به گزارش ایرنا، در جهان امروز پیشرفت و توسعه کشورها بر مبنای علم و دانش استوار است و پژوهش و تولید علم و فناوری از مهمترین عناصر رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی، صنعتی و سیاسی کشورها به شمار می آید.
همچنین کشوری در جهان یافت نمی شود که بدون توسعه همه جانبه علمی به توسعه اقتصادی و صنعتی برسد، بر همین اساس لازم است پژوهش و فناوری به عنوان یک مساله حیاتی و نیروی محرکه پیشرفت و توسعه پایدار و رسیدن به رفاه و استقلال واقعی جامعه در اولویت قرار گیرد.
اما تاثیرگذاری پژوهش در توسعه بستگی به میزان به کارگیری یافته های پژوهشی در عرصه عمل دارد و بی شک کارایی و ثمربخشی تحقیقات منوط به میزان پاسخگویی به نیازها و انتظارات آن جامعه است.
در واقع آنچه امروز از اهمیت بالایی برخوردار است، تبدیل علم به ثروت و تجاری سازی علوم است، زیرا یافته های پژوهشی محققان زمانی می تواند ارزش واقعی خود را حفظ کند و تاثیرگذار باشد که کاربردی شود و بتواند از آن تولید ثروت کند تا در نهایت در ارتقای سطح رفاه مردم جامعه موثر واقع شود.
چهارمحال و بختیاری از منظر انجام طرح های تحقیقاتی و وجود محققان و دانشمندان متعدد در شرایط خوبی قرار دارد، به نحوی که محققان و پژوهشگران این استان به ویژه در سال های اخیر به موفقیت های بسیاری در حوزه علم و فناوری دست یافته و نوآوری های متعددی در مراکز علمی و پژوهشی استان انجام گرفته است.
امسال بنابر اعلام پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) دانشگاه شهرکرد با انجام تحقیقات با کیفیت در حوزه مهندسی و دریافت حد آستانه استنادها، نخستین بار بین موثرترین دانشگاه های مهندسی دنیا و در فهرست دانشگاه های یک درصد برتر جهان قرار گرفت.
در دانشگاه شهرکرد بیش از 8 هزار دانشجو در 184 رشته تحصیلی مشغول علم آموزی هستند و 321 هیات علمی شامل 29 استاد، 92 دانشیار، 186 استادیار و 14 مربی در هشت دانشکده و پنج پژوهشکده فناوری جنین، زیست فناوری، بیماری عای مشترک انسان و دام، مرکز تحقیقات منابع آب، نانوتکنولوژی و مرکز رشد واحدهای فناور درحال تدریس و پژوهش هستند.
بومی سازی روش ساخت پودر 'دیبوراید زیرکونیم' در دانشگاه شهرکرد، تولید نانوسیلور از عصاره کرم خاکی، اختراع دستگاه 'هم پهنا' به عنوان نخستین دستگاه رفع نقص فرش از سوی مجید اکبری دانشجوی رشته فرش دانشکده هنر فارسان و انتخاب مجید ابن علی به عنوان دانشمند جوان کشور در رشته مهندسی برق تنها بخشی از ظرفیت علمی محققان این استان است و بی شک نسبت به جمعیت و امکاناتی که در این دانشگاه وجود دارد، توانسته سهم قابل توجهی از پیشرفت علمی کشور را به خود اختصاص دهد.
اما اینکه متولیان امر از این سرمایه انسانی تا چه میزان در تولید ثروت بهره گرفته اند و این امر در زندگی مردم استان تا چه اندازه نمود، داشته است جای بسی تامل دارد، زیرا این استان از نظر شاخص های توسعه یافتگی در جایگاه مناسبی قرار ندارد.
شاخص هایی چون دارا بودن بالاترین نرخ بیکاری در کشور، کشاورزی نیمه سنتی، نبود زیرساخت های مناسب، سهم ناچیز استان در تولید ناخالص داخلی و قرارگیری در فهرست کم درآمدترین و پرهزینه ترین استان کشور نشان از محروم ماندن چهارمحال وبختیاری از نتایج و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی انجام شده از سوی دانشمندان و نخبگان است.
هفته پژوهش و فناوری فرصت مناسبی را فراهم کرد تا در میزگردی در ایرنا مرکز شهرکرد، چرایی این وضعیت و ارائه راهکارهایی برای جبران این کاستی با حضور کارشناسان و متولیان امر پژوهش و فناوری استان به بحث و تبادل نظر گذاشته شود که مشروح آن را در ادامه می خوانید:

** توجه ویژه به سرمایه انسانی به عنوان شاخص مهم اقتصاد دانش بنیان
معاون پارک علم و فناوری چهارمحال بختیاری در این میزگرد با اشاره به مزیت های اقتصاد دانش بنیان اظهار کرد: این نوع از اقتصاد نیاز به ثروت چندانی ندارد و با فضای محدود و امکانات اندک می تواند برای افراد بسیاری کارآفرینی کند.
داراب ظفریان با بیان اینکه درآمد ناخالص کشورهای توسعه یافته مبتنی بر اقتصاد دانش بنیان است، افزود: توجه ویژه به سرمایه انسانی شاخص مهمی در اقتصاد دانش بنیان است و کشورهایی همچون کره جنوبی و ژاپن با تکیه بر چنین دانشی به پیشرفت های اقتصادی بسیاری در جهان دست یافته اند.
وی با اشاره به فعالیت محققان و شرکت های دانش بنیان در پارک علم و فناوری استان تصریح کرد: ظرفیت انسانی و صاحبان ایده توانمندی در استان وجود دارد، اما برای اینکه بتوان خدمات و محصولات شرکت های فعال را در بازار و زندگی مردم وارد کرد، با چالش های بسیاری مواجه هستیم.
رئیس کمیته نمایشگاه و فن بازار هفته پژوهش چهارمحال وبختیاری، امتناع دستگاه های اجرایی استان نسبت به خرید محصولات شرکت های دانش بنیان را از چالش های این حوزه دانست و گفت: دستگاه های اجرایی، اعتماد لازم را به تولیدات شرکت های دانش بنیان ندارند و هنوز معتقدند تولید در صنعت غول پیکر ایجاد می شود.
ظفریان افزود: برای ارائه محصولات یکی از شرکت های دانش بنیان استان به یک دستگاه اجرایی استان پس از ماه ها مراجعه باز هم موفق به انعقاد قرارداد نشدیم و همین موضوع باعث می شود تا انگیزه کار و تولید از مخترعان و مبتکران گرفته شود.
وی، بی اعتمادی به صاحبان ایده و مخترعان جوان را از دیگر چالش های حوزه فناوری دانست و گفت: در حالی که باید به جوانان فارغ التحصیل نوآور و نخبه اعتماد شود تا آنها بتوانند ایده خود را به منصه ظهور برسانند تا از قِبل آن شاهد توسعه محصولات دانش بنیان شویم، اما بی اعتمادی به آنها مانع از رشد و شکوفایی ایده های نو در کشور می شود.
ظفریان، جزیره ای عمل کردن نهادهای مختلف در کشور را مانع کاربردی شدن یافته های پژوهشی دانست و گفت: نیازمند همکاری و هم افزایی دستگاه های مختلف با نهادهای علمی و تحقیقاتی هستیم و تا زمانی که دستگاه ها جزیره ای عمل کنند و به نقش دانش و سرمایه انسانی داخلی بی توجه باشند، نتیجه آن چیزی جز افزایش آمار بیکاری و سهم اندک سرمایه انسانی در تولید ناخالص داخلی کشور را در پی ندارد.
معاون پارک علم و فناوری استان، قوانین دست و پاگیر و مخرب را مانع دیگری فراروی فناوری و تولید ثروت از دانش دانست و تصریح کرد: باید در قوانین حوزه فناوری و تاسیس شرکت های دانش بنیان تغییراتی داده شود، زیرا با این روند نمی توان انتظار پیشرفت در این حوزه داشت.
ظفریان محققان را جایگزین معادن، صنایع و منابع انرژی کشور عنوان کرد و افزود: سرمایه انسانی کشور ثروت پایان ناپذیری است که باید از آن در راستای توسعه یافتگی و پیشرفت کشور بنحو مطلوب بهره گرفت.
وی تصریح کرد: این موضوع می طلبد تا با حمایت از محققان و پژوهشگران کشور بتوان ایده های آنان را به تولید و ثروت تبدیل کرد تا در نهایت در ارتقای زندگی مردم موثر واقع شود و مسائل و مشکلات مردم را برطرف کرد.
معاون پارک علم و فناوری استان با اشاره به نقش این نهاد در تجاری سازی ایده های نو تصریح کرد: پارک علم و فناوری علاه بر امکان فعالیت شرکتهای کوچک و متوسط دانش محور و کارآفرین در یک محیط اقتصادی، بستر لازم را جهت انتقال و توسعه فناوری، تولید با ارزش افزوده بالا، جذب سرمایه گذار خارجی و تسهیل در تجاری سازی فناوری فراهم می کند.

** توزیع ناعادلانه اعتبارات پژوهشی
معاون پژوهشی دانشگاه شهرکرد نیز در این میزگرد، توزیع ناعادلانه اعتبارات برای اجرای طرح های پژوهشی در کشور را از موانع تجاری سازی یافته های پژوهشی دانست و گفت: استانها هرچه از پایتخت دورتر باشند از امکانات و اعتبارات کمتری برخوردار می شوند، به همین سبب فرصت برای تبدیل دانش به ثروت در استانهایی نظیر چهارمحال و بختیاری کمتر فراهم می شود.
مهران عربی تصریح کرد: دانشگاه شهرکرد محققان و دانشمندان مطرح و توانمندی دارد، اما بسیاری از اختراعات و ایده های نو محققان به دلایل مختلف از جمله نبود اعتبارات معطل مانده و به مرحله تجاری سازی نرسیده است.
وی ادامه داد: با این وجود امسال 2.5 میلیاد ریال اعتبار برای مرکز نوآوری دانشگاه شهرکرد درنظر گرفته شده و تلاش کرده ایم تا در زمینه کارآفرینی، سیستم فناوری را به طور کامل در دانشگاه راه اندازی کنیم.
عربی با اشاره به حمایت های دانشگاه شهرکرد از پژوهشگران اظهار کرد: برگزاری ایده شوها، استارت آپ ها و ارائه مشاوره به دانشجویان در حوزه کارآفرینی و تجاری سازی ایده ها و اعطای مشوق هایی برای اعضای هیات علمی بخشی از این حمایت هاست.
معاون پژوهشی دانشگاه شهرکرد، استقبال ضعیف اعضای هیات علمی از پژوهش های مساله محور را از چالش های این حوزه دانست و گفت: اساتید دانشگاه احساس می کنند با ورود به مسائل و مشکلات استان متحمل هزینه های اجتماعی می شوند و جایگاه علمی آنها دستخوش حواشی پیرامون این مشکلات می شود، از همین رو سعی می کنند در این عرصه ها کمتر ورود پیدا کنند.

** ضرورت افزایش قدرت ریسک پذیری شرکت های دانش بنیان
رئیس مرکز رشد دانشگاه شهرکرد نیز در این میزگرد با بیان اینکه شرکت های دانش بنیان قدرت ریسک پذیری ندارند، اظهار کرد: شرکت های دانش بنیان اگرچه دارای ایده های خوبی هستند، اما در عرصه بازار و رقابت پذیری با سایر شرکت ها از توفیق کمتری برخوردارند، زیرا به سبب محدودیت های مالی توان ریسک پذیری را ندارند.
ویشتاسب سلیمانیان افزود: باید سازوکاری تدبیر شود تا بر اساس آن ضمن افزایش قدرت ریسک پذیری شرکت های دانش بنیان، آنها را برای عرصه رقابت با کالاهای مشابه وارداتی آماده ساخت.
وی اعطای تسهیلات کم بهره به شرکت های دانش بنیان را از اهرم های حمایتی این حوزه دانست و گفت: انتظار می رود سیاست گذاران در سطح کلان به این موضوع بیش از پیش توجه کنند و تدبیری بیندیشند.
رئیس مرکز رشد دانشگاه شهرکرد ادامه داد: تلاش ما بر این است تا در مرکز رشد دانشگاه فعالیت های تحقیقاتی را به حوزه زیست فناور و ژنتیک سوق دهیم، زیرا در این حوزه نمونه های مشابه چینی کمتر در بازار ایران وجود دارد و قدرت مانور شرکت های فناور بیشتر است.
سلیمانیان همچنین با انتقاد از اعمال محدودیت برای اعضای هیات علمی در ثبت شرکت های دانش بنیان، خاطرنشان کرد: از ابتدای امسال تاکنون به بهانه 2 شغله بودن اعضای هیات علمی، آنها را از تاسیس شرکت های دانش بنیان منع کرده اند که این امر مشکلاتی را در حوزه فناوری به وجود می آورد.

** امتناع دستگاههای اجرایی در نخریدن محصولات دانش بنیان بی انصافی است
مدیرکل دفتر برنامه ریزی، نوسازی و تحول اداری استانداری چهارمحال و بختیاری نیز در این میزگرد اظهار کرد: اگرچه نمی توان گفت که همه دستگاه های اجرایی به جایگاه پژوهش و یافته های تحقیقاتی در پیشبرد امور خود واقف هستند، اما اینکه آنها را متهم به امتناع از خرید محصولات دانش بنیان کنیم، بی انصافی است.
ولی الله لطفی پور تصریح کرد: قوانین و مقرراتی وجود دارد که براساس آن دستگاه های اجرایی ملزم به خرید مواد و وسایل مورد نیاز خود از طریق مناقصه هستند و هر شرکتی در این مناقصه پیروز شود با آن شرکت انعقاد قرارداد می شود.
وی ناتوانی شرکت های دانش بنیان در بازاریابی را از علل شکست این شرکتها در عرصه رقابت دانست و گفت: یک صاحب ایده الزاما نمی تواند یک بازاریاب و یا حسابدار موفق باشد، بلکه وی باید در پی تشکیل یک تیم قوی باشد.
لطفی پور، تکمیل زنجیره تجاری سازی ایده را راهکار موفقیت شرکت های دانش بنیان دانست و خاطرنشان کرد: کار تیمی، بسیار موفق تر از کارهای انفرادی است و محققان و پژوهشگران باید در این عرصه بتوانند تیم عملیاتی قوی و کارآمدی تشکیل دهند تا بتوانند در تولید ثروت و فروش محصولات خود موفق عمل کنند.
بر این اساس آنچه می توان از گفته کارشناسان در این میزگرد نتیجه گرفت این است که زمانی می توان شاهد کاربردی شدن یافته های تحقیقاتی محققان در زندگی مردم باشیم که بتوان شرکت های دانش بنیان قوی و توانمندی تشکیل داد که با رفع محدودیت های موجود و تغییر قوانین دست و پاگیر فراروی این شرکت ها و اعمال حمایت های لازم، زمینه را برای افزایش قدرت ریسک پذیری و رقابت در بازار برای آنها فراهم کرد.
در این راستا، اعتماد به جوانان فارغ التحصیل و صاحبان ایده از سوی دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی و فرهنگسازی استفاده از تولیدات داخل در بین مردم می تواند مسیر موفقیت شرکت های دانش بنیان و فناور را در جامعه تسهیل کند.
میزگرد از: خاطره حسین زاده**انتشاردهنده: جهانبخش صفری
7363/6021