به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، در بحبوحه حادثه دلخراش زلزله 7.3 ریشتری کرمانشاه، انتشار تصاویری از آسیب‌های مسکن مهر و اظهارنظر برخی سیاستمداران در مورد آنها باعث شد فضای رسانه‌ای کشور به‌شدت تحت‌الشعاع این موضوع قرار بگیرد. برخی هنرمندان نیز متاثر از این فضا شروع به موضع‌گیری در این خصوص کردند. محسن تنابنده، بازیگر سینما و تلویزیون، یکی از افرادی بود که واکنش خیلی تندی به این موضوع نشان داد. او پس از مدتی مجبور شد پستی را که با عنوان توهین‌آمیز در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌گردید و با واکنش‌های منفی از جانب مردم مواجه شده بود از صفحه اینستاگرامش حذف کند. او در این پست نوشته بود: «نمی‌خواد کاخ سفید را طویله کنید! پاسخگوی طویله‌هایی که به جای خانه برای مردم ساختید باشید!»
حالا تنابنده بعد از چند روز جنجالی که در پی واکنش احساسی به یک خبر و فضای رسانه‌ای بعد از آن داشته، پستی دیگری را منتشر کرده است که به اندازه پست اولش پرخاشگرانه است. او در این پست اینستاگرامی جدید که همراه با عکس فردی که لباس رزمندگان را به تن دارد منتشر کرده، نوشته است: «چند روز پیش و در پی حادثه ناگوار اقلیم دلیران کرمانشاهان پستی منتشر کردم که دلواپسان کج‌اندیش به جای جان کلام تعابیری از آن استنتاج کردند که به هـیچ‌وجه مورد نظر من نبوده و بافته ذهن مسموم خودشان است. همچنین جمله معترضه من جانبداری از هیچ دولتی نیست نه بر مسند‌نشینان قبلی نه فعلی بلکه این جان و مال و ناموس ملتم است که از هر دولتی برایم مهم‌تر است و مشکل اینجاست که حراست از این مهم به عهده دولت‌هاست. نقد من به مسکن مهر نقد سازه است، نقد نظارت است وگرنه ایده مسکن مهر از مبنا فکری بکر بود؛ البته چنانچه اصولی پیش می‌رفت. سخن کوتاه. عذر مرا بپذیرید اگر فرصت‌طلبان به قصد نیل به مقصود سیاسی‌شان خاطر خطیرتان را مکدر کردند و عبارت بنده را با ترجمان خودشان تحویل‌تان دادند. (در ضمن جمله‌ای که در عکس بالا پشت بسیجی نوشته شده در پست من مورد استفاده قرار گرفت نه جمله جایگزین نکبتان فرصت‌طلب)»
همه این حاشیه‌ها در حالی است که این روزها فیلم‌ها و خبرهایی که مستندسازان و گزارشگران حاضر در کرمانشاه از وضعیت مسکن مهر سرپل ذهاب مخابره می‌کنند، نشان از آن دارد که طرح موضوع مسکن مهر تنها یک حربه رسانه‌ای سیاسی بوده است و بیشتر ساکنان این بنا به دلیل مقاومت ساختمان‌ها زنده مانده‌اند و تنها حدود سه نفر بر اثر زلزله کشته‌اند. این در حالی است که بعضی از ساختمان‌های مجاور مسکن مهر به کلی تخریب شده است. بیش از 20 نفر تنها در یکی از این خانه‌ها کشته شده‌اند.
خشونت کلامی غیر‌منطقی و احساسی، این روزها در فضای مجازی به‌خصوص در صفحه برخی سلبریتی‌ها به امری رایج تبدیل شده است که تاثیراتی منفی بر جامعه دارد. واقعیت مناسبات رسانه‌ای این شده است که برخی هنرمندان به مقتضای فضاسازی‌ها در فضای مجازی و فارغ از واقعیت‌ها اظهارنظر کنند، غافل از اینکه مناسبات فضایی که به‌وسیله شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته عین به عین به موازات مناسبات دنیای واقعی نیست.
این‌گونه واکنش‌های احساسی در شرایط بحرانی موضوعی است که باید بیشتر به آن توجه شود تا افکار عمومی کمتر از این بازی‌های سیاسی ضربه بخورد.
فاطمه عزیزآبادی از اساتید مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد با اشاره به کارکرد شبکه‌های اجتماعی در شرایط بحرانی مثل زلزله گفت: «یکی از ظرفیت‌های شبکه اجتماعی، آگاه‌سازی عمومی در خصوص مزیت مشارکت با نهادهای محلی و عمومی در شرایط زلزله است. این مساله به مدیریت بحران و کاستن از مخاطرات آن کمک می‌کند و می‌تواند به ترمیم و باز‌تولید سرمایه‌های معنوی بپردازد.»
این کارشناس فرهنگی ادامه داد: «یکی از آسیب‌های شایعه‌پراکنی در فضای مجازی، که در زلزله اخیر هم شاهد آن بودیم، اعتبار‌زدایی و اعتماد‌زدایی از نهاد‌ها و موسسات رسمی و دولت بود. این مساله باعث از بین رفتن انسجام ملی و بی‌اعتمادی به پیکره نظام‌مند حاکمیت می‌شود و در آینده آسیب‌های جدی به حل شرایط بحرانی وارد می‌کند.»
وی با اشاره به اهمیت و نقش رسانه‌های اصلی در شرایط بحرانی گفت: «یکپارچه‌سازی و تمرکز سریع اطلاعاتی و خبری رسانه‌های معتبر یکی از مهم‌ترین مواردی است که می‌تواند باعث کاهش بروز شایعات در فضای مجازی شود. در عین حال، ارتقای سواد رسانه‌ای و افزایش مهارت مخاطبان در مواجهه با پیام‌های رسانه‌ای می‌تواند تا حدود زیادی از آسیب‌های اطلاعاتی شبکه‌های اجتماعی کم کند.»
مصطفی ازکیا، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه آزاد هم در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به بی‌اعتمادی مردم نسبت به برخی از رسانه‌های مرجع گفت: «وقتی مردم، خبرهای متناقض و گاه غیر‌واقعی از زلزله را در رسانه‌های مرجع خود ببینند، طبیعی است که سراغ رسانه‌های دیگر می‌روند. وقتی حادثه‌ای اتفاق می‌افتد، رسانه‌ها باید سریع، مخاطبان خود را در جریان مهم‌ترین خبرها قرار دهند. در برخی از این خبرها و تحلیل‌هایی که از صداوسیما هم پخش می‌شود حس می‌شود که واقعیات منتقل نمی‌شود. انعکاس خبرها به شکلی مصنوعی و در حد چند مصاحبه با برخی از زلزله‌زدگان است که همه‌چیز تحت کنترل است. این مواجهه مصنوعی در شرایطی که فضاهای رسانه‌ای متعدد هستند واقعا جای سوال دارد.»
این استاد جامعه‌شناس با اشاره به اینکه ریشه برخی از بداخلاقی در فضای مجازی در برخوردهای سیاسی برخی مسئولان است، اظهار داشت: «واقعا تاسف‌آور است در شرایطی که باید همه حواس‌ها به مساله انسانی امدادرسانی به زلزله‌زدگان معطوف باشد، برخی از مسئولان دنبال خرده‌حساب‌های سیاسی خودشان هستند تا چندصباحی بر سر قدرت باشند.»
نظر شما