی رشد تقاضا برای سال جدید میلادی را نیز روزانه یک‌میلیون و 300 هزار بشکه در نظر گرفته و می‌نویسد که اگر اوپک و همراهانش در این سال نیز به تعهد خود پایبند بمانند سال 2018 به‌طور کلی برای نفت متعادل خواهد بود، نیمه نخست امسال از دیدگاه IEA با اندکی مازاد عرضه و نیمه دوم سال با اندکی کمبود عرضه مواجه خواهد بود.