محمدمهدی صفارهرندی تهیهکننده مستند «قائممقام» در گفتوگو با «فرهیختگان» مطرح کرد
روایت بدون سانسور از منتظری برای دهه هفتادیها
صاحبخبر - مستند «قائممقام» شامل روایتی از مبارزات پیش از انقلاب تا فوت آیتا... منتظری میشود و برای اولین بار بهطور تفصیلی به فراز و فرودهای حیات سیاسی وی در ایران پرداخته است. دوران قائممقامی آیتا... منتظری و سالهای پس از عزل او، از جمله مقاطعی است که بهدلیل حساسیتهای سیاسی فراوان کمتر به آن پرداخته شده است. این مستند با کارگردانی سیدمحمدعلی صدرینیا و تهیهکنندگی محمدمهدی صفار هرندی در مرکز مستند صور تولید شده است. برای اینکه از جزئیات این مستند بیشتر بدانیم به سراغ محمدمهدی صفارهرندی، تهیه کننده این مستند رفتیم. اینکه شعار این مستند آن است که بدون سانسور ساخته شده، شعار جالبی است که نظر همه را جلب میکند. کمی در مورد این موضوع توضیح دهید. برخلاف چیزی که تا الان روایت شده است ما سعی کردهایم تاریخ را روایت کنیم. روایت تاریخی به خودی خود شاید تحلیل نداشته باشد. خیلی از کارهایی که در مورد زندگی سیاسی آیتا... منتظری تا به حال بوده است بیشتر تحلیل بوده ولی ما سعی کردهایم از راویان دست اول آقای منتظری- کسانی که هم جایگاه سیاسی در آن زمان داشته و هم در کنار ایشان بودهاند- استفاده کنیم تا رضایت مخاطبان را جلب کنیم. این روایت دست اول باعث شده است این کار یک کار تحلیلی صرف نشود که تاریخ را نقل نمیکند. راویان دست اول مثل احمد منتظری پسر آیتا... منتظری، عمادالدین باقی و سیدهادی هاشمی مسئول دفتر منتظری جزء کسانی هستند که از آیتا... منتظری در این مستند گفتهاند. آقایان ناطقنوری، هاشمیرفسنجانی و دستغیب از جمله کسانی بودهاند که در آن دوره حضور داشتهاند و از نزدیک با منتظری در ارتباط بودهاند. قسمتی از کار را این افراد روایت کردهاند. در بخش دیگری از کار، آقایان ریشهری وزیر اطلاعات آن زمان و محسنیاژهای راوی هستند. کاملا روایت داستانی در بحث آقای منتظری و روایت تاریخی مبتنی است بر روایت افراد درجه اول که در آن دوره خودشان حضور داشتهاند. برای همین کار کمی منحصربهفرد و متفاوت از چیزی است که تا به حال بوده است. بعضی از این افراد حرفهایی را زدهاند که تا بهحال نزده بودند. مثلا احمد منتظری، عمادالدین باقی یا ریشهری بعد از 30 سال در مورد موضوعات آن زمان صحبت کردهاند. کدام مقاطع از زندگی آقای منتظری در این مستند آمده است؟ قبل از انقلاب. طبیعتا بیشتر بررسیهای ما مربوط به دهه 60 است؛ دورهای که ایشان قائممقام بوده است. اما ما از قبل از انقلاب روایت میکنیم تا سال 88 که ایشان مرحوم میشوند. با توجه به صحبتهایی که با افراد مختلف شده و از چهرههای مختلف سیاسی بودهاند همین امر باعث شده ساخت مستند اینقدر زمان ببرد؟ دقیقا همینطور است. هماهنگ کردن با این افراد کار بسیار دشواری بود. مخصوصا کسانی که الان مسئولیت هم دارند و همین کار را سخت میکند. البته توجه این افراد را جلب کردن و اقناع آنها که مصاحبه و صحبت کنند زمانبر بود اما خدا را شکر کار به سرانجام رسید. این امتناع از مصاحبه برای چه بود؛ از سوءتفاهمهای بعد از پخش مستند میترسیدند؟ نه بحث سوءتفاهم مطرح نبود. مثلا کسی مثل آقای اژهای چون طبیعتا درگیر مسئولیتهای خودش است برای همین کار طول کشید یا آقای ریشهری نکتهشان این بود که خیلی از صحبتها را در کتاب خود گفته بود به خاطر همین نمیآمد تا صحبت کند. اما بالاخره راضی شد جلوی دوربین قرار بگیرد. با آقای ناطقنوری صحبت نکردیم اما تصاویری را داریم که برای اولین بار در این مستند پخش میشود و همین حرفهای بسیار جذاب است. یا صحبتهای مسئول دفتر منتظری عمادالدین باقی از جمله صحبتهایی بود که تا به حال بیان نشده بود. به نظر شما چه کسانی دوست دارند چهره آقای منتظری سانسور شده باقی بماند یا به عبارت بهتر چه کسانی حاضر نشدند با شما برای ساخت مستند همکاری کنند؟ بهتر است نگویم چه کسانی نمیخواهند آقای منتظری بدون سانسور روایت شود. چیزی که ما در این مستند نقل کردیم یک روایت اساسی و درست از تاریخ است و اصلا نمیشود آن را کتمان کرد کمااینکه ما در مستند از زبان اطرافیان آقای منتظری این موضوعات را نقل میکنیم. میشود گفت مخاطب اصلی ما در این مستند دهه هفتادیها هستند و کسانی که کمتر در مورد آن دوره مطالعه کرده یا اصلا روایتی نشنیدهاند. ما میخواهیم به این افراد بگوییم این چیزی که تا به حال شما در مورد آقای منتظری شنیدهاید تمام واقعیت نیست. ما بخشی را برای شما روایت میکنیم تا متوجه شوید چه اتفاقاتی در آن زمان افتاده و چه چیزی باعث شده آقای منتظری که قائممقام رهبری بود، توسط خود امام برکنار شود. این مسائل کمتر به آن پرداخته شده است. نسل دهه هفتادی یا اواخر شصت ایشان را بیشتر از سال 88 میشناسند و کمتر عقبه فکری ایشان را میدانند. طبیعتا ما در این مستند برای همه این حرفها پاسخ داریم. سعی کردهایم روایتی جدید و بدون سانسور از آقای منتظری ارائه دهیم بدون اینکه بخواهیم بزرگی ایشان را کتمان کنیم اما واقعیتهایی را که برای ایشان رخ داده بدون سانسور روایت میکنیم.∎
نظر شما