شناسهٔ خبر: 23627953 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: شبستان | لینک خبر

در برنامه زاویه مطرح شد:

«فارابی» در اختیار یک تفکر و جناح سیاسی نیست/باید بتوان خروجی جشنواره را روی دست بلند کرد

خبرگزاری شبستان: علیخانی: تلاش کردیم جشنواره فارابی در اختیار یک تفکر یا جناح ایدئولوژیک و سیاسی قرار نگیرد. سراج زاده: تا حدودی سیطره مهندسی و پزشکی از علوم انسانی کنار رفته. میرزایی: اثر برگزیده را باید بتوان در جامعه روی دست بلند کرد.

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرنگار سرویس اندیشه خبرگزاری شبستان، قسمت دیگری از مجله علوم انسانی زاویه شب گذشته چهارشنبه، 27 دی ماه با حضور دکتر حسین میرزایی،‌ رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و دبیر نهمین دوره جشنواره فارابی،‌ دکتر حسین سراج زاده،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و رئیس انجمن جامعه شناسی ایران و ‌دکتر علی اکبر علیخانی،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با موضوع «بررسی آثار جشنواره بین المللی فارابی در رشد و بالندگی علوم انسانی در جامعه» روی آنتن شبکه 4 سیما رفت.

 

 

رشد و بالندگی علوم انسانی را به برگزاری یک جشنواره تقلیل ندهیم

براساس این گزارش، دکتر حسین میرزایی،‌ رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و دبیر نهمین دوره جشنواره فارابی در این برنامه با انتقاد از طرح سوال پیامکی با موضوع اینکه «آیا جشنواره بین المللی فارابی در رشد و بالندگی علوم انسانی در جامعه نقشی دارد؟»، اظهار کرد: برگزاری جشنواره فارابی بناست در جامعه چه کار کند؟ چه انتظاری از جایزه فارابی در این ۱۰ سالی که از ایجاد آن گذشته است، داریم؟ شخصا معتقدم نقش این جشنواره در رشد و بالندگی علوم انسانی شاید یک درصد هم نباشد زیرا رشد و بالندگی نیازمند امکانات و اندیشه ورزی است و یک بخش کوچک آن، برگزاری جشنواره فارابی است و نباید سطح رشد و بالندگی علوم انسانی را به برگزاری یک جشنواره تقلیل داد.

 

وی اضافه کرد: امروزه در کشور در حوزه های تخصصی جشنواره هایی برگزار می شود، جشنواره فارابی در حوزه علوم انسانی، جشنواره رازی در حوزه علوم پزشکی و جشنواره خوارزمی در حوزه علوم مهندسی و فنی.

 

تکریم آثار فاخر و تشویق محققان، از اهداف جشنواره فارابی

میرزایی با اشاره به اینکه جشنواره فارابی، محققان برتر علوم انسانی اسلامی را تکریم می کند، تصریح کرد: در این جشنواره آثار فاخر یک بازه زمانی که به دبیرخانه واصل می شوند، شناسایی شده و مورد تقدیر قرار می گیرند البته باید این جشنواره حلقه ها واصلی داشته باشد تا رشد و بالندگی علوم انسانی را نیز رقم بزند.

 

دبیر نهمین دوره جشنواره فارابی گفت: فی النفسه، تکریم آثار فاخر و تشویق محققان، از برنامه ها و اهداف برگزاری جشنواره فارابی است که دارای 12 گروه علمی و یک گروه بین المللی است البته گستره این گروه ها وسیع است و فرضا یکی از آنها فلسفه، اخلاق و احکام را شامل می شود.

 

جشنواره یک نوع مناسک و مراسم نمادین است

در ادامه، دکتر حسین سراج زاده،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و رئیس انجمن جامعه شناسی ایران در این برنامه ضمن تبریک به برگزیدگان جشنواره فارابی، تصریح کرد: در این دوره افرادی همچون استاد نیک گهر، استاد طباطبایی و شاعر برجسته کشور استاد ابتهاج که سال ها کنار گذاشته شده بودند، برگزیده شدند که جای تقدیر و تشکر دارد.

 

وی با بیان اینکه با دکتر میرزایی در خصوص اشکال داشتن سوال پیامکی برنامه موافقم زیرا این سوال، سطح انتظار از جشنواره را بالا می برد، گفت: جشنواره در هر حوزه ای اعم از علمی، هنری، کتاب و ... که برگزار می شود، قرار نیست به بالندگی آن حوزه کمکی کند بلکه جشنواره یک نوع مناسک و مراسم نمادین است؛ البته ممکن است که یکی از کارکردهای جنبی آن نیز ایجاد شبکه های نخبگانی در یک حوزه باشد اما باید توجه داشته باشیم که یک جشنواره سالیانه، تنها مناسکی نمادین است تا از افراد فعال و ممتاز در آن بخش تجلیل شود.

 

سراج زاده ادامه داد: این تقدیر و تجلیل دارای آثار و پیامدهایی در جامعه است که تشویق افراد، ایجاد انگیزه میان آنان برای انجام کارهای جدی تر از جمله آنهاست، البته این آثار نیز ممکن است در هر شرایطی رخ ندهد.

 

سپس میرزایی، دبیر نهمین دوره جشنواره فارابیر در تکمله این سخنان بیان کرد: آیا جشنواره فیلم اسکار که برگزار می شود، به بالندگی سینما کمکی می کند؟ اسکار تولیدات فاخر در بازه زمانی مشخص را ارزیابی و آثار برتر را تجلیل می کند.

 

مداخلات دولتی یا عقیدتی و ایدئولوژیک در یک جشنواره، آسیب زاست

دکتر حسین سراج زاده،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در ادامه این نشست با اشاره به اینکه کارکردهای جشنواره در سطح محدود به ایجاد انگیزه در میان محققان، رونق دادن فعالیت های علمی و ارائه معیار به این فعالیت ها خلاصه می شود، بیان کرد: ممکن است جشنواره ای برگزار شود که با مداخلات دولتی یا عقیدتی و ایدئولوژیک همراه شود، طوری که برخی نخبگان آن حوزه را نبینند لذا موجب آثار زیانبار هم شود.

 

وی با اشاره به آثار جشنواره فارابی در حوزه علوم انسانی گفت: برای درک این آثار باید به کیفیت برگزاری این جشنواره، به میزان عدم دخالت نهادهای قدرت و عقیدتی و همچنین به میزان مشارکت نهادهای علمی توجه کرد.

تقویت علوم انسانی و خارج کردن این علوم از حاشیه، هدف جشنواره فارابی

این گزارش می افزاید: دکتر علی اکبر علیخانی،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز در این میزگرد با اشاره به اینکه جشنواره فارابی را باید در سه حوزه مورد بررسی قرار داد، گفت: ابتدا باید این جشنواره را از منظر چیستی و چرایی بررسی کرد و از فلسفه وجودی فارابی و اهداف بنیان گذاران آن سخن گفت تا میزان تحقق این هدف ها مشخص شود و در گام دوم باید پیرامون چگونگی این جشنواره و عملکرد مثبت و منفی آن سخن گفت و در گام نهایی باید آینده و چشم انداز آن را ترسیم کرد.

 

علیخانی با اشاره به اینکه تقویت علوم انسانی، خارج کردن این علوم از حاشیه و ایجاد یک تکیه گاه برای علوم در کشور از جمله اهداف بنیان نهادن جشنواره فارابی بود تا به بالندگی علوم انسانی منتج شود، تاکید کرد: نسبت جشنواره فارابی با علوم انسانی اجتماعی، نسبتی مستقیم است که اگر جشنواره ضعیف باشد، علوم انسانی هم ضعیف می شود و قوت و افزایش جمعیت جشنواره موجب قدرت و رشد تحقیقات و افزایش روحیه محققان می شود که شاهد آثار این چنینی در دوره های ابتدایی جشنواره بودیم.

 

امکان دخالت دولتی ها و صاحبان قدرت در جشنواره فارابی وجود ندارد

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در خصوص تحقق اهداف این چنینی در جشنواره فارابی تصریح کرد: معتقدم جشنواره در برخی دوره ها با افت روبرو شده است البته نه به جهت مداخله دولتی ها و ... که معتقدم اساسا چنین مداخلاتی امکان نداشته است زیرا آئین نامه دقیقی برای جشنواره وجود داشته و تمامی آسیب های احتمالی پیش بینی شده است.

 

حساب علمی جشنواره فارابی از امور سیاسی جداست

وی با اشاره به اینکه درگیر کردن تمام اندیشمندان علوم انسانی با هر تفکر، ایده، عقیده و ... در این جشنواره از اهداف اصلی بوده است، گفت: به شدت تلاش داشتیم تا جشنواره در اختیار یک تفکر یا جناح ایدئولوژیک و سیاسی قرار نگیرد و براساس آئین نامه حتی تناسب دانشگاه ها باید رعایت شود لذا زمانی که ساختار کمیته ها را مشاهده کنید از تمام طیف ها در آن حضور دارند؛ بنابراین، حساب علمی جشنواره از امور سیاسی جداست.

 

علیخانی با اشاره به اینکه در آئین نامه اولا راه برای در اختیار گرفتن جشنواره توسط یک گروه سیاسی بسته شده است و ثانیا راه دخالت مدیران را سد کرده ایم، افزود: بنده به عنوان رئیس پژوهشکده در گذشته، دبیر سابق جشنواره و ... راه دخالت خود را در آئین نامه ها بستم تا تصمیمات گروه های علمی را حتی وزیر علوم نیز نتواند تغییر دهد.

 

ویژگی های آثار برتر نهمین دوره جشنواره فارابی

در ادامه، دکتر حسین میرزایی،‌ رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و دبیر نهمین دوره جشنواره فارابی در این برنامه در پاسخ به سوال مجری مبنی بر اینکه «ویژگی های آثار برتر این دوره جشنواره چیست؟»، گفت: در این دوره 42 برگزیده با 41 اثر برتر مورد تقدیر قرار گرفتند، در دوره های اخیر تاکید داشتیم انجمن های علمی که دارای فرایند ویژه و مشخصی هستند، در جشنواره حضور داشته باشند و کمیته ای داریم که تمام اعضای آن، روسای انجمن های علمی هر حوزه هستند.

 

وی با اشاره به اینکه براساس استانداردهای موجود، در جشنواره 5 مرحله داوری صورت می گیرد، تصریح کرد: ارزیابی آثار براساس آئین نامه حول محورهای کاربردی بودن، بین رشته ای بودن و دارا بودن استانداردهای اصلی است.

 

اثر برگزیده جشنواره باید قابل ارائه در جامعه باشد!!

میرزایی با اشاره به اینکه جشنواره دارای 12 حوزه است که باتوجه به دارا بودن رتبه های اول تا سوم در هر بخش ، باید دارای 72 برگزیده می شد، گفت: از تمامی گروه ها خواسته شده است تا اثری را به عنوان برگزیده انتخاب کنند که قابل ارائه به جامعه باشد و افراد از انتخاب آنها متحیر نشوند بلکه منتظر انتخاب آنها باشند.

 

کیفیت و میزان کمک جشنواره به علوم انسانی بستگی به عملکرد دیگر نهادها دارد

همچنین، دکتر حسین سراج زاده،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و رئیس انجمن جامعه شناسی ایران در ادامه این بحث در خصوص اظهارنظر مجری برنامه مبنی بر کاربردی بودن به چه معناست، درحالی که 90درصد ملاک های مرتبط با ارزیابی داوران به انسجام متن و ... تعلق دارد، گفت: رویکرد شما به این صورت است که گویی جشنواره باید مشکلات جامعه را برطرف کند، در حالی که کیفیت و میزان کمک جشنواره به علوم انسانی یا در دیگر حوزه ها، به میزان و نحوه عملکرد نهادهای دیگر بستگی دارد.

 

وی اضافه کرد: اگر از بنده سوال شود آیا جشنواره خوب کار می کند یا خیر برخلاف نظر دکتر علیخانی معتقدم که به میزان خوب کارکردن علوم انسانی و اجتماعی در کشور، جشنواره نیز می تواند خوب کار کند.

 

سراج زاده تاکید کرد: اگر علوم انسانی، مسائل، محدودیت ها و مشکلاتی در دانشگاه و ارتباط با نهادهای سیاسی و نوع تلقی و نگاه نسبت به آن از سوی مدیران اجتماعی دارد، ممکن است در جشنواره نیز این مشکلات خود را نشان دهد، در نتیجه جشنواره همواره یک مناسک و مراسم نمادین است که در آن می توان تا حدی اوضاع علوم اجتماعی و انسانی را رصد کرد.

 

جشنواره فارابی، علوم انسانی را از سیطره دیگر علوم خارج کرد

عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به اولین اثر مثبت ایجاد جشنواره فارابی در کشور، ابراز کرد: این جشنواره موفق شد تا حدودی سیطره رشته های فنی، مهندسی، علوم پایه و پزشکی را از علوم انسانی کنار بزند زیرا در گذشته تنها جشنواره خوارزمی برگزار می شود که یک بخش کوچک آن نیز به علوم انسانی اختصاص داشت و ایجاد این جشنواره یک نکته مثبت از این لحاظ بود و به سمت به رسمیت شناختن رشته های علوم انسانی حرکت کرد که نباید با چشم دیگر رشته ها نگاه شوند.

تولید متن، وظیفه جشنواره نیست!!

دکتر علی اکبر علیخانی،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه این برنامه با اشاره به اینکه جشنواره بالذات وظیفه تولید متن ندارد، گفت: جشنواره وظیفه شناسایی و تجلیل متن و اهدای امتیازاتی به آن را بر عهده دارد چنان که افراد با عضویت در بنیادملی نخبگان دارای امتیازاتی می شوند؛ همین اقدام در جشنواره منجر می شود که افراد به سمت تولیدات خوب حرکت کنند.

 

وی در پاسخ به این سوال که آیا این معیارهای داوری، پاسخگوی این اهداف است، تصریح کرد: در روند داوری ها 170 امتیاز در مجموع وجود دارد که 60 امتیاز به کاربردی بودن و حل مسئله جامعه اهدا می شود و مابقی به انسجام و اصول دیگر.

 

ملاک های داوری و ارزیابی آثار در جشنواره فارابی

دکتر حسین میرزایی،‌ رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و دبیر نهمین دوره جشنواره فارابی در ادامه این بحث اضافه کرد: کمیته علمی جشنواره که دارای 6 یا 7 عضو علمی در هرگروه است، با این معیارها به بررسی کامل آثار می پردازد و البته تنها این معیارها و ملاک ها هم نیست بلکه برخی از آنها نوشته شده و برخی نیز نانوشته است و شاخص اصلی ما این است که اثر برگزیده را بتوان در جامعه روی دست بلند کرد و ارائه داد.

 

وی با اشاره به اینکه زمانی که قرار است از یک اثر علمی تقدیر شود، باید انسجام درونی و کیفیت روش آن خوب باشد، گفت: یعنی آن اثر باید علمی باشد و کاربردی بودن و بین رشته ای بودن موضوعات، مکمل بعدی هستند و در گام اول، تحقیق باید علمی و فاخر باشد.

 

دکتر حسین سراج زاده،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و رئیس انجمن جامعه شناسی ایران در ادامه این بحث، گفت: زمانی که بخواهیم در جشنواره فیلم، برگزیده ای را انتخاب کنیم به تمام تکنیک های ساخت فیلم توجه می شود و موضوع یکی از این معیارها خواهد بود، در کار علمی نیز نظریه و روش دارای اهمیت هستند و فردی که بنا دارد اثر علمی ارائه دهد باید روش صحیح داشته باشد.

 

‌افت جشنواره فارابی از دوره چهارم به بعد

دکتر علی اکبر علیخانی،‌ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه این برنامه بیان کرد:براساس اهداف پیش بینی شده اولیه معتقدم جشنواره فارابی نتوانسته است که سیر تکاملی خود را طی کند،  معتقدم از دور چهارم به بعد جشنواره در زمینه های مراسم، جوایز، هویت سازی و شبکه نخبگانی و در نهایت بین المللی متمرکز بوده ایم.

 

وی ادامه داد: جشنواره از دوره 4 یا 5 ، یک دوره برگزار نشد و چند دوره در سالن های کوچک با مهمانان و مخاطبان کمتر برگزار شد و بسته های فرهنگی نیز به شدت افت داشته است.

 

علیخانی با اشاره به اینکه در زمینه جوایز نیز جشنواره دچار افت شده است، بیان کرد: از جشنواره اول بنا داشتیم همچون سیمرغ جشنواره فجر و یا جایزه اسکار یک هدیه منحصربفرد مانند قلم زرین برای جشنواره طراحی کنیم که محقق نشد.

 

حضور رییس جمهور در اختتامیه نشانه ای بر اهمیت جشنواره

دکتر حسین میرزایی،‌ رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتما عی وزارت علوم و دبیر نهمین دوره جشنواره فارابی در واکنش به بیان این معیارها گفت: دوره هشتم و نهم جشنواره با حضور رئیس جمهور در سالن اجلاس سران برگزار شده است که نشان از اهمیت و رشد جشنواره دارد.

 

وی با اشاره به اینکه جشنواره فارابی ویترین علوم انسانی ایران است، تصریح کرد: خالق اثری که در جشنواره برگزیده می شود، در طراز نخبگانی قرار می گیرد، در بنیاد عضو می شود و برای جذب در هیئت علمی نیز روند تسهیل کننده ای خواهد داشت و این آثار بعد از تجلیل از یک برد وسیع برخوردار می شوند.

نظر شما