رئیس‌جمهور امریکا یك بار دیگر تعلیق تحریم‌های ایران را تمدید و در ظاهر توافق هسته‌ای ایران و 1+5 راحفظ كرد ولی با گذاشتن چهار شرطی كه تحقق آنها ناممكن است، سنگ خروج امریکا از برجام را بنا گذاشت. ترامپ گفته كه یا چهار شرط او اعمال و آنگونه كه گفته برجام اصلاح خواهد شد یا اینكه امریکا از این توافق خارج می‌شود. همزمان با سخنان ترامپ، وزارت خزانه‌داری امریکا تحریم‌های جدیدی را علیه 14 ایرانی اعمال كرد كه نام رئیس قوه قضائیه نیز در این فهرست است. ایران تحریم جدید وزارت خزانه‌داری را «عبور از تمامی خط قرمز رفتاری در جامعه بین‌المللی» خوانده و گفته این اقدام با«واکنش جدی جمهوری اسلامی» پاسخ داده خواهد شد و مسئولیت تمامی تبعات این اقدام خصمانه به عهده دولت ایالات متحده است.
وزارت امور خارجه ایران دیروز در واكنش به موضع‌گیری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا درباره برجام، یك بیانیه 10 ماده‌ای صادر و برای چندمین بار تأكید كرد:« برجام قابل مذاکره مجدد نیست و به‌جای تکرار لفاظی‌های کهنه، امریکا باید مانند ایران به تعهداتش در برجام عمل کند.»وزارت خارجه در بیانیه خود گفته است هیچ تغییری در توافق هسته‌ای را نه اکنون و نه در آینده نخواهد پذیرفت و اجازه نمی‌دهد هیچ ارتباطی بین برجام و هر موضوع دیگری برقرار شود. وزارت امور خارجه همچنین قرار دادن نام آیت‌الله آملی لاریجانی در فهرست تحریم‌های امریکا را عبور از«تمامی خطوط قرمز رفتاری در جامعه بین‌المللی... و اقدامی خلاف اصول آمره حقوق بین‌الملل و نقض تعهدات دوجانبه و بین‌المللی ایالات متحده» خوانده و وعده كرده است در زمان مقتضی پاسخ مناسبی به اینگونه اقدامات خصومت‌‌آمیز امریکا خواهد داد.
آخرین شانس
دونالد ترامپ جمعه شب برای سومین بار تحریم‌های ایران را كه امریکا طبق برجام به اجرای آن متعهد شده، تعلیق كرد. رئیس جمهور امریکا هر 90 روز یك بار، این تحریمها را تعلیق می‌كند كه موعد تعلیق آن سحرگاه‌‌‌‌‌شنبه 24 دی ماه 1396 بود. ترامپ ساعات پایانی جمعه‌شب قبل از فرارسیدن این موعد، گفت كه معافیت‌های تحریمی ایران را برای یك دوره سه ماهه دیگر تمدید كرده است ولی تأكید كرد كه طی چهار ماه آینده« یا نقایص فاجعه‌بار برجام را اصلاح کنید یا امریکا از آن خارج می‌شود.»رئیس‌جمهور امریکا کشورهای اروپایی را به اتحاذ مواضع ضد ایرانی دعوت كرد و خطاب به آنها گفت كه در صورتی که نتوانند درباره «اصلاح برجام» با امریکا به توافق برسند، او امریکا را از این توافق خارج خواهد کرد.
لحن ترامپ، به عنوان رئیس‌جمهور امریکا به شكل كم‌سابقه‌ای مقابل اروپاییان تند و تیز بود:« امروز اعمال برخی تحریم‌های معین هسته‌ای را متوقف می‌کنم، اما تنها برای اینکه توافق متحدان اروپایی‌مان برای اصلاح نقایص فاحش توافق هسته‌ای ایران را محفوظ نگاه دارم، این شانس آخر است بدون وجود چنین توافقی، ایالات متحده از تعلیق مجدد تحریمها برای باقی ماندن در توافق هسته‌ای ایران خودداری خواهد کرد.» اتحادیه اروپا و آلمان اعلام کردند که بیانیه رئیس‌جمهور امریکا درباره برجام را مورد توجه قرار می‌دهند، با این‌حال تأکید کردند که خود را به اجرای کامل و مؤثر توافق هسته‌ای با ایران متعهد می‌دانند. سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان گفت، برلین با متحدان اروپایی خود مشورت و درباره رویکرد مشترک بحث خواهد کرد. ارل بیلدت، رئیس شورای روابط خارجی اروپا نیز با انتشار پیامی در صفحه توئیتر خود گفته است اتحادیه اروپا بیانیه دونالد، ترامپ رئیس‌جمهور امریکا درباره توافق هسته‌ای با ایران را مورد توجه قرار می‌دهد و به عنوان گام اول، با سه کشور اروپایی امضا‌کننده برجام (فرانسه، آلمان و انگلیس) و سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای ارزیابی مشترک این بیانیه و پیامدهای آن هماهنگی خواهیم کرد. به گفته سخنگوی وزارت خارجه آلمان، برلین همچنان در جهت اجرای کامل توافق هسته‌ای گام برخواهد داشت. با این حال، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه روز‌‌‌‌‌شنبه گفت مسکو این رویکرد را نمی‌پذیرد و از موضع اتحادیه اروپا و چین در برخورد با برجام حمایت می‌کند
4 شرط نشدنی
ترامپ گفته است:« به‌رغم تمایل قوی که به خارج کردن امریکا از توافق هسته‌ای ایران دارم ولی هنوز این کار را انجام نداده‌ام.» او گفت:« من نظرم درباره برجام را به صراحت اعلام کرده‌ام. این توافق در ازای امتیازهای اندک برای ما به ایران امتیازهای زیادی اعطا کرده است.»ترامپ تأكید كرد: «من دو مسیر را برای ادامه ترسیم کرده‌ام؛ یا نقایص فاجعه‌بار برجام را اصلاح کنید یا امریکا از آن خارج می‌شود. آماده همکاری با کنگره برای تهیه یک طرح فراحزبی درباره ایران هستم. »ترامپ برخلاف سخنرانی‌های قبلی كه فقط در باره كلیت اصلاح برجام سخن می‌گفت، این بار چهار شرط هم برای اصلاح این توافق پیش كشید، شروطی كه به نظر ناممكن می‌رسد و به این ترتیب، راه آینده امریکا را برای خروج از برجام ترسیم كرد ، هرچند با امضای تعلیق تحریمها، عملاً از آن خارج نشد. ایران بر اساس برجام، بازرسی آژانس از تأسیسات هسته‌ای ایران را طبق مفاد توافق پادمان و پروتكل الحاقی پذیرفته ولی ترامپ پا از این هم فراتر گذاشت و بازرسی ازمكان‌های نظامی ایران را هم پیش كشید: «هر طرح قانونی که من درباره برجام امضا می‌کنم، بایستی از ایران بخواهد اجازه بازرسی‌های نظامی در همه سایت‌های مورد درخواست بازرسان بین‌المللی را بدهد.» شرطی كه بازرسی‌‌‌‌ها را به نهادی فراتر از آژانس سوق می‌دهد.
در برجام از عادی شدن برنامه هسته‌ای ایران بعد از 15 سال سخن به میان آمده، ولی ترامپ می‌گوید برنامه هسته‌ای ایران هیچگاه عادی‌سازی نخواهدشد: «بایستی ضمانت شود كه ایران هرگز حتی به تملک سلاح هسته‌ای نزدیک هم نمی‌شود... . برخلاف این توافق هسته‌ای مفاد آن طرح نبایستی تاریخ انقضا داشته باشند. سیاست من این است که تمامی مسیرهای ایران برای دستیابی به بمب، نه برای 10 سال بلکه برای همیشه بسته شوند.» او همچنین گفت كه برنامه موشكی ایران نیز باید بخشی از برجام باشد: «این طرح بایستی به صراحت برای اولین بار در قوانین امریکا ذکر کند که موشک‌های دوربرد و برنامه‌های تسلیحات اتمی، جدانشدنی هستند و ساخت و آزمایش موشک توسط ایران بایستی مشمول تحریم‌های شدید شود.» ترامپ با اشاره به لزوم اصلاح برجام وگنجاندن اصلاحات مد نظر او گفت :«این آخرین شانس است.» وزارت خزانه‌داری نیز همزمان با سخنان ترامپ، با صدور بیانیه‌ای 14شخص و نهاد را به بهانه ارتباط با برنامه‌های موشکی و تسلیحاتی و همچنین نقض ادعایی حقوق بشر تحریم کرد. در این بیانیه نام آیت‌الله صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه و غلامرضا ضیائی، رئیس زندان رجائی‌شهر به عنوان افراد تحریم شده وجود دارد.
مخالفت روسیه و اروپا
نیکی هیلی، نماینده امریکا در سازمان ملل متحد با صدور بیانیه‌ای گفت واشنگتن انتظار دارد دیگر کشور‌‌‌‌ها نیز برای عقب راندن «رفتار ثبات‌زدا و خطرناک ایران» به او بپیوندند. هیلی در این بیانیه نوشت: ترامپ این اقدام را انجام داد تا نشان دهد امریکا به پایبندی به مفاد توافق هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد اما رفتار ثبات‌زدا و خطرناک ایران را تحمل نمی‌کند. وی در ادامه از تلاش امریکا در سازمان ملل برای جذب همکاری بین‌المللی جهت تقویت اقدامات علیه «فعالیت‌های موشکی موشکی ایران، اعمال ممنوعیت تسلیحاتی بر ایران و مقابله با حمایت از دولتی ایران از تروریسم» خبر داد. هیلی همچنین افزود که می‌توانند تمام آن اقدامات را خارج از موضوع برجام پیگیری کنند اما اگر اجماع بین‌المللی برای آن حاصل نشود، آنگاه امریکا توافق هسته‌ای را مانعی برای صلح در نظر می‌گیرد. کمیته امور عمومی امریکا - اسرائیل (لابی آیپک) از تحریم‌های جدیدی که دولت ایالات متحده علیه ایران اعمال کرد، استقبال کرد. آیپک با صدور بیانیه‌ای ضمن تقدیر از دولت دونالد ترامپ به خاطر اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران، از بیانیه وی درباره نقایص ادعایی برجام حمایت کرد.
نظر شما