صاحب‌خبر - در این مطلب آمده است :همین که هوا به سردی می‌گراید، تمام در و پنجره‌های آپارتمان را با انواع و اقسام ابزار ابتدایی و پیشرفته به اصطلاح کیپِ کیپ می‌کنند. حتی یک دریچه کوچک برای نفس کشیدن خانه و راه ورود و خروج هوای تازه نمی‌گذارند.
از طرفی سهل انگاری در چک کردن بخاری و استاندارد کردن دودکش و بخاری یکی از بزرگترین علل شایع دامن زدن به مرگ خاموش است.
شاید بگویید از بس رسانه‌ها در این باره صحبت کرده‌اند، موضوع نخ نما شده است؛ اما واقعیت امر این است که با این همه صحبت‌ها، نوشتن‌ها و توصیه‌ها آمار مرگ خاموش همچنان بالاست و حتی با کمال تاسف رو به رشد است.
مومنعلی دارابی مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان نهاوند از مسمومیت مادر و فرزندش با گاز مونوکسیدکربن در نهاوند خبرمی‌دهد. وی در تشریح این خبر می‌گوید: « شب گذشته در خیابان ظفری شهر نهاوند یک مادر و فرزند دچار مسمومیت با گازمونوکسید کربن شدند که مادر 40 ساله همراه فرزند پسر 20 ساله‌اش بر اثر در رفتگی لوله بخاری منزل مسکونی و استنشاق گاز مونوکسیدکربن دچار خفگی شده و متأسفانه جان خود را از دست دادند.»(9 دی ماه 96)
بابک سلحشورمدیرکل پزشکی قانونی خراسان شمالی از مرگ 16 نفر بر اثر استنشاق گاز منوکسیدکربن در استان خبر می‌دهد. وی توضیح می‌دهد:«از ابتدای سال جاری تاکنون قاتل خاموش، جان 16 نفر شامل سه زن، یک کودک و 12 مرد را گرفته است. با توجه به اینکه تعداد قربانیان گاز گرفتگی در استان طی سال گذشته 13 نفر بود، این شاخص امسال افزایش داشته است.(2 دی 96)
عباس اولیا سمیع مسئول روابط عمومی مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی استان همدان با‌اشاره به مراجعه 5 نفر به علت مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن به اورژانس می‌گوید: « روز گذشته 2 جوان بر اثر گازگرفتگی در استان همدان جان خود را از دست دادند.
در حادثه دیگر نیز در روستای فرسفج از توابع تویسرکان 3 نفر بر اثر گازگرفتگی مسموم شده بودند که به علت اطلاع‌رسانی سریع از حادثه و اقدامات پیش‌بیمارستانی اورژانس 115 شهرستان تویسرکان هر 3 نفر زنده تحویل بیمارستان ولیعصر(عج) شدند. توصیه مؤکد اورژانس 115 برای حفاظت از جان و حفظ سلامتی، رعایت اصول ساده استفاده از وسایل گرمایشی است. »(29 آذر 96)
آنچه در بالا ذکر شد، نمونه‌هایی از حادثه گاز گرفتگی‌های اهالی شهرستانی است که برخی آمار خبر از افزایش تعداد تلفات و یا به اصطلاح فوتی‌های مرگ خاموش دارند.
رشد مرگ خاموش با استناد به آمار
محمدرضا یوسفی پور رئیس‌شرکت ملی گاز ایران از افزایش میزان حوادث ناشی از انتشار مونواکسید کربن خبر داده و می‌گوید: «طبق آمار تفصیلی که از میزان حوادث سالانه استحصال می‌شود، در سال 95 نسبت به سال 94 با رشد هشت دهم درصد تعداد حوادث مواجه بودیم اما در مجموع در سال 95 نسبت به سال 94 تعداد مرگ و میر ناشی از استشمام گاز مونوکسید کربن که با نام مرگ خاموش از آن یاد می‌شود، افزایشی 34 درصدی داشت.»
وی ادامه می‌دهد:« در سال گذشته استان اردبیل در بین تمامی استان‌های کشور، بیشترین سهم را در تعداد حوادث به میزان مصرف گاز داشت.»
یوسفی پور درخصوص آمار حوادث سال جاری می‌گوید: « در سال کنونی در سراسر کشور در مجموع 839 نفر فوتی ناشی از مرگ خاموش داشتیم که از این تعداد 256 نفر ناشی از انتشار گاز سمی مونوکسیدکربن از وسایل گازسوزی بود که به شبکه گاز طبیعی وصل هستند و بقیه ناشی از نشت مونوکسیدکربن از دیگر وسایل حرارتی بوده است.
بیشترین سهم عوامل موثر در مرگ خاموش متعلق به دودکش‌ها با سهمی نزدیک به 71 درصد است، همچنین عدم تهویه مناسب حدود 9 درصد، نواقص وسایل گازسوز حدود 17 درصد و استفاده از وسایل پخت و پز جهت گرم کردن حدود 3 درصد سهم دارند.»
سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی بیشترین آمار حوادث فوت و خفگی ناشی از استنشاق مونوکسید کربن دارند. سردرد مبهم، ضعف عضلانی، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، تنگی نفس، گیجی و خواب‌آلودگی، تاری دید و تشنج از نشانه‌های مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن هستند.
علایم پاورچین پاورچین ظاهر می‌شوند
از اولین نشانه‌های مسمومیت با این گاز، ایجاد حالت ضعف و سستی در بدن و در ادامه سردرد، درد شکمی، سرگیجه، تهوع و استفراغ، ایجاد حالت دوبینی و تنفس‌های سریع و کوتاه است و در صورت شدت مسمومیت با این گاز، تشنج، بیهوشی، کما و در نهایت مرگ پدیدار می‌شود.
از آنجایی که نشانه‌های اولیه مسمومیت با این گاز بسیار شبیه علائم شبه آنفلوانزا است، باید با افزایش آگاهی در این مورد از خطرات بعدی آن جلوگیری کرد.
در برخورد با افراد مسموم با این گاز ضمن تماس فوری با نیروهای امدادی (آتش‌نشانی و اورژانس) به سرعت فرد مسموم را از محل خارج کرده و به فضای باز منتقل کنید و اگر شدت مسمومیت بالاست آنان را به مراکز درمانی منتقل کنید، سپس در و پنجره‌ها را باز کرده و تمام منابع گازسوز و شعله دار محیط را خاموش کنید.
صادق حضرتی یک دانش آموخته امداد و نجات برایمان توضیح می‌دهد:«در مواجهه با مسمومیت گاز منوکسید کربن ابتدا تمام منافذ موجود اعم از پنجره، در و... را باز کرده و زمینه جریان یافت هوا را فراهم کنند و سپس کمربند و لباس‌های تنگ فرد مسموم را آزاد کنند تا نفس کشیدن راحت‌تر شود.
ارائه کمک‌های اولیه به افراد مسموم و خوراندن نوشیدنی‌ها به این افراد تنها باید توسط تیم‌های امدادی و افراد دوره دیده انجام شود؛ لذا اگر آگاهی کامل در این خصوص وجود ندارد، به هیچ عنوان سعی در ارائه کمک‌های اولیه به فرد نداشته باشیم.
تاکید بر این است که قبل از انجام اقدامات احیائی برای فرد مصدوم باید ارزیابی دقیق از علائم حیاتی فرد انجام شود.علاوه‌بر گازگرفتگی هنگام خواب، ممکن است افراد در محیط کار و کارگاه نیز با علائم مسمومیت با منوکسید کربن روبرو شوند؛ این علائم شامل ریزش‌اشک، سوزش چشم و پوست، سردرد شدید، سرفه، سیانوز، درد عضلانی و تنگی‌نفس می‌باشد.»
وی در تکمیل صحبت هایش می‌گوید:« به خاطر داشته باشیم افرادی که بر اثر گازگرفتگی دچار مسمومیت می‌شوند، قادر به تکلم نبوده و اختلال جدی در حس گویایی و شنوایی آنان ایجاد می‌شود؛ این افراد به هیچ عنوان توان تلاش برای نجات خود را ندارند.
همه باید بدانیم که گازگرفتگی ممکن است برای هر یک از ما حادث شود؛ افراد هنگامی متوجه گازگرفتگی می‌شوند که به علت ایجاد اختلال در بدن توانایی نجات خود را ندارند، به‌گونه‌ای که در برخی موارد به علت کاهش میزان اکسیژن فرد به ایست قلبی و در نهایت ایست تنفسی و مرگ دچار می‌شود.
باید گازگرفتگی و مسمومیت ناشی از منوکسیدکربن را جدی گرفت و همواره نسبت به بررسی وضعیت سیستم‌های گرمایشی در منزل و محل کار اقدام کرد.»
سهل انگاری‌هایی با بیشترین نقش در مرگ خاموش
مجید بوجارزاده سخنگوی شرکت ملی گاز ایران با تأکید بر استفاده از لوازم گازسوز استاندارد و توجه ویژه به برچسب انرژی نصب شده روی این لوازم توضیح می‌دهد: «مشترکان باید از تبدیل وسایل نفت‌سوز به گازسوز بپرهیزند و از نیروهای متخصص برای نصب وسایل گازسوز استفاده کنند.»
وی ضمن تاکید بر استفاده از بخاری‌های استاندارد برای گرم کردن منازل و محل کار، می‌گوید: «اطمینان از سلامت کارکرد و استاندارد بودن دودکش و دقت در نصب اتصالات لوازم گازسوز، از راه‌های پیشگیری از خطر انتشار گاز منواکسیدکربن است.»
این کارشناس اهل فن با بیان اینکه نصب کلاهک اچ شکل و اطمینان از باز بودن مسیر دودکش‌ها را جدی بگیرید، ادامه می‌دهد:«هر سال بیش از 76درصد از حوادث فوت و خفگی با گاز منوکسیدکربن مربوط به دودکش است. مشترکان باید هنگام نصب وسایل گاز سوز به‌ویژه بخاری گازی از باز بودن مسیر دودکش و نصب کلاهک اچ در پشت‌بام مطمئن شوند؛ همچنین دقت کافی برای پیش‌بینی تبادل هوا و جریان اکسیژن کافی متناسب با نیاز دستگاه‌ها و سامانه‌های گرمایشی نصب شده در محیط‌های مسکونی داشته باشند.»
سرویس کردن کامل مجموعه سامانه‌های گرمایشی مجتمع‌های مسکونی به خصوص رسوب زدایی کوره‌ها و اطمینان از سلامت مشعل‌ها و... پیش از آغاز فصل سرد، استفاده از بست‌های فلزی و شیلنگ استاندارد و لوله‌های بخاری فلزی در نصب بخاری و لوازم گازسوز، جلوگیری از نصب لوله بخاری‌های آکاردئونی و استفاده نکردن از یک شیر گاز برای چند وسیله گازسوز از نکاتی است که همواره توسط کارشناسان گاز گوشزد شده و باید به آن توجه شود.
ایراد دودکش عامل 80 درصد حوادث
مجتبی خالدی سخنگوی اورژانس کشور با‌اشاره به اینکه تهران 25 درصد حوادث ناشی از مونوکسیدکربن را دارد، توضیح می‌دهد:« وقتی هوا ناگهانی سرد می‌شود برخی مردم بدون رعایت مسائل ایمنی وسایل گاز سوز را روشن می‌کنند و باعث حادثه می‌شوند.»
عباس خدنگی زواره مدیر آموزش منطقه 6 آتش‌نشانی تهران نیز با اشاره به اینکه هرجا آموزش پر رنگ‌تر باشد، حادثه کمتر است، می‌گوید:«استاندارد قوانینی را تدوین کرده که باید بر اجرای آن نظارت شود که طبق قوانین استاندارد استفاده ازبخاری‌های بدون دودکش نباید در فضای بسته باشد و این نوع بخاری مخصوص مغازه‌ها و جاهای پر تردد است که هوا در جریان دارد و در خانه نباید استفاده شود، زیرا باعث حادثه می‌شود. از طرفی وجود شومینه در واحدهای زیر 60 متر نیز ممنوع است.»
خدنگی با‌اشاره به اینکه هر فرایندی برای به نتیجه رسیدن باید در ابتدای کار آموزش داده شود و در ادامه کار هم آموزش‌ها تکرار شود، می‌گوید:«آتش‌نشانی سال هاست که آموزش درباره حوادث ناشی از مونوکسید کربن را شروع کرده، اما آمار بالای حوادث نشان می‌دهد که هنوز هم این آموزش‌ها موفق نیست و باید ادامه یابد.
برای کمک به فرد حادثه دیده اولین و مهم‌ترین کار تهویه محیط و خروج فرد از محیط آلوده و هوا‌دهی به مصدوم در فضای باز است.
امیرزمانی نژاد معاون مدیرکل صنایع فلزی سازمان ملی استاندارد با‌اشاره به اینکه این سازمان برای تولیدکنندگان وسائل گاز سوز استاندارد و دستورالعمل ایمنی تدوین کرده است، می‌گوید:«تولیدکنندگان ملزم به رعایت این استانداردها هستند و موارد ایمنی در کارخانه آزمایش و کنترل می‌شود.»
وی بیشترین حوادث گازگرفتکی را ناشی از دستکاری بخاری و از بین بردن استاندارد و ایمنی آن دانسته و می‌گوید: برخی از حوادث هم به خاطر مشکلاتی است که در نصب بخاری وجود دارد و یا به دلیل فرسوده شدن بخاری یا کنترل نکردن آن قبل از نصب به وجود می‌آید.
بیش از 80 درصد حوادث ناشی از ایرادات دودکش است که تنها با دست زدن به دودکش و حس گرما می‌توان این مشکل را تشخیص داد، بنابراین مردم در هنگام راه‌اندازی بخاری از فرد خبره استفاده کنند.
صحبت‌های زمانی نژاد ضمن تاکید بر این موضوع که آموزش و رعایت استانداردها دو عامل مهم مهار مرگ خاموش هستند، گویای این مسئله است که اگر به کار نصب صحیح وسایل گرم‌کننده در خانه اشراف نداریم، صددرصد پول را از جیب بدهیم و زندگی خود و خانواده‌مان را به خطر نیندازیم.
روزنامه کیهان
تهرام/1735
انتهای پیام ∎
نظر شما