اما ناگهان وزارت نفت در اواخر شهریور ماه 96 درست زمانی که پیک مصرف برق گذشته بود، اعلام کرد که دیگر به این واحدها برای تولید برق، گازی تخصیص نخواهد داد. علت این موضوع هم بی توجهی وزارت نیرو در قبال وزارت نفت است. داستان از این قرار است که وزارت نیرو به وزارت نفت تعهد داده بود که هزینه سوخت مصرفی واحدهای تولید پراکنده برق را بپردازد. اما پرداخت نشدن این هزینه وزارت نفت را به این تصمیم منتهی کرده است. اگرچه محمود‌رضا حقی‌فام، معاون هماهنگی توزیع توانیر عنوان داشته که مشکل سوخت‌رسانی به واحدهای تولیدکننده برق با هماهنگی وزارت نفت در حال حل شدن است، اما این‌گونه رفتارها در اقتصاد انرژی کشور بسیار اثرات منفی در سرمایه‌گذاری‌های آتی این حوزه دارد.

 چرا توسعه واحدهای تولید پراکنده برق اهمیت دارد؟

اولین نکته مهم در توسعه واحدهای تولید پراکنده برق، کاهش تلفات بسیار بالای استفاده از این واحدهاست. در صورتی که 50درصد از ظرفیت تولید برق کشور به واحدهای تولید پراکنده برق تبدیل شود، سالانه 4/11 میلیارد مترمکعب در مصرف گاز صرفه‌جویی خواهد شد. نکته مهم دیگر بحث پدافندی توسعه واحدهای تولید پراکنده برق است. تمرکز واحدهای بزرگ تولید برق در یک نقطه می‌تواند در مواقع حساس آسیب‌پذیر باشد، با خارج شدن یک واحد بزرگ قسمت زیادی از بخش‌های کشور مورد آسیب قرار خواهد گرفت.

 حال راهکار مناسب برای مشکل پیش‌آمده چیست؟

شکی نیست که وزارت نیرو به دلیل نداشتن منابع، تعهدات تضمینی پرداخت را به سختی جلو می‌برد و ریشه این مشکل نیز تفاوت زیاد هزینه تمام‌شده تولید برق و هزینه پرداختی مردم است. وضعیت فعلی اقتصاد حاکم بر صنعت برق به این صورت است که به ازای تولید هر کیلووات ساعت برق بدون احتساب هزینه سوخت، حدود ۱۰۰ تومان هزینه می‌شود و میانگین هزینه دریافتی از مردم به ازای هر کیلووات ساعت ۶۰ تومان است. به عبارتی ۴۰ درصد از هزینه تولید برق بدون در نظر گرفتن هزینه سوخت، به صورت یارانه پرداخت می‌شود. اگر در این محاسبات هزینه سوخت برای تولید برق نیز لحاظ شود، تقریبا فقط 15درصد هزینه واقعی تولید برق از سوی مصرف‌کنندگان پرداخت می‌شود.

به نظر می‌رسد تا زمانی که دولت و وزارت نیرو حرکتی برای اصلاح تعرفه برق انجام ندهند هر اقدام دیگری فقط مسکن موقت است که در زمان کوتاه دیگری نیازمند مسکن دیگر است. با توجه به ملاحظات سیاسی و اجتماعی دولت‌ها لازم است که در گام اول تعرفه برق مشترکین پرمصرف اصلاح شود. در واقع با در نظر گرفتن رفتار عمومی مردم در مصرف برق، مصرف مازاد این دسته از مشترکین با قیمت واقعی محاسبه شود. در این حالت علاوه‌بر ایجاد ‌انگیزه برای اصلاح شیوه مصرف خود، از میزان پیک مصرف برق نیز کاسته خواهد شد. بنابر این لازم است وزارت نیرو برای درمان ریشه مشکلات صنعت برق، اصلاح تعرفه را در دستور کار خود قرار دهد تا توان پاسخگویی به تعهدات خود را داشته باشد.

* نویسنده : بابک بهی تحلیلگر مسائل اقتصادی