ایران آنلاین / به عنوان یک مسلمان بوسنیایی که مجبور شدم در زمان یورش سربازان غارتگر صرب از سارایوو فرار کنم، این حکم به هیچ عنوان آن چیزی نیست که رضایت مرا جلب کند. خیلی از همقطاران مسلمان من هم با من موافقند. دلیل آن هم ساده است: هر چند ملادیچ باقی عمرش را باید پشت میله های زندان بگذراند اما اندیشه های او هنوز زنده است و کشور کوچکی (استلیت) با جمعیت خالص صرب، که او و رادووان کارادزیچ، با هدف تحقق یافتنش سالها جنگیدند، اکنون به یک واقعیت تبدیل شده است.

مروری بر اتفاقات سال 1991

در اکتبر آن سال، رهبری صرب های بوسنی به دنبال مشاهده تحرکات جدایی طلبانه در یوگوسلاوی (که در آن زمان در حوزه سیاسی تحت تسلط صرب ها بود) و افزایش احساسات ملی گرایانه در میان جمعیت صرب ها و همینطور حمایت شدید از این احساسات از سوی کلیسای ارتدوکس، (با همکاری بلگراد) تصمیم گرفتند رویای چندین ساله خود را که تشکیل یک ایالت خود مختار متشکل از جمعیت خالص صرب بود، تحقق بخشند. این به معنی از دست رفتن بخش اعظمی از خاک بوسنی و هرزگوین بود که اکثریت جمعیت آن را صرب ها تشکیل می دادند. آنها برای اجرایی کردن برنامه خود اقدام به تشکیل موسسات سیاسی موازی غیرقانونی تحت عنوان «مناطق خودمختار صرب» کردند. اینها همان موسساتی بودند که موظف شدند سیاست های نسل کشی منفور حزب دموکراتیک صربستان (اس دی اس) را در سطح محلی اجرا کنند.

در اکتبر سال 1991، اس دی سی که حزب کارادزیچ بود، تحریم جلسات ریاست بوسنی را آغاز کرد. تا اکتبر آن سال، تمام نمایندگان بوسنی از پارلمان این کشور حذف شدند. رهبران صرب سپس اقدام به تشکیل «مجمع مردم صرب بوسنی و هرزگوین»، ابتدا در سارایوو و سپس در پیل کردند. حالا موسسات موازی سیاسی و تسلط صرب ها در حوزه سیاست، نیروی محرکه قوی ای را تحقق برنامه های آنها به وجود آورده بود.

در ماه می سال 1992، کارادزیچ سندی را با عنوان «6 هدف استراتژیک مردم صرب در بوسنی و هرزگوین» را به مجمع صرب های بوسنی و هرزگوین که به جای پارلمان این کشور تاسیس شده بود، تقدیم کرد. یکی از این اهداف استراتژیک، به زبان خودشان، این بود: «جدایی از سایر گروه های قومی در مناطقی که متعلق به صرب هاست، حتی اگر لازم شد، با استفاده از زور».

ملادیچ بعد از آنکه اطمینان حاصل کرد همه رهبران صرب با چنین برنامه ای موافق هستند، و پشتیبانی سیاسی لازم از اجرای آن انجام خواهد شد، ارتش جمهوری خودخوانده صربستان را به همراه نیروی پلیس متشکل از صرب ها وارد عمل کرد تا این برنامه را اجرایی کنند.

آنچه که در چهار سال بعدی رخ داد، یک کارزار نظام یافته و سازماندهی شده از مرگ، وحشت و ویرانی بود، شبیه همان کاری که نازی ها کردند. اسناد سازمان ملل حاکی از آن است که زنان مسلمان بوسنی بطور سیستماتیک مورد تجاوز قرار گرفتند. مردان و پسران جوان مسلمان در کمپ هایی مانند اومارسکا و کراترم زندانی شدند.

در شهر ویسگراد در شرق بوسنی، بسیاری از مردان مسلمان قتل عام شدند. جنگ بوسنی و هرزگوین، در کشوری که از تعدد قومیت برخوردار بود اما حوزه سیاست آن را اکثریت مسلمان تشکیل می دادند، در نهایت منجر به امضای توافق دیتون در آمریکا شد. به موجب این توافق کشور به دو قسمت که به لحاظ سیاسی خودمختار هستند، تقسیم شد: فدراسیون کروات-بوسنیایی و جمهوری صرب برای صرب های بوسنی.

سال گذشته کارادزیچ به خاطر نسل کشی و جنایت علیه بشریت که علیه مسلمانان بوسنی صورت گرفت، به 40 سال حبس محکوم شد. ملادیچ، ژنرال سابق ارتش صرب، دومین نفر در سطح کارادزیچ است که به زندان محکوم می شود. این به این معنی است که دو مقام بلند پایه صرب که از تشکیل دهندگان جمهوری صرب هستند، توسط دادگاه سازمان ملل به ارتکاب جنایت علیه بشریت تنها به حبس محکوم شده اند.  این دقیقا نکته ایست که مسلمانان بوسنی بر آن تاکید می کنند: جمهوری صرب در جریان نسل کشی شکل گرفته، بنابراین از مشروعیت برخوردار نیست.

آیا این حکم چیزی را  در بوسنی تغییر می دهد؟

نه چندان. بطور مثال ویسگراد را در نظر بگیرید. قبل از جنگ، بیش از 13 هزار مسلمان بوسنیایی در این شهر که در شرق کشور واقع شده است، زندگی می کردند. امروز این رقم به هزار نفر کاهش پیدا کرده است که تمامی آن ها نیز افراد سالمند هستند. فقط 7.69 درصد از جمعیت قبل از جنگ در این شهر باقی مانده است. با مرگ این مسلمانان که در دهه های 60، 70 و 80 زندگی هستند، به سختی مسلمانی در این شهر پیدا شود.

آلمیر سالیهویچ، یک مسلمان بوسنیایی که در زمان هجوم سربازان صرب به سربنیتسا در سال 1995 از این شهر فرار کرد و در سال 2014 به این شهر بازگشت، درباره حکم ملادیچ می گوید: «برای اکثر صرب ها او هنوز یک قهرمان است، برای بقیه او یک قصاب و جنایتکار باقی خواهد ماند، و ما هم به زندگی در اینجا ادامه می دهیم، در کنار هم اما نه با هم.»

منبع: Al-Jazeera