صبح سرد اما استقبال گرم از طرف دکتر اقبال شاکری، رئیس مرکز عمرانی، املاک و مستغلات دانشگاه آزاد اسلامی آغازی بود بر گفت‌وگوی صمیمانه ما با ایشان پیرامون فعالیت‌های این مرکز به‌عنوان یکی از بازوان اصلی و اجرایی مجموعه بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی. بعد از ورود به اتاق و گپ و گفت‌های ابتدایی، گفت‌وگو را آغاز کردیم. به‌عنوان سوال اول از رئیس مرکز عمرانی، املاک و مستغلات دانشگاه آزاد اسلامی خواستیم توضیحی کلی در ارتباط با مرکز عمرانی، املاک و مستغلات دانشگاه آزاد اسلامی ارائه دهند.

حوزه عمرانی و املاک دانشگاه آزاد اسلامی حوزه‌ای وسیع و گسترده و به‌عنوان حوزه پشتیبان و ظرفیت‌ساز دانشگاه محسوب می‌شود که امکانات و دارایی‌های متعدد و گوناگونی را در سراسر کشور و بعضا در خارج از کشور دربرمی‌گیرد و مدیریت این پروژه‌های عمرانی و تعمیر و نگهداری آنها از یک طرف و پیگیری تملک و بهره‌برداری املاک از طرف دیگر در این حوزه قرار دارد.

در دوره مدیریتی جدید دانشگاه آزاد اسلامی دیدگاهی وجود دارد مبنی‌بر اینکه از دارایی‌های بسیار برجسته دانشگاه به صورت هوشمندانه و فناورانه استفاده شود یعنی در جهت بهبود فرآیند تبدیل دانش به ثروت و ایجاد محصولات فناورانه توسط اعضای هیات‌علمی و دانشجویان این دانشگاه تسهیلات گسترده‌ای اختصاص داده شود.

بنابراین حوزه عمران تلاش خودش را انجام می‌دهد که به صورت تخصصی در مورد مدیریت این دارایی‌ها عمل کند و در جاهایی خود نیز پیشنهاد‌های توسعه‌ای را ارائه دهد.

به‌عنوان مثال نحوه مدیریت و بهره‌برداری مراکزی در سراسر کشور که ظرفیت استفاده اقامتگاهی و گردشگری دارند، برای اساتید و دانشجویان و کارکنان دانشگاه از یک طرف و برای بقیه مردم هم از طرف دیگر به‌عنوان یک ظرفیت اشتغالزا در دانشگاه و برای تسهیل رفت‌و‌آمد اساتید و دانشجویان برای پیگیری کارهای پژوهشی و تحصیلی آنها مورد بررسی جدی این حوزه است. نحوه مشارکت اساتید و دانشجویان در ارتباط با این دارایی‌ها موضوعی است که در حال پیگیری است. این مرکز هم بازوی اجرایی موضوعات توسعه‌ای است که دانشگاه به دنبال آن است.

از جمله مواردی هم که تاکنون پیگیری شده و دارد به سرانجام می‌رسد ایجاد پارک‌های علم و فناوری در استان‌ها و مراکز استان‌هاست. همچنین ایجاد شبکه استفاده از امکانات اقامتگاهی در سراسر کشور با توجه به موضوعات و ظرفیت‌های متعددی که واحدها دارند. استفاده از پتانسیل‌ کشاورزی پتانسیل خیلی خوبی است و می‌تواند پشتیبانی و حمایت‌های کلان و فناورانه از کشاورزی کشور داشته باشد و در حوزه سلامت نیز ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های خوبی داریم و اینها می‌توانند برای دانشگاه کمک بسیار خوبی باشند.

بر این اساس حوزه عمرانی صرفا به مدیریت طرح‌های عمرانی به مثابه ساخت‌وساز نمی‌پردازد بلکه به استفاده هوشمندانه از این دارایی‌ها و حمایت از فعالیت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی نیز توجه ویژه‌ای دارد.

به‌عنوان اولین سوال، تعداد واحدهای داخل و خارج از کشور دانشگاه آزاد اسلامی چقدر است؟
 حدودا 400 واحد در داخل کشور داریم و تعدادی هم در خارج از کشور داریم. در حقیقت دانشگاه آزاد اسلامی یک شبکه دانشگاهی عظیم کشوری است و این ویژگی منحصربه‌فرد دانشگاه آزاد اسلامی است. یک برند آموزش عالی خیلی خوب برای کشور و نظام است و از این حیث توان رقابت با تعدادی از دانشگاه‌های خارجی را هم دارد.
این الگو و مدل که در دانشگاه آزاد اسلامی مشاهده می‌کنید را کمتر داریم که با تکیه بر منابع مالی غیردولتی بتوانیم یک دانشگاه سراسری را در کشور ایجاد کنیم. تقریبا در سایر کشورها چنین موضوعی مشاهده نشده است.

وضعیت عمرانی و ساختمانی 400 واحد داخل کشور چگونه است؟
اکثر واحدها دارای امکانات آموزشی و پژوهشی مورد نیاز خودشان هستند و مضاف بر آن املاک و دارایی‌هایی نیز دارند که می‌تواند پشتیبان توسعه‌شان هم باشد و همان‌طور که عرض کردم در این حوزه کمبودی نداریم. از لحاظ تملک هم باید بگویم برخی از املاک و دارایی‌های ما نیازمند پیگیری موضوعات مطرح شده درباره نوع فعالیت‌ها هستند، بنابراین یکی از موضوعاتی هم که در حال پیگیری آن هستیم، مستندسازی این املاک و حفظ و حراست از آنها برای دانشگاه آزاد اسلامی است.

برنامه شما برای مباحث مربوط به اماکن اقامتی چیست؟
برنامه‌ای را شروع کرده‌ایم که تمام واحدهایی که این پتانسیل یعنی امکانات اقامتی دارند، مورد ارزیابی و شناسایی قرار می‌گیرند و در حال حاضر فاز صفر آن تمام شده است یعنی اطلاعات آنها جمع‌آوری شده است و براساس همین اطلاعات متوجه شدیم بیش از 50 واحد آموزشی امکان اقامتی و اسکان دارند. اینها دقیقا باید هم جهت آماده‌سازی و هم جهت مدیریت و بهره‌برداری بررسی شود که اگر این اتفاق بیفتد این اماکن قابلیت پشتیبانی و حمایت از واحد‌ها را در زمینه‌های مختلف خواهند داشت. این املاک متعلق به همین واحدهاست و ما داریم تبدیل به احسن می‌کنیم؛ یعنی با جذب سرمایه اینها را به سطحی از کیفیت می‌رسانیم که قابلیت اقامتگاهی برای اساتید، کارکنان و دانشجویان را داشته باشند و مازاد ظرفیت‌شان هم به نحو مطلوبی در اختیار دیگران قرار گیرد. اولویت ما این است که کارهای مورد نیاز هیات‌علمی و اعضای خانواده دانشگاه آزاد اسلامی را تسهیل کنیم که وقتی به دنبال کار علمی و پژوهشی می‌روند و پروژه‌های خود را دنبال می‌کنند، دغدغه مکان و اقامتگاه نداشته باشند. این اولین بحث ماست که این ظرفیت را برای آنها آماده کنیم. دومین بحث هم مازاد ظرفیت است که می‌خواهیم در اختیار سایر افراد قرار دهیم.

ما باید طوری حرکت کنیم که وظیفه و رسالت دانشگاه که آموزش و پژوهش است را در این حوزه نیز دنبال و حمایت و پشتیبانی کنیم.

آیا مرکز برنامه‌ای برای گسترش مراکز بهداشتی و درمانی در سراسر کشور دارد؟
یکسری از واحدها که به صورت کلی واحدهای درمانی دارند و اینها در حال تکمیل هستند و برخی نیز در استان تهران در حال فعالیت هستند. یک مرکز خوبی به نام بیمارستان فرهیختگان نیز در کنار دانشگاه علوم و تحقیقات تهران وجود دارد و با بررسی‌های مکرر با تجهیزات بسیار عالی آماده بهره‌برداری است و امیدواریم بخش بزرگی از نیازهای درمانی منطقه شمال غرب تهران را پوشش بدهد.

ما نیز در بحث‌های عمرانی و حفظ و نگهداری و تبدیل به احسن این اماکن به آنها کمک می‌کنیم. در حال حاضر مراکز درمانی ما به اندازه کافی پروژه پزشکی دارند و باید سریع‌تر تکمیل شود و به بهره‌برداری برسد تا مردم منتفع شوند.

در حال حاضر بیمارستان فرهیختگان در چه وضعیتی قرار دارد؟
هم‌اکنون همه‌چیز کامل شده است، فقط یکسری اقدامات تکمیلی آن هم در زمینه تجهیزات پزشکی دارد، نظر ما این است که علی‌رغم ارائه خدمات عمومی پزشکی توسط دانشگاه، ما باید بخشی را به معاینات تخصصی‌ اختصاص بدهیم. بیمارستان فرهیختگان این قابلیت را دارد که هم بخش عمومی را پشتیبانی کند و هم بخش تخصصی و حتی اگر لازم باشد خدمات فوق‌تخصصی را نیز ارائه بدهد.

فاز اول این بیمارستان 105 تخت و فاز دوم آن 320 تخت را پوشش می‌دهد که در یک فرآیند سه ساله ان‌شاءا... به 320 تخت خواهد رسید.

چنانچه برنامه‌ای برای گسترش واحدهای دانشگاهی در سراسر کشور اتخاذ شود آیا این مرکز آمادگی لازم برای ساخت و تجهیز را دارد؟
موافقت با گسترش واحدها برعهده هیات‌رئیسه دانشگاه آزاد اسلامی است و چنانچه تصمیمی در این خصوص گرفته شود ما از لحاظ برنامه‌ریزی شهری و عمرانی و استفاده از املاک و دارایی‌ها می‌توانیم کمک کنیم که تصمیم گرفته شده به نحو مطلوبی انجام شود.

باید دانشگاه آزاد اسلامی را به‌عنوان یک بدنه یکپارچه و منسجم ببینیم و نقطه‌ای نباید به آن نگاه کنیم. بنابراین اگر قرار است درباره یک واحد اظهارنظر کنیم حتما واحدهای اطراف آن را هم می‌بینیم و در کلان هم با سیاست‌های کلی دانشگاه‌ می‌سنجیم. بنابراین از نگاه‌های جزیره‌ای دوری می‌کنیم.

بعد از تغییر و تحولات دانشگاه، ساختارها کوچک شد و به سمت چابک‌سازی حرکت کرد. به نظر شما این موضوع در مرکز عمرانی املاک و مستغلات دانشگاه آزاد اسلامی چه مقدار تاثیرگذار بوده است؟
ما مطمئنا هر مدلی را که جدید ارائه می‌شود مثبت می‌بینیم و باید سعی کنیم از محاسنی که ایجاد می‌کند استفاده کنیم و معایب آن را هم تا جایی که امکان دارد، کاهش دهیم. بنابراین چابک‌سازی و انعطاف‌پذیری به نظر من لازمه اصلی این مدیریت جدید و پویای دانشگاه آزاد اسلامی است. ما ضمن اینکه اختیارات را باید به واحدها بدهیم، باید جهت‌گیری کلی و مدیریت کلان را هم اعمال بکنیم و بتوانیم به واحدها کمک کنیم تا کارآفرین و نوآفرین باشند. به نظر من دیدگاه جدید که در جهت ایجاد تسهیلات به‌منظور افزایش نوآوری و کارآفرینی است، می‌تواند موفق باشد.