صاحب‌خبر - شاید بتوان گفت همه آتش‌ها از گور «آتاری» بلند می‌شود. بازی‌های کامپیوتری قبل از آتاری، بیشتر شبیه یک شوخی بود تا گرافیک کامپیوتری. البته خود آتاری هم چنگی به دل نمی‌زد و اگر کودکان امروز با آن مواجه شوند، به احتمال زیاد ساعت ۹ شب می‌گذارندش دم در! اما برای کودکان آن روز جذابیت ویژه‌ای داشت. بعد دنیا هی گشت و گشت، تا از آتاری و سگا به ایکس‌باکس و کامپیوتر و بازی‌های موبایلی رسید و وضعیت، همین چیزی شده است که می‌بینید! در این یادداشت، اثرات بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی بر کودکان، نوجوانان و بزرگسالان را به اختصار بررسی می‌کنیم. بازی، سکه‌ای با دو رو اگرچه بسیاری از ما، بازی‌های رایانه‌ای را به چشم سرگرمی و وسیله‌ای برای یک‌جا نشاندن کودکان می‌بینیم، اما بازی، فرآیند یادگیری را آسان می‌کند و به آن سرعت می‌بخشد. بدانید و آگاه باشید که در آینده‌ای نه‌چندان دور، اکثر قریب به اتفاق آموزش‌ها (حتی آموزش متون درسی ابتدایی تا تحصیلات عالیه!) بر پایه بازی و به عبارتی تعاملی خواهد بود، بنابراین بازی با ابزارهای الکترونیکی، به خودی خود مضر نیست، بلکه میزان استفاده و نوع این بازی‌ها ممکن است برای فرد (کودک یا بزرگسال) آسیب‌هایی به همراه داشته باشد. مغز فعال، بدن بی‌حرکت، هیجان بالا با توجه به قوانین آپارتمان‌نشینی و محدودیت فضای خانه‌ها، بعضی از والدین ترجیح می‌دهند فرزندشان ساعت‌ها با دستگاه‌های الکترونیکی (رایانه، ایکس‌باکس، تلفن همراه و...) بازی کند، تا جنب و جوش زیادی نداشته باشد و آسایش همسایه‌ها را مختل نکند. مشکل دقـیـقـا هـمیـن‌جاست! هـنــگـام بــازی‌هـای رایــانــه‌ای (به ویژه بازی‌های اکشن و جنگی)، فرد دچار هیجان می‌شود و تپش قلبش بالا می‌رود. بنابراین مغز انتظار دارد بدن هم تحرک فیزیکی بالایی از خود نشان بدهد تا سیستم بدن تنظیم شود؛ اما با سکون اندام‌ها، آرزوی مغز بر باد می‌رود و فشار زیادی را تحمل می‌کند. ساعت‌ها نشستن و بی‌تحرکی، باعث بروز دردهای عضلانی، آرتروز، مشکلات ستون فقرات و استخوان‌بندی (به‌خصوص برای کودکان که در سن رشد هستند)، اختلال در اشتها، چاقی، کم‌خوابی یا پرخوابی، پیامدهای منفی در دستگاه گوارش و گردش خون، تهوع، سردردهای مزمن و... می‌شود. در کنار این سکون، هیجان ناشی از بازی، ممکن است حمله‌های صرع را در کودکانی که زمینه این بیماری را دارند، در پی داشته باشد. خیره شدن طولانی‌مدت به صفحه گوشی یا مانیتور، بینایی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و علاوه‌بر ضعف عضلات چشم و بینایی، می‌تواند باعث حمله صرع در کودکان ضعیف (از نظر عصبی) شود. غرق در دنیایی که نیست حتما شما هم کودک، نوجوان و حتی بزرگسالی را دیده‌اید که بازی رایانه‌ای یا موبایلی‌اش را به هر چیزی (حتی تفریحات دسته‌جمعی و بازی‌های فیزیکی) ترجیح می‌دهد. این افراد غرق در دنیایی هستند که نیست و بیگانه با دنیایی هستند که هست! از روابط اجتماعی و خانوادگی خود، فاکتور می‌گیرند و به بازی می‌افزایند. در واقع با وجود تلویزیون و پیشروی سریع به سمت زندگی ماشینی، فقط همین بازی‌ها را کم داشتیم که تیشه به ریشه گرمای فضای خانوادگی و معاشرت‌های اجتماعی‌مان بزنند! معتادان بازی‌های رایانه‌ای، اعصاب و روان خود را برای جنگ و جدال با دشمنان فرضی هزینه می‌کنند و با چشمانی خسته و روانی آشفته، به دنیای واقعی برمی‌گردند؛ آن هم وقتی که همه شام‌شان را خورده‌اند و حتی به رختخواب رفته‌اند! کیفیت روابط عاطفی این افراد با خانواده و دوستان‌شان به تدریج پایین می‌آید و گاهی به کلی مختل می‌شود. روانی که پریشان شد فارغ از جنبه‌های مثبت و آموزشی بعضی از بــازی‌هـای رایـانـه‌ای (کـه بـه صـورت انـگشت‌شمار بـین بـازی‌هـای رایـج دیده می‌شوند)، نزدیک شدن به این بازی‌ها، به دلیل اعتیادآور و آسیب‌زا بودن‌شان خطرناک است! بسیاری از این بازی‌ها، به دلیل تصاویر و صحنه‌های محرک و مستهجن، امنیت روانی کودکان را به خطر می‌اندازند و باعث بلوغ زودرس در آنان می‌شوند؛ البته برای بزرگسالان هم خالی از آسیب نیستند! با این حال، در کشور ما هر کسی در هر رده سنی می‌تواند به سادگی بازی موردنظر خود را از مغازه‌ها یا فروشگاه‌های مجازی بخرد و هیچ نظارتی بر رعایت محدودیت سنی بازی‌های رایانه‌ای وجود ندارد. علاقه شدید به این بازی‌ها و لحظه‌شماری برای پرداختن به آنها، افت تحصیلی در دانش‌آموزان و دانشجویان را در پی داشته و تمرکز آنها را از بین می‌برد. بیشتر بازی‌های خشن، از قهرمان سناریو که فرد بازی‌کننده است، در طول بازی، یک ماشین آدم‌کشی می‌سازند که می‌کشد تا زنده بماند و حتی جایزه بگیرد. این مساله باعث بالا رفتن سطح خشونت در افراد و بی‌اعتنایی به ضعیفان می‌شود، که در آیین و فرهنگ ما جایی ندارد. جیب‌برهای سرگرم‌کننده مـسـئـولان تـدبـیـری اندیشیده‌اند که کاربران ایرانی می‌توانند به راحتی با کارت‌های عضو شبکه شتاب، در بازی کلش آو کلنز، خرید ریالی انجام بدهند. طبیعی است از هر امکاناتی نباید استفاده کرد. بازیگر باید عاقل باشد! حواس‌تان به خروج ارز از طریق بازی‌هایی مانند «تراویان» و «کلش» و تخلیه جیب مبارک باشد.∎​