این روز یادآور روزی است که دلیرمردان عرصه حمل ‌و نقل کشور با سر دادن لبیک به فرمان حضرت امام خمینی (ره) دوشادوش دلاور مردان عرصه دفاع ‌مقدس، برگ زرین دیگری را در جهاد تخلیه کالاهای اساسی از بنادر کشور به مناطق مختلف رقم زدند.
با توجه به این که بیش از 90 درصد از حمل و نقل در کشور جاده ای و زمینی است ، گرامی داشت این روز بزرگ، فرصتی است برای ارج نهادن به خدمات طاقت ‌فرسای دست ‌اندرکاران خستگی ‌ناپذیر ناوگان حمل‌ و نقل عمومی و تقدیر و تشکر از مجاهدت‌های مخلصانه رانندگان کشور در این جهاد الهی است.
به همین مناسبت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با برگزاری میزگردی با حضور دست اندرکاران حمل و نقل کشور مسایل و مشکلات این بخش از جامعه را مورد کنکاش و بررسی قرار داد.
در این میزگرد که با عنوان مسایل و مشکلات حمل و نقل جاده ای برگزار شد، مهرداد حمدالهی معاون دفتر حمل و نقل کالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، حسن شاه منصوری پیشکسوت حمل و نقل و مسئول ستاد حمل و نقل کالای استان هرمزگان در زمان جنگ تحمیلی و حبیب فهمی حسن نماینده انجمن صنفی حمل و نقل کالا در کشور نظرات و دیدگاه های خود را در خصوص صنعت حمل و نقل و وضعیت بار در کشور و مشکلات موجود در خصوص آن بیان کردند.
در ابتدای این میزگرد معاون دفتر حمل و نقل کالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای گفت: عدم تناسب عرضه و تقاضا بار یکی از مهم ترین مشکلات رانندگان حمل و نقل جاده ای در ایران است.
حمدالهی با بیان این که در 10 سال اخیر رشد ناوگان با افزایش بار متناسب نبوده است، گفت: در حالی که ناوگان باری کشور در یک دهه گذشته 151 درصد رشد داشته، رشد بار در کشور 41 درصد بوده است.
به گفته این مقام مسئول، کمبود بار در کشور سبب شده رانندگان در بنادر کشور بیش از 14 تا 15 روز خواب داشته باشند تا بتواند یک محموله بار را به مقصدی حمل کنند و این هزینه های رانندگان را با درآمد آنها بسیار متفاوت کرده است.
معاون دفتر حمل و نقل کالای سازمان راهداری بیان کرد: وجود ناوگان فرسوده در بین ناوگان کامیونی کشور سبب شده با ورود ناوگان جدید هیچ کامیونی از رده خارج نشود و این نیز در کمبود بار رانندگان در سطح کشور موثر بوده ضمن این که به محیط زیست نیز لطمه زیادی از این بخش وارد می شود.
وی اظهار داشت: در سال 1385 میزان حمل بار در کشور طبق بارنامه صادره 438 میلیون تن بوده در حالی که طبق مستندات موجود در سال 1395 به 388 میلیون تن کاهش یافته است .
حمدالهی افزود: در سال 1385 در سطح کشور 137 هزار کامیون تردد داشت اما در سال 1395 تعداد آن به 360 هزار دستگاه افزایش یافته است و این در کاهش بار حمل رانندگان در کشور بسیار تاثیرگذار بوده است.
وی ادامه داد، عدم تناسب در عرضه و تقاضای بار در کشور به رقابت منفی بین رانندگان منجر شده و در سال 1393 و 1394 همواره روند حمل بار در کشور نزولی بوده اما در 8 ماهه نخست سال جاری شاهد رشد 9 درصدی حمل و نقل نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودیم.
معاون دفتر حمل و نقل کالای سازمان راهداری اظهار امیدواری کرد: با لغو تحریم های ظالمانه و اجرایی شدن برجام و بهبود وضعیت اقتصادی کشور و افزایش صادرات و واردات شاهد رونق حمل کالا توسط کامیون در کشور باشیم.

نماینده انجمن صنفی حمل و نقل کالا در کشور هم در این میزگرد با اشاره به هزینه و درآمد رانندگان در کشور گفت: عدم تناسب بین عرضه تقاضا در ارتباط با بار در کشور موجب شده است تا درآمد رانندگان با هزینه های آنها همخوانی نداشته باشد و این سبب شده تا صنعت حمل و نقل سودآوری نباشد.
حبیب فهمی حسن افزود: این شرایط سبب شده دیگر کسی برای انجام سرمایه گذاری در حمل و نقل کشور رغبتی نداشته باشد و به همین خاطر هم هنوز هستند کامیون های 50 ساله ای که در کشور بار جابجا می کنند.
وی گفت: قیمت یک دستگاه کامیون حداقل 400 میلیون تومان است و با قسط بندی هر راننده با 7 میلیون تومان قسط باید 600 میلیون تومان به بانک برگرداند در حالی که هر راننده صحرایی ماهیانه حدود 3 میلیون تومان درآمد دارد، لذا با این شرایط کسی تمایلی برای خرید کامیون ندارد.
وی با بیان این که رشد بار با افزایش تعداد کامیون در کشور تناسب ندارد، اظهار داشت: شرکت های حمل و نقل بیش از 50 درصد کمیسیون بارنامه را به نفع خود برداشت می کنند. برای مثال از کرایه حمل 12 میلیون ریالی تنها 6 میلیون ریال آن نصیب راننده می شود و تمام زحمات رانندگان کامیون به نفع شرکت های حمل و نقل تمام می شود.
وی گفت: قانونا میزان کمیسیون بارنامه در داخل پایانه 8 درصد ، بیرون پایانه 10 درصد ، خرده بار 15 درصد و سیمان 6 درصد است اما شرکت های حمل و نقل بین 30 تا 40 درصد از هر بارنامه کمیسیون می گیرند و این در تضعیف درآمد رانندگان کامیون کشور بسیار تاثیرگذار است.
فهمی حسن در ادامه بر ضرورت رسیدگی به مسایل و مشکلات حمل و نقل و نقش و جایگاه آن در طول تاریخ و در پیشرفت و توسعه کشور مانند حماسه 26 آذر سال 1362 اشاره کرد و گفت : در این روز با فرمان تاریخی حضرت امام خمینی (ره) رانندگان کامیون از تمام نقاط کشور به بندرعباس عزیمت کردند به طوری که طول کامیون در این بندر برای حمل بار به بیش از 8 کیلومتر رسید.
وی افزود: عملا سه بندر خرمشهر ، آبادان و امام به علت جنگ تحمیلی از فعالیت باز مانده بودند تنها دو بندر بوشهر و بندر عباس فعالیت بندری داشتند و بیشتر کالاهای اساسی کشور از بندر عباس حمل می شد.
وی گفت: با توجه به اهمیت آذوقه و مواد غذایی مردم و افزایش تعداد کشتی های تجاری در بندرعباس برای تخلیه کالاهای خود به فرمان امام رانندگان با وجود مشکلات عدیده مانند کمبود لاستیک و دیگر قطعات و لوازم موجود برای کامیون ها عازم این بندر شدند و در طول 22 روز تمام 106 کشتی موجود در این بندر را تخلیه کردند.
به گفته وی به خاطر کمبود لاستیک و گرانی آن رانندگان مجبور به پنچرگیری های مختلف در طول مسیر حمل بار در زمان جنگ بودند و
حتی از چسب آهن و گیره های نجاری برای پنچرگیری استفاده می کردند.

شاه منصوری پیشکسوت صنعت حمل و نقل و مسئول ستاد حمل و نقل کالای استان هرمزگان در زمان جنگ تحمیلی نیز در این میزگرد گفت : با فرمان حضرت امام (ره) برای جهاد تخلیه کالاهای اساسی از بنادر کشور در 26 آذر ماه 1362 این روز در تاریخ کشور و جنگ تحمیلی ماندگار شد.
حسن شاه منصوری افزود: در این روز جمعی از دست اندرکاران حمل و نقل کشور به همراه شماری از رانندگان در حسینیه جماران خدمت حضرت امام (ره) رسیدند و ایشان بعد از بیاناتی در یک فرمان تاریخی تاکید کردند که رانندگان حمل و نقل جاده ای برای تامین آذوقه مردم و تخلیه کالاهای اساسی از کشتی ها به بنادر کشور عزیمت کنند.
وی ادامه داد، با صدور این فرمان حضرت امام خمینی (ره) ستادهای مختلفی در بنادر تشکیل شد و با عزیمت رانندگان کامیون از سراسر کشور به بنادر مختلف از جمله بوشهر ، چابهار و شهید رجایی، تخلیه کالاهای مردم از این بنادر به صورت شبانه روزی انجام شد و این مهم نشانگر نقش و جایگاه حمل و نقل در کشور است.
این پیشکسوت وزارت راه با 33 سال سابقه با بیان این که با آغاز جنگ تحمیلی دشمن و استکبار جهانی همواره به دنبال ضربه زدن به بنادر حیاتی کشور بودند، گفت: در این ایام 106 کشتی بزرگ تجاری فقط در بندر شهید رجایی در نوبت تخلیه بودند و با فرمان امام (ع)، حماسه آفرینی رانندگان حمل و نقل جاده ای آغاز شد و در مدت 22 روز تمام کشتی های این بندر تخلیه شدند.
به گفته وی، در این روزها مردم در مناطق مختلف کشور نیز با ایجاد ایستگاه های صلواتی از خدمات شبانه روزی رانندگان کامیون های بین شهری برای انتقال آذوقه آنها از بنادر کشور تقدیر و تشکر کردند و در صورت نیاز به کمک به یاری آنان می شتافتند.
مسئول ستاد حمل و نقل کالای استان هرمزگان در زمان جنگ تحمیلی یادآور شد: روز 26 آذر ماه جهاد تخلیه بنادر یک روز ماندگاری در تاریخ جنگ تحمیلی و حمل و نقل کشور است که رانندگان حمل و نقل عمومی جاده ای آن را خلق کردند.
شاه منصوری افزود: در جنگ تحمیلی فعالیت بنادر آبادان، خرمشهر و امام (ره) به علت در تیررس بودن آتش دشمن، عملا متوقف شده بود و بیش از 95 درصد کالاهای اساسی و آذوقه مردم از طریق بندرعباس به داخل کشور حمل می شد و با توجه به ظرفیت آن زمان ، این بندر با مشکلات عدیده مواجه بود.

** پرداخت کرایه کامیون داران بعد از دو ماه

فهمی حسن در ادامه این میزگرد یکی دیگر از مشکلات رانندگان کامیون ها در کشور را پرداخت نکردن به موقع کرایه حمل بار آنان از سوی صاحبان بار در مقصد اعلام کرد.
وی افزود: در مواردی دیده شده پرداخت هزینه حمل بار رانندگان بیش از دو ماه طول می کشد و الان برخی از رانندگان ما از صاحبان کالا 30 تا 70 میلیون تومان طلب دارند که این برخلاف مقررات موجود است و بر اساس قوانین صاحب بار باید به محض وصول بار کرایه را در مقصد به راننده پرداخت کند.
وی یکی دیگر از مشکلات حمل و نقل را عدالت در توزیع بار از مبدا اعلام کرد و اظهار داشت: باید سالن های اعلام بار در مبادی ورودی کشور بتوانند در توزیع مناسب بار عدالت را رعایت کنند و پیشنهاد ما این است که بارهایی که از خارج کشور به ایران حمل می شود در داخل کشور توسط کامیون های ایرانی جابجا شود کاری که کشور ترکیه انجام می دهد و سود آن را رانندگان این کشور می برند.
بر اساس این روش با ایجاد پایانه های عظیم بار در مبادی ورودی زمینی کامیون های خارجی باید بار خود را در این پایانه ها تخلیه کرده و بارهای موجود برای صدور از کشور را حمل کنند و کامیون های ایرانی ضمن حمل بارهای موجود در مناطق مختلف به پایانه ها مزبور برای صدور بارهای وارده به کشور را به مقصد برسانند.
این روش موجب می شود تا کامیون های دو طرف در مسیر رفت و برگشت دارای بار باشند.
فهمی در ادامه میزگرد ایرنا خواستار بازنگری در قانون حمل و نقل کشور شد و گفت: بیش از 50 سال از تصویب قوانین و مقررات این بخش می گذرد لذا ضروری است این قوانین مورد بازنگری قرار گیرد تا صنعت حمل و نقل کشور بیش از پیش تقویت شود.
در ادامه حمدالهی معاون دفتر حمل و نقل کالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای گفت : سیاست سازمان راهداری حذف سالن های اعلام بار نیست اما با ایجاد سالن های جدید بار نیز موافق نیست.
وی گفت: صاحبان کالا موظف هستند به محض تخلیه بار هزینه بارنامه را به راننده پرداخت کنند و اما این اقدام به خاطر کوتاهی برخی صاحبان بار به صورت کامل عملی نشده است و بر اساس مقررات از اول آذر ماه سال جاری شرکت های حمل و نقل کالا در کشور موظف به پرداخت هزینه بار در مقصد بدون فوت وقت هستند.
معاون دفتر حمل و نقل کالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای خاطر نشان کرد،بر اساس مقررات اگر شرکتی در این زمینه تعلل کند به استناد کمیسیون ماده 12 تذکر داده می شود و اگر بازهم این موضوع تکرار شود در مرحله چهارم مجوز فعالیت آن شرکت لغو می شود.
حمدالهی بیان کرد : طبق مصوبه شورای اقتصادی هزینه حمل بار توافقی شده تا عرضه و تقاضای بار در یک منطقه و وضعیت بازار قیمت ها را مشخص کند و این روش در سال 74 نیز در شورای عالی ترابری کشور تاکید شده و هم اکنون در حال اجرا است.
چنین تصمیمی به خاطر افزایش بار در برخی فصول سال مانند تابستان از مزارع و محل های تولید محصولات کشاورزی اتخاذ شده است.
این مقام سازمان راهداری اظهار داشت : هرجا کامیون برای حمل بار کم باشد قیمت های افزایشی و هر جا کامیون زیاد باشد، قیمت حمل کالا کمتر می شود و در برخی از مناطق کشور نیز انجمن های صنفی رانندگان قیمت حمل کالا را تعیین می کنند.

شاه منصوری پیشکسوت صنعت حمل و نقل کشور هم در این باره گفت: در گذشته اگر صاحب بار هزینه بارنامه را پرداخت نمی کرد با شکایت راننده صاحب کالا دیگر نمی توانست بار خود را حمل کند و این ضمانت اجرایی خوبی بود تا صاحبان کالا بارنامه رانندگان را به موقع پرداخت کنند.
وی در پایان تاکید کرد: رانندگان کامیون ها بازوی صنعت حمل و نقل کشور هستند و نباید به حق و حقوق آنها اجحاف شود و انتظار ما این است که مشکلات رانندگان و کامیونداران با تدبیر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای برطرف شود.

امروز همزمان با 26 آذر ماه نمایشگاه حمل و نقل و صنایع وابسته روزهای 26 تا 28 آذر در مصلای بزرگ امام خمینی (ره ) برگزار می شود.
در این نمایشگاه مسئولان سازمان ها و شرکت های حمل و نقل کالا و مسافر در بخش های مختلف هوایی، دریایی، جاده ای و ریلی گزارشی را از عملکرد بخش های مربوطه ارائه می کنند.
اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام: IRNAeco@
اقتصام*1108*1436*خبرنگار: ایرج منصوری*انتشار: داود پورصحت*