متاسفانه برخی کشورها نیز که شرایط نگران‌کننده‌ای از نظر اقتصادی و سیاسی دارند، برای دریافت این کمک‌ها تن به خواسته‌های ایالات متحده می‌دهند. آمریکا نیز به عنوان یک نوع سیاست باجگیری از این ابزار استفاده می‌کند. در مورد فلسطین، ترامپ قطع کمک‌ها به دولت خودگردان را در دستور کار قرار داده تا برای پذیرش شرایط رژیم صهیونیستی بر فلسطینی‌ها فشار بیاورد تا آنها دست از بیت‌المقدس بردارند و آن را به صهیونیست‌ها واگذار کنند. البته نباید فراموش کرد، کشورهای دیگر به این علت محتاج کمک‌های آمریکا شده‌اند که این قدرت فرامنطقه‌ای با استثمار کشورهای مختلف در یک فرآیند تاریخی، صاحب قدرت شده و کشورهای دیگر که روزی صاحب سرمایه بودند امروز تضعیف و نیازمند کمک شده‌اند.

در مورد پاکستان، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا معتقد است اسلام‌آباد نه راه‌حل، بلکه بخشی از مشکل افغانستان است. آمریکایی‌ها تاکنون از پاکستان انتظار داشتند به عنوان بخشی از راه‌حل، در پایان بخشیدن به مشکلات افغانستان به آمریکا کمک کند. اما ترامپ به این نتیجه رسیده که اسلام‌آباد با کمک به طالبان و پناه دادن به آنها در فرآیند صلح افغانستان کارشکنی می‌کند. از دید او، این کشور که از آمریکا حمایت نظامی و سیاسی دریافت می‌کند در عمل به گونه‌ای رفتار در تعارض با منافع واشنگتن رفتار می‌کند. البته این رفتار پاکستان، امر جدیدی نیست و این دولت اغلب با کشورهای دیگر نیز چنین رفتاری دارد. اما آمریکایی‌ها به سبب اهمیت پاکستان در راهبرد ایالات متحده برای افغانستان، سعی کرده بودند برخی از مسائل را نادیده بگیرند.

با این حال، دونالد ترامپ که دارای ویژگی‌های شخصیتی خاصی است، به طور مستقیم پاکستان را هدف قرار داده و از این رو در راهبرد جدید ترامپ نسبت به جنوب آسیا و افغانستان، پاکستان به عنوان یکی از نکات کلیدی در نظر گرفته شده و قطع کمک‌های آمریکا تنها بخشی از راهبرد رئیس‌جمهور آمریکا را تشکیل می‌دهد. توجه به هندوستان، قلمداد کردن پاکستان به عنوان کشور حامی تروریسم، کنار گذاشتن پاکستان به عنوان متحد آمریکا که در پیمان ناتو عضویت ندارد، از دیگر تنبیهاتی است که آمریکا علیه اسلام‌آباد وضع خواهد کرد.

با این همه، بی‌پروایی ترامپ در اجرای این سیاست‌ها موجب نگرانی حتی جمهوریخواهان در آمریکا شده است. او که از دنیای تجارت پا به دنیای سیاست گذاشته است، دنیای سیاست را نیز مانند دنیای اقتصاد می‌بیند. او که مسائل جهان سیاست را چون یک معامله تجاری در نظر می‌گیرد به راحتی درباره قطع، کاهش یا افزایش کمک‌ها تصمیم می‌گیرد. در واقع، نزد ترامپ اخلاق جایگاهی ندارد و او تنها به منافع بیشتر می‌اندیشد به گونه‌ای که ایالات متحده باید بیشترین منافع را به جیب بزند.

البته با توجه به حیاتی یا کم‌اهمیت بودن منافع برای کشورها، بعید است که کشوری حاضر شود از منافع حیاتی خود بگذرد. بر این اساس، فلسطینی‌ها از سرزمین و استقلال کشورشان به پایتختی بیت‌المقدس کوتاه نخواهند آمد. همچنین پاکستان، اهدافی مانند خط دیورانت، مساله آب و... را در افغانستان دنبال می‌کند که شاید به سادگی حاضر نباشد از آنها چشم‌پوشی کند.

دکتر نوذر شفیعی

استاد دانشگاه