ایران آنلاین / هر روز راس ساعت 6 صبح، فاطمه و 18 پناهجوی سوری دیگر، در ایستگاه اتوبوس بزرگ‌ترین کمپ پناهجویان اردن منتظر رسیدن اتوبوس می‌شوند تا ظرف یک ساعت بعد، به محل کارشان برسند. این نخستین تجربه شغلی فاطمه 37 ساله و مادر 5 کودک، از زمان ترک دمشق تاکنون است. فاطمه از بدو تولد لال است. او از زبان اشاره استفاده می‌کند تا بفهماند شوهرش تنبل است و تنها کاری که بلد است، سیگار کشیدن در محوطه آزاد کمپ زعتری است، کمپی که 80 هزار نفر را در نزدیکی مرز سوریه سکنی داده است.
بعد از طی مسیر یک ساعته، فاطمه و 18 زن دیگر به یکی از مدرن ترین کارخانه‌های اردن که در عرصه اقتصاد این کشور پیشتاز است، می‌رسند. اردن این روزها به دنبال ایجاد فرصت شغلی برای خیل عظیم سوری‌هایی است که به دلیل جنگ از کشورشان گریخته‌اند. صاحب کارخانه The Jerash Garments & Fashions Manufacturing، با 2800 کارمند اوریانا آوایشه است که برای ورود به تجارت، تدریس را رها کرده و یکی از اولین اشخاصی است که تلاش کرد از طرح فشرده اردن استفاده کند. به موجب این طرح، با اعطای وام و کمک بین‌المللی به این کشور تلاش شده تا بازار کار اردن برای پذیرش تعدادی از 1 میلیون و سیصدهزار پناجوی سوری، بستری آماده‌تر مهیا کند.
این طرح با حمایت قاطع بریتانیا و اتحادیه اروپا روبه‌رو شد و سیاستمداران اروپایی آن را فرصتی برای نگه داشتن سوری‌ها در کشورهای همسایه دانستند که به محض پایان جنگ می‌توانند به خانه‌هایشان برگردند. آوایشه در این میان به محض شنیدن اینکه با استخدام مهاجران، کارخانه‌اش بدون محدودیت‌های معمول به بازار اتحادیه اروپا دسترسی پیدا می‌کند، به این طرح پیوست. او می‌گوید: «اول با خودم فکر کردم حالا 500 سوری از کجا پیدا کنم؟ آنها قبول نمی‌کنند اینجا کار کنند». آوایشه فکر می‌کرد پیدا کردن مهاجران کارآمد برای کارخانه کار مشکلی است. کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، مزایای پناهجویان سوری را افزایش داد. چند سوری به دنبال کار رفتند اما آنها که در کارخانه‌ها کار می‌کردند منافع چندانی نداشتند. در نتیجه هیچ سوری‌ای وارد کار در کارخانه نشد. دینا خیاط، رئیس انجمن صادرات پارچه اردن در این باره می‌گوید: «این روند موفقیت‌آمیز نبود. اینکه به پناهجویان بگویید در کارخانه‌ها کار کنید، اما حقوقش از رستوران، معماری و دیگر بخش‌ها کمتر باشد، کار سختی بود.»
بخش پارچه، به دنبال استخدام نیروی زن رفت. اما بیشتر مهاجرانی که به اردن آمده بودند، اصالتا از بخش‌های جنوبی سوریه بودند و کشاورزی شغل خانوادگی‌شان بود و با کار بیرون از خانه، به معنای مدرن آن، آشنا نبودند. سوریه صنعت پارچه داشت اما کارخانه‌هایش در شمال شهر حلب واقع شده بود که بیشتر مهاجران آن نواحی به ترکیه رفته بودند نه به اردن.
اما به هر حال، آوایشه ناامید نشد. در ماه ژوئن (تیر ماه) قوانین تازه، فرصت‌های تازه‌ای هم در آغوش داشت. سازمان جهانی کار به او گفت اگر مهاجران سوری را به جای استخدام در تمام بخش‌های کارخانه، فقط در یک خط هم به کار بگیرد از مزایای بدون تعرفه اتحادیه اروپا بهره خواهد برد. در همین حال، تصویب قوانین جدید به کسانی چون فاطمه که در کمپ‌ها زندگی می‌کنند هم فرصت داد که وارد بازار کار شوند. بیش از 80 درصد مهاجران سوری اردن، در شهر زندگی می‌کنند نه در کمپ‌های پناهجویی و میانگین حقوق دریافتی‌شان کفاف زندگی روزمره‌شان را نمی‌دهد. البته بانیان طرح فشرده اردن که در فوریه 2016 در لندن به امضا رسید، این جزئیات را نمی‌پذیرند. شرایط این طرح شامل اعطای کمک 1 میلیارد و هفتصد میلیون دلاری سه ساله برای تقویت زیرساخت‌های پروژه‌ها، تعلیق 10 ساله پرداخت تعرفه‌های اتحادیه اروپا برای تولیدکنندگان اردنی که پذیرای سوری‌ها بودند و تعهد دولت اردن برای ایجاد 200 هزار فرصت شغلی برای اردنی‌ها می‌شود.
الکساندر بتز، استاد دانشگاه و رئیس سابق مرکز مطالعات پناهجویی آکسفورد می‌گوید:« این طرح هم نکات خوبی دارد و هم نکاتی منفی. من فکر می‌کنم دستاوردهای اردن مثبت بوده اما هنوز به اهداف اصلی نرسیده است. این ماکت طرح اصلی است که می‌تواند به صاحبان امر نشان بدهد چطور فرصت شغلی ایجاد و سیاست‌گذاری کنند.»
منبع: Guardian
نظر شما