محمد سرابی روزنامهنگار
در کشورهای خاورمیانه، استقلالطلبها یا قومیتهایی که با دولت مرکزی تضاد داشته باشند، شروع به بمبگذاری، شورش یا آشوبهای خیابانی میکنند و بعد از سرکوب شدید هم باز تا جایی که بتوانند دست به خشونت میزنند. هیچوقت این تنشها از سطح مسلحانه پایینتر نمیرود و هرچند وقت یکبار بروز میکند. در انگلیس مبازره مسلحانه چنان تغییر ماهیت داده که بزرگترین مبارزان چند دهه قبل امروز به جای هواپیمارُبایی و تیراندازی به پلیس و ارتش «آواز میخوانند».
برخی از گروههای موسیقی ایرلندی هویت کاملا مشخص وابسته به سرزمین خود دارند و اگرچه مانند همه گروههای دیگر در زمینههای مختلفی کار میکنند اما هر ازگاهی این هویت که نشانه تفاوت آنها با انگلیسیهاست را نشان میدهند. قطعه موسیقی «یکشنبه خونین» گروه موسیقی «U2» به همین دلیل صاحب شهرت شد. اشاره این موسیقی که با ریتم شبیه مارش نظامی آغاز میشود، به حادثهای خونین است که در ۳۰ ژانویه ۱۹۷۲ در ایرلندشمالی اتفاق افتاد. در این حادثه سربازان انگلیسی به روی ۲۶ شهروند غیرمسلح آتش گشودند. 14نفر در اثر این تیراندازی جان خود را از دست دادند که 13نفر آنها بلافاصله کشته شدند. بسیاری از قربانیان هنگامی مورد اصابت گلوله قرار گرفتند که درحال فرار بودند و برخی نیز درحالی که سعی میکردند به مجروحان کمک کنند، تیر خوردند. معترضانِ دیگر با گلولههای لاستیکی یا ضربات باتوم مجروح شدند و خودروهای ارتشی آنها را زیر گرفتند. انگلستان سعی کرد روی ماجرا سرپوش بگذارد و رسیدگی به این پرونده تا سال 2010 طول کشید. ایرلندیها آنقدر ماجرا را ادامه دادند تا نخستوزیر مجبور به عذرخواهی شد. گروه U2 ترانه «یکشنبه خونین» را در مارس 1983 برای این اتفاق ساخت و اجرا کرد.
جنگ بین آزادیخواهان ایرلند و لندن در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم آنچنان شدت داشت که کشورهایی از قارههای دیگر هم در آن به شکلی دخالت داشتند، حتی این شایعه هم مطرح شده بود که دولت قذافی در لیبی به گروههای مسلح ایرلندی سلاح رسانده است.
در سال 1998 بعد از یک دوره مذاکرات طولانی لندن و ایرلندیها به توافقی برای پایان تنشها رسیدند که «جمعه نیک» نام گرفت. ارتش آزادیبخش که در ۲۵ نوامبر ۱۹۱۳ تأسیس شده بود و در آوریل ۱۹۱۶ قیام عید پاک را علیه سلطه بریتانیا ترتیب داده بود، متعهد شد که خلع سلاح شود و در روند صلح ایرلندشمالی شرکت کند. از آن زمان حملهها در این منطقه تقریبا پایان یافته ولی زخمهای بزرگی که برجا مانده، به آسانی قابل ترمیم نیست. با این حال، بخشی از مردم ایرلند خاطرات تلخ خود را در آثار هنری نشان دادند. دوران سلاح به دستگرفتن گذشته است.
گروه ۴نفره «کرنبریز» درست در زمانی تأسیس شد که حرکتهای مسلحانه رو به پایان بود. این گروه راک در سال ۱۹۹۰ پایهگذاری شد. یکی از قطعات موسیقی معروف این گروه «زامبی» نام دارد. متن این ترانه که دولورس اوریوردان آن را اجرا میکند، درباره کشمکشهای دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ بین لندن و ایرلندشمالی است؛ بهویژه موضوع قتل ۲ کودک که در یک بمبگذاری رخ داد. موزیک ویدیوی سیاه و سفید این ترانه سربازان مسلح انگلیسی را نشان میدهد که در بین خرابهها، جایی که بچهها درحال بازی هستند، گشت میزنند. اوریوردان چند روز پیش درگذشت و ملودی ترانه «زامبی» دوباره در فضای مجازی تکرار شد. زامبی در سال 1994 در اروپا و آمریکا به شهرت زیادی رسید. در متن این ترانه دایم عبارت «در مغز تو چه میگذرد؟» تکرار میشود، با این تأکید که جنگ و مرگ و گریه برای از دسترفتگان درون مغز انسانها اتفاق میافتد.
∎
نظر شما