صهیونیست‌ها از سال 1967 بتدریج دایره وسعت بیت‌المقدس را از سمت کرانه باختری و از سوی دیگر دره رود اردن بسط دادند. موضع‌گیری منفعلانه جهان عرب در مقابل تل‌آویو، موجب شده تا امروز، بخش اعظم بیت‌المقدس در اختیار صهیونیست‌ها باشد و این تعلل این جسارت را به رئیس‌جمهور آمریکا داد تا به خود اجازه دهد بیت‌المقدس را به عنوان پایتخت رژیم اسرائیل اعلام کند.

فرآیند صلح که آمریکا همیشه از آن سخن می‌گوید وجود خارجی ندارد، آمریکا پیوسته با پوششی به این نام، همواره جهان عرب را فریب داده و آنها را در قبال فلسطین آرام کرده است. پیوسته تمام دولت‌های آمریکا در ادوار مختلف تلاش کرده‌اند تحت عنوان فرآیند صلح خاورمیانه اتحاد خود را با اسرائیل و متحدان عرب خود حفظ کنند.

به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، اکنون ممکن است در حد یک نام باشد، اما با توجه به تسری نفوذ صهیونیست‌ها در چند سال اخیر به غالب بخش‌های این شهر، ضربه آخر به پیکر حضور مسلمانان فلسطین در این شهر خواهد بود و اگر تدابیری اندیشیده نشود، کار بیت‌المقدس برای مسلمانان تمام خواهد بود.

متاسفانه سیاست‌های دولت‌های عرب در چند سال اخیر نشان می‌دهد که آنها از موضوع فلسطین دور شده‌اند. آنها در دوره اخیر هم انرژی اصلی خود را بر سوریه و یمن گذاشته‌اند. میل امروز کشورهای عرب متحد آمریکا در محکوم کردن اقدام ترامپ، بیشتر برخاسته از این است که نمی‌خواهند زمین بازی به دست ایران که حامی واقعی آرمان فلسطین است، بیفتد. از سوی دیگر عربستان و دوستانش یک ترس دیگر هم دارند و آن این است که اگر با سایر کشورها که اقدام آمریکا را محکوم کردند، همراه نشوند آن وقت شاهد اعتراض در داخل و چه بسا تداوم اعتراض‌های مردمی در خاک خود باشند. عربستان و متحدانش تا مدتی به شکل صوری از فلسطین دفاع خواهند کرد اما خود برای فلسطین هزینه نخواهند کرد.

اجلاس فوق‌العاده سران کشورهای عضوسازمان همکاری اسلامی در استانبول گرچه اقدام مناسب برای مواجهه با اقدام آمریکا در به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت این کشور از تل‌آویو به بیت‌المقدس به شمار می‌رود اما به هیچ عنوان اقدام کافی به شمار نمی‌رود و کشور‌های اسلامی باید راهکاری عملی برای مقابله با این موضوع پیدا کنند که دامنه آن می‌تواند از تدابیر اقتصادی تا مسائل سیاسی و روابط دوجانبه کشورهای اسلامی با آمریکا را در بر گیرد.

دکتر علی دماوندی کناری

کارشناس روابط بین‌الملل