آرمان-  دیروز برخی عبارات بیش از همیشه شنیده شد‌: «جای خالی آیت‌ا... به‌خوبی احساس می‌شود» و یا «تدابیر او نیاز امروز کشور است، کاش بود» و... بسیاری آمده بودند تا در مراسم نخستین سالگرد ارتحالش به بازخوانی خاطرات و آنچه که از 19 دی 95 به یاد هاشمی در دل نهفته بودند، بپردازند. بسیاری از سخنرانان مانند یادگار امام و معاون اول رئیس‌جمهور در زمان سخنرانی بغض کردند، بغضی که نشان دلتنگی روزهای تدبیر و صبوری آیت‌ا... داشت. روزگذشته نخستین مراسم سالگرد گرامی‌داشت مرحوم‌آیت‌ا... هاشمی درسالن اجلاس سران باحضور مهمانان‌خارجی و داخلی برگذار شد. در این مراسم معاون اول رئیس‌جمهور سخنرانی کرد، آیت‌ا... جوادی‌آملی طی پیامی شخصیت اخلاقی آن مرحوم را ارج نهاد و سید حسن خمینی از خلأ وجود او سخن گفت. در این مراسم جمع کثیری از مردم، اعضای بیت مرحوم آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی، وزرای بهداشت، اطلاعات، جمعی از نمایندگان مجلس وفعالان سیاسی کشور از جمله محمدرضا عارف، حسین فریدون، بیژن زنگنه، سید‌محمود علوی، سیدمحمود واعظی، معصومه ابتکار، محمدرضا نعمت‌زاده، علی‌اکبر صالحی، حجت‌الاسلام محسن غرویان، شهربانو امانی، صلاح زواوی سفیر فلسطین، حجت‌الاسلام مجید انصاری، علی جنتی، سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی، حجت‌الاسلام محمد اشرفی اصفهانی و... در این مراسم حضور داشتند. مهدی هاشمی فرزند آیت‌ا... که در حال گذراندن دوران محکومیت است هم در مراسم حضور پیدا کرد.

آیت‌ا... هاشمی

قرار بود رئیس‌جمهور سخنران این مراسم باشد اما روحانی نیامد و اسحاق جهانگیری به‌جای او به پشت تریبون رفت. معاون اول رئیس‌جمهور ‌گفت: از رویکردهای اصلی آیت‌ا... هاشمی این بود که به رغم حضور در بالا‌ترین مسئولیت‌هایی که مورد نقد مردم قرار می‌گرفت، همواره خود را در معرض رأی مردم قرار می‌داد زیرا فکر می‌کرد با رأی مردم بهتر می‌تواند عمل کند. جهانگیری افزود: سخن گفتن درباره شخصیت سیاستمدار بزرگی چون آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی سخت است. وی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم پنج روحانی، سیاستمدار و مدیر برجسته را نام ببریم، حتما آیت‌ا... هاشمی برجسته‌ترین است. جهانگیری ابراز داشت: آیت‌ا... هاشمی برای توسعه ایران الگوی خود را امیرکبیر قرار داد. امیرکبیر در قبل از پیروزی انقلاب برای آیت‌ا... هاشمی به عنوان کسی که به سازندگی ایران پرداخت، سرمشق شد و کتاب امیرکبیر را نوشت. معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه در اوایل انقلاب که لازم بود نهادهای انقلابی شکل بگیرد، آیت‌ا... ‌هاشمی در هر کجا که حضور یافت، آن نهاد هم محور شد، بیان کرد: ایشان وقتی به مجلس رفت، مجلس در راس امور قرار گرفت. وقتی به دولت رفت، دولت در خط مقدم سازندگی و توسعه کشور قرار داشت. وقتی به مدیریت جنگ رسید، گره‌گشای جنگ شد و وقتی نیاز بود صلح را پیش ببرد به امام گفت اجازه بدهید من قطعنامه و صلح را اعلام کنم، آنگاه شما مرا به خاطر عدم مدیریت درست جنگ محاکمه کنید. جهانگیری با بیان اینکه آیت‌ا... هاشمی سیاستمداری مبتنی بر مردم بود، اظهار داشت: ایشان بر انتخابات باور داشت و تاکید بر انتخاباتی آزادی داشت که حقوق مردم رعایت شود و از انتخابات با مشارکت بالا صحبت می‌کرد. از رویکردهای اصلی ایشان این بود که به‌رغم حضور در بالا‌ترین مسئولیت‌هایی که مورد نقد مردم قرار می‌گرفت همواره خود را در معرض رأی مردم قرار می‌داد زیرا فکر می‌کرد با رأی مردم بهتر می‌تواند عمل کند. جهانگیری با بیان اینکه آیت‌ا... هاشمی از هیچ‌تهمتی هراس نداشت، اظهار داشت: شجاعانه وارد میدان می‌شد. وقتی اصلاح‌طلبان فکر می‌کردند برای حذف رقیب، هاشمی مانع است، با او مخالف کردند. بعد از ۸۸ نیز مانع حذف اصلاح‌طلبان شد و ایستاد. بعد از ۸۸ با ایشان صحبت می‌کردم. ایشان گفت می‌خواهند جریانی قوی از انقلاب را حذف کنند اما من ایستادم و نمی‌گذارم. وی همچنین گفت: صداوسیما باید در روش خود تغییر ایجاد کند، صداوسیما نمی‌تواند در انحصار یک گروه محدود تندرو قرار بگیرد. من به عنوان یکی از مسئولان گفتم که می‌خواهم با مردم صحبت کنم گفتند نمی‌شود و بهانه مشکل فنی آوردند. رسانه ملی باید در خدمت کل مردم حتی معترضین قرار بگیرد.

پرهیز از افراط و تفریط

فرزند مرحوم‌آیت‌ا... هاشمی نیز در این مراسم با اشاره به تلاش‌ها و اقدامات پدرش برای استقرار‌جمهوری اسلامی، گفت: آیت‌ا... ‌هاشمی رفسنجانی با پشتکار و روابط مثبتی که با گروه‌های مختلف برقرارکرد، تلاش‌های ویژه‌ای برای تحقق اهداف خود یعنی آزادی و آبادانی ایران انجام داد که به دستاوردهای خوبی نیز دست یافت. محسن هاشمی همچنین در جمع خبرنگاران به بیان برخی ویژگی‌های فکری و شخصیتی مرحوم آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی پرداخت و اظهار کرد: آیت‌ا... هاشمی اصولا به سمت وحدت میان قوا و احزاب و ایجاد وحدت در جامعه حرکت می‌کرد و از افراط و تفریط پرهیز می‌نمود. وی با بیان اینکه تلاش‌های آیت‌ا... دستاوردهای خوبی را رقم زد، خاطرنشان کرد: امیدواریم مسیر ایشان در کشور ادامه پیدا کند. وی با اشاره به حضور شخصیت‌های مختلف داخلی و بین‌المللی در کنگره بزرگدشت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی، ادامه داد: این شخصیت‌ها عمدتا راه آیت‌ا... هاشمی را قبول داشتند و برای همدردی با ایشان در این کنگره حضور یافتند و می‌خواهند اعلام کنند که مسیر اعتدال برای کشور و دنیا زمینه عقلانی است که باید ادامه پیدا کند.

هنر بزرگ هاشمی

آیت‌ا... جوادی آملی در پیامی به این همایش ضمن بر شمردن سجایای اخلاقی آن محروم گفت: اگر ما بخواهیم رابطه آیت‌ا... هاشمی و امام رضوان‌ا... تعالی علیه را به خوبی بررسی‌کنیم رابطه بعضی از صحابه پیغمبر با رسول‌ا... را باید به درستی ارزیابی کنیم. دراین پیام آمده است: شخصیت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی را کارنامه و دوران پرافتخار ایشان به‌خوبی ساخت. هم فیض الهی به حدنصاب به ایشان رسیده و هم ایشان در دریافت این فیض الهی به حدنصاب کوشیده است. در ادامه پیام آمده است: این هنر کمی نیست آن هم برای کسی که در اوج باشد و سنگین‌ترین مصیبت را تحمل کند و خم به ابرویش نیاورد. این کار کوچکی و آسانی نیست، کسی در قله باشد و به او اهانت بشود، او تحمل کند. در بعضی از روایات فرمودند عطایای ما را مطایای ما تحمل می‌کنند و رخش می‌خواهد تا بار رستم بکشد. فرمود به اینکه من نه به‌عنوان یک مورخ، به‌عنوان یک امامی که محضر عالم الغیب و الشهادت هستند را خبر می‌دهم، از زمان آدم تا زمان ما، از زمان ما تا انقراض عالم، این حرف علی حرف تاریخی نیست چون تاریخ از گذشته خبر می‌دهد نه از آینده، تا روز قیامت حرف همین است که علی بن ابی‌طالب می‌گوید و آن این است که «عندا... سبحانه تعالی لم یوت احدا و فرقه خیر ممن مذا و لا ممن بقیع». فرمود بدانید درگذشته تاریخ از زمان آدم تا الان، در آینده تاریخ از الان تا زمان ظهور حضرت و رجعت و قیامت هیچ‌ملتی با اختلاف به مقصد نمی‌رسد، با تفرقه به مقصد نمی‌رسد، با جامه دریدن به مقصد نمی‌رسد اما با جامه دوختن به مقصد می‌رسد. باید این نام و یاد راحفظ کنیم. در بخش دیگری از این پیام تصریح شده است: مبادا خدایی ناکرده کاری کنیم، حرفی بزنیم که از قلم و قدم ما بوی اختلاف و جدایی مسئولان به مشمام برسد وگرنه رهبر اگر علی بن ابی‌طالب هم باشد شکست قطعی است، مگر علی بن ابی‌طالب بعد از پیغمبرنظیری داشت، مگر حکومت او شکست نخورد. داشتن رهبر خوب یک‌طرف قضیه است اما اگر خدایی ناکرده اختلاف رخنه کند، تا انسجام نباشد تا وحدت نباشد شکست قطعی است.

میراث‌دار اندیشه امیرکبیر

رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در این کنگره گفت: آیت‌ا... هاشمی یکی از چهره‌های جاودان و فراموش نشدنی نهضت‌های رهایی‌بخش است. ایشان در آغاز شکل‌گیری نهضت در مقام یکی از حواریون امام راحل بودند که همواره کنارشان حضور داشتند. هاشمی در پرتو بهره‌مندی از روحیه عدالت‌طلبی، تمام هستی خود را در اختیار انقلاب گذاشت. او می‌دانست راه خدا اثربخش است اما هموار نیست. آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی آراسته به فضیلت مردم دوستی بود. از این رو در اندیشه ملک ملت بود. ایشان رنج توده مردم را رنج خود می‌دانست. شاید بتوان گفت عشق به ایران میراثی بود که از اندیشه امیرکبیر به ایشان رسیده بود. او با این حال که روحانی بود از مواهب آن استفاده شخصی نکردند. ایشان ریزبین و تیزبین بودند آن عالم مصلح با تمام مشکلات و گرفتاری‌ها قلم زمین نگذاشت و آثار زیادی برجای گذاشت، در میان آنها باید به فرهنگ قرآن و تفسیر راهنما اشاره کرد.

نظر آیت‌ا... در مورد فلسطین

رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: سردار بزرگ سازندگی خود از نخستین مبازران قدس بود. به تقویت جبهه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی اصرار می‌ورزید. آن دولتمرد ژرف‌نگر به حکم عقل دوراندیش به این تحلیل دقیق دست یافته بود که در میان همسایگان و گسترش پیوند‌ها باید تلاش کرد. آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی عقیده داشت با همسایگان پیرامون، به حکم تاریخ و پشتیبانی منطقه‌ای باید رابطه داشت و معقتد بود همسایگان باید چون اعضای یک خانواده باشند. ایشان همواره بر گسترش روابط با هدف تحرک بخشیدن به سیاست خارجی تاکید می‌کرد. وی با اشاره به بهبود روابط ایران با چین و روسیه در دوره ریاست‌جمهوری ایشان گفت: معتقد بود روابط بین‌المللی نباید به چهره انقلاب خدشه وارد کند. تدوین تثبیت جایگاه ایران برایش بسیار مهم بود.

آیت‌ا... هاشمی و اعتدال

فاطمه هاشمی دیروز به پشت تریبون رفت و گفت: آقای هاشمی همواره تاکید می‌کرد که وفاق را جایگزین نفاق، اعتدال و میانه‌روی را جایگزین تندروی و در ‌‌نهایت ما را جایگزین من قرار دهید.

فاطمه هاشمی افزود: یک‌سال با سختی، غمگینی و افسردگی برما گذشت و تمامی نخواهد داشت تا زمانی که در کنار پدر قرار بگیریم اما آنچه باعث آرامش و سکون ما خواهد شد راه و روشی که پدر برای ما گذاشت است، ایشان می‌گفت که عقلانیت جایگزین زور شود و زیبایی را جایگزین زشتی، دوستی را جایگزین دشمنی، بخشش جایگزین انتقام، صداقت را جایگزین ریا، تواضع را جایگزین تکبیر آرامش را جایگزین، امنیت را جایگزین اضطراب، تلاش را جایگزین رخوت و سستی و وفاق را جایگزین نفاق، اعتدال و میانه‌روی را جایگزین تند روی و در ‌‌نهایت ما را جایگزین من قرار دهید.

هزینه‌های بسیار

وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی همیشه به‌دنبال باورهای اخلاقی در حرکت‌های سیاسی و توجه به آن بود و ایشان تمام هزینه‌های سیاسی که پرداخت کرد به‌دلیل رعایت مسائل اخلاقی در سیاست بود. سیدرضا صالحی امیری در نشست تخصصی فرهنگ و دین‌باوری که در نخستین کنگره گرامیداشت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی برگزار شد با بیان اینکه همه مشکلات و بحران‌های موجود ما را به این نتیجه می‌رساند که نیازمند دیدگاه اعتدالی آیت‌ا... هاشمی بیش از هر زمانی دیگری هستیم، گفت: از سال نود و دو، دوره بازگشت به گفتمان اعتدال آغاز شده و تداوم حیات سیاسی این دولت هم همان گفتمان اعتدالی است که پرچمدار آن هاشمی رفسنجانی است و مردم هم همراه با دولت این رویکرد را برای اداره کشور پذیرفتند و آن را انتخاب کردند. وی افزود: این گفتمان به‌دنبال جذب همه نیروهای انقلاب زیر یک چتر واحد است و از هرگونه خط کشی‌های معمول گریزان است و با هرگونه کنارزدن برخی از نیروهای انقلاب مخالف است. وزیر سابق ارشاد ادامه داد: تاریخ انقلاب نشان داده که متاسفانه بخش قابل توجهی از نیروهای اتفلاب در رخدادهای دهه شصت از دست رفته‌اند و انسجام که حرکت هماهنگ همه نیروهای انقلاب در جهت اهداف متعالی است، همان دیدگاهی که در اعتدالگرایی هم مورد توجه قرار دارد. صالحی امیری تاکید کرد: گفتمان اعتدال فاقد جزمیت و انعطاف‌ناپذیری است و نیز گفتمان اعتدال انتقادپذیر است و در زندگی آیت‌ا... هاشمی که بنگریم می‌بینیم که عده‌ای از مرز انتقادها به سمت تخریب هم حرکت کردند اما کلامی از ایشان جهت برخورد با این موارد بیان نشد. وزیر ارشاد تاکید کرد: امروز پیام آیت‌ا... هاشمی به ما رعایت اخلاق در سیاست است و ایشان همیشه به‌دنبال باورهای اخلاقی در حرکت‌های سیاسی و توجه به آن بود. او تمام هزینه‌های سیاسی که پرداخت کرد به‌دلیل رعایت مسائل اخلاقی در سیاست بود و آیت‌ا... هاشمی را می‌توان پرچمدار رعایت کرامت انسانی دانست.

اساس حرکت انقلابی

مدرس حوزه علمیه قم گفت: اساس اندیشه سیاسی ما در انقلاب، اعتدال بوده است و شعار نه شرقی نه غربی،‌جمهوری اسلامی نشان‌دهنده همین اندیشه در انقلاب اسلامی است. آیت‌ا... محسن غرویان با بیان اینکه هاشمی را با اعتدال می‌شناسیم، گفت: او متفکر اعتدالی بود و عده‌ای برای رسیدن به اهداف و اغراض سیاسی‌شان حتی معنای اعتدال را تحریف می‌کنند و این به‌نظرم ظلم و جفا در حق این واژه است. وی ادامه داد: راه رسیدن به وحدت و انسجام در کشور اعتدال است و جز با پی‌گرفتن این راه نمی‌توان در کشور وحدت و انسجام ایجاد کرد. وی افزود: مشکلی که ما در جامعه‌مان داریم این است که سعه علمی کم است و مسئولان چندان از اندیشه‌های مختلفی که در موضوعات گوناگون وجود دارد، اطلاعی ندارند. وقتی مکاتب و اندیشه‌های مختلف را بخوانیم می‌بینیم که دیگر نمی‌توان دیدگاه واحدی در موضوعاتی چون انسان‌شناسی و نیازهای انسانی داشت و باید یک کثرت‌پذیری را قبول کرد و حالتی که انسان بگوید فقط من می‌فهم و من می‌دانم دیگر کنار خواهد رفت و اعتدال‌مان بیشتر می‌شود و جزم‌گرایی کاهش می‌یابد.

رونمایی از سایت

دیروز از سایت مرکز اسناد آیت‌ا... هاشمی در نخستین کنگره سالگرد وی رونمایی شد. اولین متن این سایت با سخنی از آیت‌ا... هاشمی آغاز شده که: «جمع‌آوری و دیجیتالی کردن اسناد مربوط به من در اینجا از ضرورت‌هاست و با تاکید بر دقت، به کار‌هایتان برای تحویل آنها به دفتر نشر معارف انقلاب، سرعت بدهید، چون اگر روزی من اینجا نباشم، مثل زمان مجلس، ریاست‌جمهوری، دفاع مقدس و حتی شورای انقلاب مشکل خواهید داشت.» این جملات، بخشی از سخنان آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در جلسه ارائه گزارش کارگروه تنظیم دیجیتالی اسناد دفتر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با ایشان در آبان ماه ۱۳۹۵ است. جلسه‌ای که وقتی یکی از اعضا گفت: «به ما دستور دهید که در این کار جدی‌‌تر باشیم»، با لبخند گفتند: «این هم دستور، ولی به کارتان سرعت بدهید.» یکی از ویژگی‌های این پایگاه که در راستای ارائه خدمات بهتر برای مخاطبان و مراجعان است، بسترسازی مناسب و متناسب با رایانه‌ها، تبلت‌ها و گوشی‌های تلفن همراه با اپلیکیشن‌های خاص است.

عذرخواهی یاسر

دبیر اجرایی نخستین کنگره بزرگداشت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی از رسانه‌های داخلی و‌ خارجی عذرخواهی کرد. به گزارش ایلنا، یاسر هاشمی در حاشیه کنگره بزرگداشت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی گفت: بر اساس هماهنگی‌های قبلی با نهادهای مسئول امنیت سالن اجلاس قرار بود ورود رسانه‌ها به یک مکان مستقل انجام شود اما به دلیل ازدحام غیرقابل پیش‌بینی جمعیت این سرویس از سوی نهادهای مربوطه فراهم نشد. دبیر اجرایی کنگره بزرگداشت آیت‌ا... هاشمی افزود: لازم می‌دانم ضمن قدردانی از حضور و پوشش گسترده رسانه‌ها در کنگره آیت‌ا... هاشمی با اینکه ستاد اجرایی قصوری نداشت اما بابت مشکلات پیش آمده برای عکاسان، تصویربرداران و خبرنگاران رسانه‌های داخلی و‌خارجی عذرخواهی کنم.

پیام‌هایی برای یادبود

دیروز وزیر امور خارجه کشورمان یاد و خاطره آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی را گرامی داشت. محمد جواد ظریف در این پیام اینستاگرامی خود نوشت: دکتر ظریف در اینستا گرام خود نوشت: «از شمار دو چشم یک تن کم، از شمار خرد هزاران بیش. یاد و خاطره آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی بزرگ مرد تاریخ معاصر ایران که در همه دوران‌های مبارزه، پیروزی، جهاد، سازندگی، اصلاحات و اعتدال با صبر و امید و تدبیر یار نظام و یاور مردم بود و ماند را گرامی می‌داریم. یاد و خاطره آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی بزرگ مرد تاریخ معاصر ایران که در همه دوران‌های مبارزه، پیروزی، جهاد، سازندگی، اصلاحات و اعتدال با صبر و امید و تدبیر یار نظام و یاور مردم بود و ماند را گرامی می‌داریم.»

نگران امروز و فردا

رئیس دفتر رئیس‌جمهور، در یادداشتی صبر و استقامت در مقابل تهمت‌ها و انواع ناملایمات برای حفظ و استحکام نظام اسلامی و خدمت به مردم را از یادگارهای درس آموز مرحوم هاشمی رفسنجانی برشمرد. متن یادداشت اینستاگرامی سیدمحمود واعظی به این شرح است: اولین سالگرد ارتحال حضرت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی را تسلیت می‌گویم. ایشان علاوه بر اینکه همواره بر مشی اعتدال تاکید داشتند، عملا در تمام مراحل زندگی و به‌ویژه در فراز و نشیب‌ها و مقاطع مختلف پس از انقلاب نیز، بر محور اعتدال و خردورزی عمل کردند. آن فقید به عنوان یکی از ستون‌های محکم نظام‌جمهوری اسلامی، دلداده و دل نگران امروز و فردای انقلاب و کشور بود. دیگران را به اعتدال و احترام به نظرات مردم -به عنوان ولی نعمتان جامعه- توصیه می‌کردند و همه را به وحدت و امید آفرینی، برای پیشرفت کشور دعوت می‌کردند. از جمله یادگارهای درس آموز ایشان، صبر و استقامت در مقابل تهمت‌ها و انواع ناملایمات برای حفظ و استحکام نظام اسلامی و خدمت به مردم است که بایستی برای همه مسئولان الگو قرار گیرد.

پاسخ صداوسیما به جهانگیری

دیروز مدیرشبکه یک سیما در واکنش به سخنان معاون اول رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه صداوسیما به او فرصت صحبت با مردم را نداد، گفت: شنبه شب برنامه «نگاه یک» به درخواست جناب آقای جهانگیری به وی اختصاص پیدا کرد، اما در آخرین ساعات معاون اول رئیس‌جمهور در برنامه حضور پیدا نکرد و ما مجبور شدیم «نگاه یک» این هفته را از جدول پخش حذف کنیم.