به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، حضور اتباع خارجی در کشور موضوعی است که باید از جنبه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مورد بررسی قرار گیرد.
در این میان اشتغال اتباع خارجی یکی از موضوعات و واقعیاتی است که در چند دهه گذشته، بازار کار کشور را با خود درگیر کرده است.
هم‌اکنون هزاران نفر نیروی کار مجاز و غیرمجاز خارجی بخشی از فضای کاری کشور را بر اساس گزارش مرکز اطلاعات و آمار راهبردی، اشغال کرده‌اند و در اینجا این سؤال پیش می‌آید که در شرایطی که بحران بیکاری در کشور از اساسی‌ترین مسائل و چالش‌های پیش روی سیاستمداران و مسئولان کشور است، آیا جایگزینی نیروی کار ایرانی به جای نیروی کار خارجی در کاهش آمار بیکاری تأثیرگذار است؟ و حضور شاغلین خارجی در کشور به عنوان تهدیدی برای نیروی کار داخلی به شمار آمده و به اقتصاد کشور ضربه وارد می‌کند و یا با افزایش تولید به چرخه اقتصادی کشور یاری می‌رساند؟
لازم به ذکر است با وجود کم شماری احتمالی اتباع خارجی در کشور،نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن تنها منبع رسمی کشور است که ویژگی‌های اتباع خارجی و روند تحولات جمعیتی و اقتصادی آنان را برای کاربران ارائه می‌کند.
جدول 1- جمعیت اتباع خارجی در کشور ـ سال‌های 95-1365
| سال | 1365 | 1375 | 1385 | 1390 | 1395 |
| تعداد نفر | 927937 | 1101260 | 1594628 | 1688195 | 1654388 |
تعداد اتباع خارجی مطابق سرشماری‌های 1365 لغایت 1390 روند رو به افزایش داشته ولی در سال 1395 با کاهش مواجه بوده است، به طوری که جمعیت اتباع خارجی در سال 1395 نسبت به سال 1365 به میزان 78.3 درصد افزایش داشته است و نسبت به سال 1390 از کاهش 2 درصدی برخوردار بوده است.
جدول 2- تعداد و توزیع نسبی جمعیت کشور به تفکیک ـ سال 1395
| کشور | جمع | ایران | افغانستان | عراق | پاکستان | ترکیه | سایر کشورها | اظهار نشده |
| جمعیت کل | 79926270 | 78166822 | 1583979 | 34532 | 14320 | 713 | 20844 | 10560 |
| توزیع نسبی درصد | 100 | 97.80 | 1.98 | 0.04 | 0.02 | 0.00 | 0.03 | 0.13 |
بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 مرکز آمار ایران، از تعداد 79926270 نفر جمعیت کل کشور، تعداد 1654388 نفر اتباع خارجی در کشور زندگی می‌کنند.
به عبارت دیگر 97.8 درصد را ایرانیان و 2.1 درصد را اتباع سایر کشورها تشکیل داده‌اند.(سهم کشور افغانستان نزدیک به 2.0 درصد و سایر کشورها 0.1 درصد است) که البته 0.13 درصد نیز تابعیت خود را اظهار نکرده‌اند.
جدول 3- جمعیت 10 ساله و بیشتر اتباع خارجی بر حسب وضع فعالیت – سال‌های 1390 و 1395
| سال | جمع کل | جمعیت فعال | جمعیت غیرفعال | اظهارنشده | ||||
| جمع کل | شاغلان | بیکاران | ||||||
| 1395 | 1273211 | 560040 538646 21394 704665 | 8506 | |||||
| 1390 | 1281772 | 507880 470610 37270 | 71954 | |||||
جمعیت فعال اتباع خارجی در سال 1395 برابر 560040 نفر است که نسبت به سال 1390 به میزان 10.3 درصد افزایش داشته است؛ این در حالی است که جمعیت شاغل خارجی در سال 1395 از افزایش 14.5 درصدی نسبت به سال 1390 برخوردار بوده ولی در مقابل بیکاران خارجی در سال 1395 با کاهش 42.6 درصدی مواجه بوده‌اند.
جمعیت غیرفعال اتباع خارجی نیز در سال 1395 برابر 704665 نفر است که در مقایسه با سال 1390 کاهش 0.4 درصدی را نشان می‌دهد.
نماگرهای نیروی انسانی بر حسب تابعیت – سال 1395
قرمز: اتباغ خارجی / سبز: اتباع ایرانی
جدول 4- جمعیت شاغل و بیکار کشور و اتباع خارجی در گروه سنی جوانان ـ سال‌های 1390 و 1395
از کل اتباع خارجی حاضر در کشور، تعداد 538646 نفر شاغل هستند که سهم 2.4 درصد از شاغلین کل کشور را به خود اختصاص داده‌اند؛ همچنین تعداد شاغلین خارجی در گروه سنی 15 تا 24 ساله برابر با 147432 نفر است. به عبارت دیگر 7.9 درصد جوانان شاغل کشور، جزء اتباع خارجی می‌باشند. ازاین‌رو می‌توان گفت، به همین میزان فرصت‌های شغلی از جوانان ایرانی سلب شده است.
نکته قابل تأمل آن است که سهم جوانان شاغل خارجی 15 تا 24 ساله در سال 1395 نسبت به سال 1390 بیش از دو برابر شده است.
البته حضور اتباع خارجی در کشور زمانی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد که فرصت‌های شغلی توسط اتباع خارجی دارای تخصص و مهارت یکسان با نیروی کار ایرانی، اشغال می‌شوند.
جدول 5- جمعیت و نماگرهای نیروی انسانی در ک شور ـ سال‌های 1390 و 1395
مطابق نتایج جدول 5 و با فرض جایگزین نشدن نیروی کار داخلی می‌توان دید در سال 1395 از یک‌سو خروج اتباع خارجی از بازار کار کشور سبب کاهش 0.1 درصدی نرخ مشارکت اقتصادی و از سوی دیگر موجب افزایش 0.2 درصدی نرخ بیکاری می‌شود.
مانند همه کشورها، در ایران نیز در سال‌هایی که سرشماری عمومی نفوس و مسکن انجام می‌شود نتایج نماگرهای نیروی کار از این طرح با نتایج طرح آمارگیری نیروی کار کمی متفاوت است.
انتهای پیام/آ
∎
نظر شما