ماجراهای مینی سریالِ سه قسمتی «باروت» پس از مرگ ملکه الیزابت اول ‌آغاز می‌شود. پس از مرگ الیزابت در سال 1603، چون ملکه وارثی برای تصرف تاج و تخت انگلستان در میان تئودورها نداشت، جیمز اول پسر ماری استوارت از خاندان استوارت اسکاتلند، به پادشاهی رسید.

تفتیش عقاید پس از به قدرت رسیدن جیمز اول شکلی معکوس در انگلستان به خود گرفت. تا قبل از توسعه مذهب پروتستان، کاتولیک‌ها بودند که روی مدارافراط حرکت می‌کردند و پس از گستردگی عمومی مذهب پروتستان، پیروان قدرتمندش در انگلستان، همان رفتارهای دوران تفتیش عقاید را در مورد کاتولیک‌ها انجام می‌دادند. اعمال خشونت نسبت به کاتولیک‌ها در دوران سلطه جیمز اول به صورت رادیکالی افزایش یافت و افراد فراوانی به دلیل اعتقادات مذهبی، توسط دولت وقت بریتانیا زندانی و اعدام می‌شدند.

جیمز با آن که مادرش کاتولیک بود به قلع و قمع کاتولیک‌ها پرداخت. در نتیجه این سیاست، درگیری‌های کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها شکلی گسترده‌تر به خود گرفت. در سال 1605 توطئه‌ای موسوم به توطئه باروت، به رهبری «گای فاکس» کاتولیک، برای انفجار پارلمان و قتل شاه طرح‌ریزی شد. توطئه باروت، تلاش نافرجامی بود که توسط گروهی از کاتولیک‌های انگلیسی برای ترور شاه جیمز اول و منفجر کردن کاخ وست مینستر انجام شد. طبق گفته برخی کارشناسان، آغاز تروریسم مدرن را می‌توان به توطئه باروت نسبت داد. اما توطئه پیش از انجام، کشف و خنثی و گای فاکس دستگیر و اعدام شد، همچنین کاتولیک‌ها از حقوق مدنی، به مدت دو قرن محروم شدند.

روایت سریال «باروت» از جایی آغاز می‌شود که می‌بینیم عوامل حکومتی به سرکردگی سِرویلیام وِید (شان دالی) به شکار کشیش‌های کاتولیک مشغول هستند و وارد خانه بانو دورتی (سیان وبر) زن عموی «رابرت کتسبی» می‌شوند. آنان دنیل اسمیت (تام اشلی) یکی از سه کشیش کاتولیک پنهان شده در خانه دورتی را پیدا می‌کنند. دورتی و اسمیت به طرز دهشتناکی در میان مردم اعدام می‌شوند و پس از آن آزار و اذیت‌های حکومتی، رابرت کتسبی و اطرافیانش را تحریک می‌کند تا علیه دولت شورش کنند. شورش او جنبه‌ای تروریستی دارد و پس از آشنایی با فرد عملگرایی با نام «گای فاکس» تصمیم می‌گیرند که با انفجاری بزرگ پادشاه و اعضای پارلمان را به قتل برسانند.

اشکال بزرگی که در این سریال وجود دارد، جابه‌جایی قهرمانان یا ضد قهرمانان است. اگر «گای فاکس» و دار و دسته‌اش را قهرمان تلقی کنیم، جای سرکرده قهرمانان تغییر کرده است و منزلت قهرمانی به کتسبی بزدل داده شده است. از دل تاریخ پادشاهی بریتانیا و مخالفان پادشاهی، هزاران قصه تاریخی برای تولید فیلم سینمایی و سریال‌های طولانی وجود دارد. اما مخاطب ایرانی در میان تمام قصه‌هایی که درباره امپراتوری بریتانیا ساخته شده با شجاع دل اسکاری مل گیبسن آشناست. در سریال باروت، قهرمان واقعی گای فاکس است اما با تغییری اساسی، فاکس را به شخصیتی فرعی بدل کرده‌اند تا از قهرمان سریال بازی تاج و تخت، جان اسنو (کیت هرینگتون)، ویلیام والاسی، شبیه فیلم شجاع دل خلق کنند، غافل از این‌که بزدل‌ها هیچ‌گاه شجاع دل نمی‌شوند.

طبق آنچه در تاریخ نقل شده و گاهی در سریال هم متوجه می‌شویم، کتسبی شخصیت بشدت ترسویی است و در قصه قهرمانی ماجرای «توطئه باروت» نقش اجرایی مهمی ندارد. سریال باروت به شکل عجیبی شخصیت دلاور گای فاکس را تحریف می‌کند. این شخصیت هیچ شباهتی به نقاشی‌هایی که از او کشیده‌اند، ندارد. در واقع کلاهی که هرینگتون بر سر دارد، عمدتا بر سر فاکس بود. فاکس هیچ‌وقت ریش نداشت و آرایش صورتش بسیار خاص بود. اگر چه اقدام شجاعانه فاکس خنثی شد اما 5 نوامبر روزی است که نمادین شد.

صورت گای فاکس به یک نقاب تبدیل شد و این نقاب در فیلم «ک مثل کین‌خواهی» (جیمز مک‌تیگو) استفاده شد و هر جای جهان شورش یا تجمعی اعتراض آمیز شکل می‌گیرد،اغلب مردم اروپا و آمریکا از ماسک گای فاکس استفاده می‌کنند. نماد مشهور، ماسک سفید رنگی از مردی با سبیل و لبخندی پهن که به ماسک گای فاکس مشهور است، در حقیقت شباهت‌های زیادی به چهره واقعی کتسبی دارد تا شخصیت سمبلیک شده گای فاکس.

لیلا مودت

جام‌جم