دراین مطلب آمده است: محیط زیست طبیعی تأثیر شگرفی بر روح و روان آدمی دارد. محیط پاک و آراسته و خرّم، زندگی را شاداب و معطر می‏سازد.
شنیدن آواز روح بخش پرندگان، ترنم لطیف جویباران، آهنگ دلربای چشمه ساران، صفای سبز سبزه زاران، نسیم لطیف کوهستان، رقص دلنشین درختان و زیبایی شهر و دیار، همه و همه تأثیر اعجاب انگیزی بر زندگی و حیات انسان دارند.
هر کسی از تماشای چنین منظره‏های زیبایی احساس آرامش و نشاط کرده و امنیت و آسایش را در حیات خویش لمس می‏کند. بر عکس، آسیب رساندن به محیط زیست و نابودی طبیعت باعث وارد آمدن صدمات و زیانهای جبران ناپذیری به بشریت می‏شود.
افسردگی و افزایش بیماریهای روحی و روانی انسان امروز بدون ارتباط به آسیب رساندن به محیط زیست نیست. هیچ کس نمی‏تواند منکر بشود که تخریب محیط زیست تأثیر منفی بر شیوه رفتار ما آدمها دارد و اثرات ویرانگری بر اخلاق فردی و جمعی جامعه بشری بر جای می‏گذارد.
دلایل مختلفی باعث می شود تا اکو سیستم طبیعی در هر نقطه ای از کره زمین دچار مخاطراتی شود که از آن جمله می توان به اهمیت ندادن انسانها به محیط طبیعی و زیست و شرایط اقلیمی اشاره کرد.
کشورمان ایران و بخصوص استان پهناور سیستان و بلوچستان نیز از این قاعده مستثنی نیست چرا که از شمال گرفته تا جنوب آن بدلایل متعدد دچار تغییرات گسترده زیست محیطی شده است.
بدلیل اهمیت شرایط زیست محیطی سیستان و بلوچستان بر آن شدیم تا گفت و گویی تفضیلی با دکتر نیره پور ملائی مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان داشته باشیم.
نیره پور ملائی از حدود یک سال قبل سکان هدایت اداره کل محیط زیست سیستان و بلوچستان را عهده دار شده است و بهتر است بگوئیم که وی نخستین زن منتصب در دولت یازدهم بود که این عنوان را در بین ادارات کل محیط زیست کشور عهده دار شده است.
وی که بومی استان سیستان و بلوچستان است به همراه آقای سراوانی، مدیر روابط عمومی اداره کل در یک ظهر پاییزی مهمان روزنامه طلوع زاهدان شد.
پورملائی که طی یک سال اخیر به چهره ای رسانه ای و شناخته شده برای اهالی رسانه مطرح شده است، در این گفت و گوی یک ساعته رسانه ها را بازوی توانمند برای هر ارگان و سازمانی عنوان می کند.
ما حصل این نشست صمیمی از نظر خوانندگان می گذرد.
نیره پور ملائی را چگونه معرفی می کنید؟
متولد زابل هستم، دوران تحصیل را تا مقطع فوق لیسانس در سیستان و بلوچستان گذرانده ام و تحصیلات در مقطع دکتری مدیریت محیط زیست را در تهران ادامه دادم.
پدر و مادرم دبیر بودند، در خانواده ای هفت نفره متشکل از دو خواهر و سه برادر متولد شده ام .
رابطه تان با محیط زیست ؟
خب، رشته ام محیط زیست بود البته نمی توانم بگویم که از همان ابتدا علاقه مند به این رشته بودم اما بر اساس قبولی دانشگاه رفته، رفته این علاقه مندی بوجود آمد. وقتی وارد دانشگاه شدم متوجه شدم که رشته ای بسیار مفید بوده و رشته روز دنیا محسوب می شود، پس بیشتر علاقه مند شدم.
از سوابق شغلی تان بگوئید؟
در ابتدای فارغ التحصیلی دو سال و نیم در مقطع لیسانس در دانشگاه زابل و بخش آزمایشگاه محیط زیست دانشگاه مشغول کار بودم و پس از آن در محیط زیست استان.
معمولا در دوران کودکی هر کسی آرزویی برای شغل آینده اش دارد، بفرمائید که آرزو داشتید در آینده چه کاره شوید؟
دوست داشتم پزشک شوم نه اینکه پزشک را به خاطر اسمش دوست داشته باشم نه، اکنون پزشک نیستم اما این سمتی که دارم می توانم همچون پزشکان به مردم عزیز کشور و استانم خدمت کنم. این را بگویم که هر کسی در هر شغلی که باشد اگر هدفش واقعا خدمت خالصانه باشد مفید است و موجب رضایت خدای متعال می شود.
شما اولین بانویی هستید که به عنوان مدیر کل محیط زیست در بین استانها در سیستان و بلوچستان منتصب شده اید، حستان چیست ؟
درست است در دولت یازدهم به عنوان نخستین زن مدیر کل محیط زیست در بین استانها منصوب شدم البته ما در 16 سال قبل هم یک مدیر زن در کردستان داشته ایم. حسم خوب است و خوشحالم که بتوانم به محیط زیست خدمت کنم.
مدیریت زنان را چگونه ارزیابی می کنید؟
مدیریت زنان با مردان متفاوت است، زنان انسانهای حساس، پیگیر، دقیق و در عین حال دارای ریسک پذیری کمتری هستند و این جزء خصلتهای اکثر زنان بشمار می رود. ما زنان شاید تفاوت هایی داشته باشیم اما در نوع خود هر دو مدیر هستیم و هر دو کارهای خاص خودشان را دارند.
خانمها به هر حال باید تلاش کنند شاید به این دلیل که تعدادشان کم بوده و البته لطف هایی که دولت یازدهم و دوازدهم به بانوان دارد نشان دهنده این است که آنها در جامعه بیشتر دیده شوند.
این خیلی مهم است که خودمان خانمها وقتی در پست و سمتی قرار گرفتیم طوری رفتار کنیم که آنهایی که ما را منتصب کرده اند از این انتخاب پشیمان نشوند چرا که آنها اعتماد کرده اند و این باعث می شود که به خانمها بیشتر اعتماد شود و بیشتر بها داده شود.
در دولت یازدهم نگاه به زنان خوب بوده و انتصابهای خوبی هم صورت گرفته شما همین استان را ببینید در مورد انتصاب زنان در شهرداری ها ، شورا و فرمانداری چه اتفاقات خوبی افتاده است جایی هست که خانمها منتصب می شوند و جای دیگری هم از طرف مردم انتخاب می شوند و این نوید بخش روزهای روشنی برای این منطقه است که نگاه دولت و مردم و همچنین تفکرات تغییر کرده و مشارکت زنان در فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی و سیاسی زیاد شده است.
این بدان معناست که ما تغییر نگاه و باورها را به بانوان داریم.
ارتباطتان با خانم معصومه ابتکار؟
بسیار عالی، ایشان یکی از پیشگامان حفاظت محیط زیست در ایران هستند. خیلی دوست دارم مثل ایشان باشم.
رویکردهای دکتر کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست؟
رویکردهای ایشان، مدیریت آب، مقابله با ریز گردها، احیای تالاب ها و مدیریت زباله در دستور کار ویژه قرار دارد.
تاثیر فعالیت شما در اداره با فعالیتهای خانه، یعنی اینکه آیا تداخلی بین فعالیتهای خانه پیش نیامده برای تان؟
البته که تاثیر دارد. الان از یک سری فعالتهایی که قبلا در منزل انجام می دادم دور شده ام همیشه سعی داشته ام تعادل بر قرار باشد اما در انجام فعالیتهایم هیچ زمان کوتاهی نکرده ام.
فرزند هم دارید، اگر دارید نوع وابستگی فرزند و مادر چگونه است؟
یک پسر 14ساله دارم که معمولا آخر شب برایش وقت می گذارم. خیلی با هم صمیمی هستیم و از لحاظ عاطفی بسیار با خودم صمیمی است و هفته ای یک بار هم می نشینیم و با هم درد دل می کنیم هر چند دیر رفتن هایم به خانه، آن هم بدلیل فعالیتهای اداری اکنون برایش عادی شده است.
ارتباطتان با حیات وحش چگونه است؟
ارتباطم از زمانی که دانشجو بودم برقرار شد. یادم می آید در دوران دانشجویی به پارک ملی گلستان برای سرشماری اعزام شدیم که در آنجا انواع دسته های بزرگی از حیوانات مثل قوچ و میش و آهو برایم جذاب بود و من به عنوان دانشجوی محیط زیست با محیط اطرافم عجین بودم.
اما در سیستان و بلوچستان ما از لحاظ تنوع، منطقه بکری داریم با این تفاوت که از لحاظ غنا و تعداد کم هستند. مثلا شاید از نزدیک سخت باشد که بتوانی خرس سیاه که یکی از گونه های نادر جانوری استان است را مشاهده کنیم و گله های چند صد تایی کل و بز، قوچ و میش دیگر مشاهده نمی شود.
معمولا در این استان صحبت از محیط زیست که می شود پای هامون به میان می آید، آینده هامون را چگونه می بینید و آیا خبر تازه ای برای خوانندگان دارید؟
ما نباید عملکرد محیط زیست را فقط در رابطه با هامون بدانیم هر چند تالاب هامون برای ما مهم است اما یکی از مسایل استان و وظایف محیط زیست، تالاب هامون بشمار می رود.
واقعا هامون شرایط سختی دارد 20 سال قبل هامون پر آب بود و مهم هم نبود که متولی تالاب هامون محیط زیست است بلکه دریاچه ای بود که مردم استفاده های متعددی از آن می کردند اما با حاکم شدن یک سری شرایط ها که البته در کل دنیا وضعیت تالابها مناسب نیست، تالاب هامون نیز متاثر از عوامل مختلف دچار شرایطی که اکنون می بینیم شده است.
حدود 92 درصد از حوزه آبریز تالاب هامون در کشور افغانستان قرار دارد مدیریت اصلی آب آنجاست و ما انتهای آبریز هستیم و عملکرد در حوزه بالا دست آبریز، در پایین دست خودش را نشان می دهد. یکی از عوامل مهم کاهش ورودی آب هیرمند است. مسائل متعدد از جمله ساخت سد بر روی رودخانه در افغانستان باعث شده تا ما کاهش ورودی آب را داشته باشیم و البته مساله بعدی تغییر اقلیم است بطوریکه در گذشته میزان بارش اینجا در طول سال بالا بود اما اکنون ببینید وضعیت چگونه است!
شرایط سیستان طوری بود که ما ترسالی و خشکسالی را داشته ایم اما در دور فعلی این روند خشکسالی طولانی تر شده است.
یکی از کارهایی که بهتر است رسانه ها هم بررسی کنند این است که بیاییم بررسی کنیم که چه عواملی باعث این روند شده است نه اینکه بگوئیم محیط زیست چکار کرده؟
به طور قطع تغییر اقلیم را مردم درک می کنند شما ببینید تا پاییز امسال چقدر میزان بارش در استان داشته ایم.
ما بدنبال این هستیم که حق آبه زیست محیطی تالاب هامون تامین شود. برای هامون اتفاقات خوبی افتاده و در حال انجام است امروز مدیریت یکپارچه برای احیای هامون شکل گرفته و سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری دیگر ارگانها طرحی در قالب طرح مدیریت یکپارچه تالاب هامون را تشکیل داده و پروژه هایی تعریف شده است که مدیریت را داخل ایران داشته باشیم به عنوان مثال سازمان جهاد کشاورزی ، شرکت آب منطقه ای، محیط زیست، مرزبانی و ... هر کدام وظایفی را برای احیای تالاب هامون ایفا کنند.
اتفاق خوب دیگر ثبت تالاب هامون به عنوان ذخیره گاه زیستکره است. برای هر جایی این عنوان را نمی دهند و برای این منظور و نیز پیگیری آن در بهمن امسال اجلاسیه ای در پاریس برگزار می شود که از ایران بنده به همراه نمایندگانی از سازمان حفاظت محیط زیست نیز حضور خواهند داشت.
اگر ما تالاب هامون را در مجامع بین المللی معرفی نکنیم نمی توانیم درخواست بین المللی هم داشته باشیم و به همین خاطر این اجلاسه برای ما مهم است.
هم اینک نیز هیچ طرحی داخل تالاب هامون اجرا نمی شود مگر اینکه کمیته احیای تالاب هامون آن را مصوب کند.
در نقطه مقابل یعنی جنوب استان چه مخاطرات و دغدغه های زیست محیطی دارید؟
در جنوب سیستان و بلوچستان نسبت به شمال مسائل متفاوتی را داریم بطوریکه به عنوان مثال سیلابهای فصلی و یا خشکی همیشگی را داریم که بعضا محل زیست تمساح پوزه کوتاه را دچار مخاطره می کند و البته مهمترین مساله در جنوب استان در حوزه سواحل مکران و موضوع آلاینده های صنعتی است. توسعه خوب است چرا که باعث رونق اقتصادی و همچنین فرهنگی و اجتماعی نیز می شود اما این توسعه به چه قیمتی؟
توسعه نباید شتابزده باشد بلکه توسعه باید پایدار باشد و بتواند همه مسایل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محیط زیست را با همدیگر داشته باشد.
قرار است صنایع سنگینی از جمله پتروشیمی، پالایشگاه، صنایع فولاد و ... در منطقه آزاد چابهار مستقر شود که این مسایل دغدغه اصلی ما در این منطقه است. بر اساس قانون همه صنایع باید طرح های زیست محیطی خود را ارائه دهند و بر اساس آن طرح های زیست محیطی جانمایی صورت بگیرد.
دراین خصوص باید از تجارب مناطق دیگر کشور از جمله عسلویه که قطب چنین صنایعی هستند استفاده کنیم تا حداقل آسیب به محیط زیست خودمان وارد شود.
ارتباط محیط زیست با میراث فرهنگی چگونه است؟ا
ارتباط میراث فرهنگی و محیط زیست را نمی توان مقوله ای جدا دانست بطوری که بوم گردی یکی از مسایل مشترک بین ما و میراث فرهنگی است. اگر تمساح را به جای باغ وحش بتوانیم در محیط زندگی اش نشان بدهیم این خودش جذابیت دارد و سبب جذب گردشگر هم می شود. ما سواحل بکری در چابهار داریم که منحصر به فرد است.
همیشه توسعه را نباید در توسعه صنعت دید، بلکه توسعه همه ابعاد از جمله گردشگری را هم شامل می شود و بایستی اینجا را طوری بشناسانیم که روز به روز بر تعداد گردشگران افزوده شود.البته امسال هم سیستان و بلوچستان به عنوان مقصد گردشگری معرفی شده و باید همه تلاش کنند تا توسعه را در مباحث مختلف و بخصوص صنعت گردشگری هم داشته باشیم.
آیا در زندگی به همه چیزهایی که دوست داشتید برسید، رسیده اید و یا افسوس می خورید؟
در زندگی به همه آن چیزهایی که خواسته ام تقریبا رسیده ام و همیشه تلاش کرده ام. یکی از خصلت های من این است که در زمان دانشجویی وقتی درس می خواندم باید نمره اول را می گرفتم. اگر می دیدم نمره ام دومین نمره است برای من ارزشی نداشت. همیشه باید اسمم در رتبه اول می بود و همین خصلت بود که در لیسانس و فوق لیسانس جزء استعدادهای درخشان بوده ام و رتبه اول را داشته ام. در محیط کاری همیشه هر کاری که واگذار شده به نحو خوبی انجام داده ام، قصد تعریف از خودم را ندارم اما همیشه سعی کرده ام نتیجه خوبی بگیرم و از این اعتمادی که شده سربلند بیرون بیایم.
رسانه ها را چطور می بینید آیا انتقادی هم دارید؟
رسانه ها همیشه در کنار محیط زیست بوده اند و از همینجا از همه آنها تشکر می کنم با هر رسانه ای که گفت و گو کرده ام آنها به کمکمان آمده اند، البته برخی هم دانسته یا ندانسته بعضا مشکلاتی را بوجود آورده اند.
یک آرزو؟ سربلندی کشورم و اینکه روزهای بهتری برای محیط زیست ایران رقم بخورد.
اهل سیاست هم هستید؟
به هیچ عنوان اهل سیاست نیستم ولی سیاستمداران را دوست دارم
ارتباطتان با کارکنان اداره؟ آیا از شما راضی هستند؟ (با خنده) البته این را از خودشان بپرسید ولی در محیط کارم آدم جدی هستم و عاطفی. دوست ندارم کسی از من برنجد و خیلی جاها هم وظایف مدیریتی ایجاد می کند که آنطور که دلت نمی خواهد رفتار کنی.
نظرتان در مورد باغ وحش و اینکه اهل رفتن به باغ وحش هم هستید یا خیر و آیا اهل نگهداشتن حیوان یا پرنده هم هستید?
اهل نگهداری پرنده یا جانور به هیچ عنوان نیستم اصلا از این کار خوشم نمی آید حتی با وجود داشتن باغ وحش ها هم به این شکل موجود راضی نیستم، آیا این کار به لحاظ انسانی صحیح است که باغ وحش به این شکل داشته باشیم؟ حیوانی را در قفس یا چهار چوبی داشته باشیم، کار شایسته ای نیست و با توجه به شرایطی که در قفس داشته حتی اگر دوباره آن را به محیط زندگی و طبیعی هم برگردانیمش نمی تواند زنده بماند.
انشاا... روزی برسد که باغ وحش ها برداشته شود و در محیطی بصورت طبیعی، حتی در مقیاس کوچک تر پرندگان و جانوران را ببینیم.
اگر بخواهید انتقادی به خودتان وارد کنید؟
خیلی حساس و زود رنج هستم البته حساسیت بیش از اندازه خوب هم نیست و باعث ضعیف شدن انسان می شود ولی از یک جهت هم خوب است و آن اینکه باعث می شود کار به نحو خوبی انجام شود. حساس بودن خصیصه ذاتی اکثر زنان است ولی گاهی اوقات خودم را هم اذیت می کند.
تفریحاتتان چطور می گذرد آیا اهل خرید هم هستید؟ اهل شنا هستم اگر فرصت پیش بیاید اهل خرید هم هستم دوست دارم خرید کنم، روحیه ام هم عوض می شود.
حرف دلتان؟
صحبت خاصی ندارم آرزوی سلامتی برای همه دارم انشاا.. همه در کارهایشان موفق شوند
درخواستتان از مردم؟ از مردم می خواهم که به محیط زیستشان تعلق خاطر بیشتری داشته باشند و مشارکت کنند در حفظ محیط زیست.

8006**6081دریافت کننده: نرگس تیموری**انتشار دهنده: حیدر سرایانی