افرادی که از افتادگی مچ پا رنج می‌برند، طرز راه رفتن با پای سالمشان شبیه راه رفتن روی پنجه پاست که در آن، ران را بالاتر از حد طبیعی بلند می‌کنند و باعث می‌شود، پنجه پا پایین بیفتد. در این طرز راه رفتن، پا آنقدر بالا برده می‌شود که از کشیده شدن پنجه پا به زمین و ضربه خوردن پا جلوگیری شود.
برخی دیگر از مبتلایان افتادگی مچ پا نیز ممکن است، پای خود را به طرف بیرون حرکت دهند، به طوری که مجبور نباشند، رانشان را خیلی بلند کنند که این هم می‌تواند از علائم افتادگی مچ پا باشد. همان طور که دریافتید، این بیماری می‌تواند، علائم و نشانه‌های متفاوتی داشته باشد که بعد از تشخیص علت افتادگی پا باید اقدام به درمان کرد. روش‌های درمانی متفاوت نیز از وسایل کمک درمانی و فیزیوتراپی گرفته تا جراحی برای آن وجود دارد، ولی برای اولین بار در سال 2016 میلادی تکنیک جراحی نوینی از ایران توسط
دکتر محسن موحدی یگانه، فلوشیپ جراحی پا و مچ پا به جامعه جراحان پا و مچ پای آمریکا معرفی شده است که به نام خود وی (Movahedi Tendon Transfer) به ثبت رسیده است.
از همین رو با وی درباره این بیماری، نشانه‌ها، عوارض و درمان‌های موثر آن به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
مگر می‌شود مچ پا بیفتد؟
اصطلاح افتادگی مچ پا (Drop Foot) به مواردی گفته می‌شود که بیمار قادر به بالا آوردن مچ پا نباشد. آسیب عصب پرونئال (شایع‌ترین علت افتادگی پا، آسیب عصبی به نام پرونئال است که شاخه‌ای از عصب سیاتیک است) عمدتا به دنبال تصادفات یا شکستگی‌ها و آسیب‌های اطراف زانو اتفاق می‌افتد. فلج کامل این عصب، منجر به افتادگی مچ پا و انگشتان می‌شود و بیمار قادر به بالا آوردن مچ پا و انگشتان نیست.
آسیب عصب پرونئال می‌تواند به دلیل صدمات ورزشی، تصادفات، زخم‌های نافذ، تومورها، صدمات ناشی از جراحی اطراف زانو، لگن و ستون فقرات اتفاق افتاده باشد.
چگونه بفهمیم افتادگی مچ پا داریم؟
تشخیص قطعی براساس معاینه کلینیکی بیمار و الکترومیوگرافی و نوار عصب است. به‌بیان دیگر، افتادگی مچ پا با یک آزمایش فیزیکی تشخیص داده می‌شود. پزشک راه رفتن بیمار را مشاهده می‌کند و تعدادی از عضلات پا را از حیث این که ضعف دارد یا نه، بررسی می‌کند. همچنین ممکن است، بی‌حسی ساق پا، روی پا و انگشتان پا نیز بررسی شود. در برخی موارد، آزمایش‌های بیشتری ازجمله تصویربرداری، سونوگرافی، سی‌تی اسکن و آزمایش عصبی توصیه می‌شود.
مچ پا چه وقت افتادگی پیدا می‌کند؟
افتادگی مچ پا می‌تواند در یک پا یا همزمان در هر دو پا به وجود آید و در هر سنی بروز کند. در کل، افتادگی مچ پا از ضعف یا فلج عضلاتی که پا را بالا می‌برند، نشأت می‌گیرد. این عارضه عمدتا به‌علت آسیب عصب پرونئال اتفاق می‌افتد که منجر به فلج عضلات و تاندون‌های بالا آورنده مچ پا می‌شود. افتادگی مچ پا می‌تواند علل دیگری نیز داشته باشد که درمان آن هم براساس علت آن فرق می‌کند.گاهی اوقات افتادگی مچ پا موقت است درحالی که در موارد دیگر، این افتادگی دائمی است. توجه داشته باشید، درمان نشدن افتادگی مچ پا به مرور باعث کوتاهی آشیل، تغییر فرم مچ پا، تغییر شکل مفصل و تغییر فرم انگشتان می‌شود که راه‌رفتن بیمار را مختل می‌کند.
درمان مچ پای افتاده با بریس و فیزیوتراپی
درمان غیرجراحی افتادگی مچ پا با استفاده از ارتز و بریس‌های مخصوص ممکن است. استفاده از بریس سبک وزن، متداول‌ترین درمان برای افتادگی مچ پاست. از این بریس‌ها برای محافظت پا استفاده می‌شود. ارتز‌ها در کاهش عوارض ناشی از افتادگی مچ پا و بهبود نحوه راه رفتن بیمار سهم بسزایی دارند.
ورزش درمانی و فیزیوتراپی نیز با تقویت عضلات، مانع تحلیل رفتن عضلات و قدرت باقی مانده آنها می‌شود. فیزیوتراپی می‌تواند، توانایی فرد برای راه رفتن را بهبود ببخشد. در برخی موارد، ممکن است استفاده از ابزارهای الکتریکی برای تحریک اعصاب پا در طول راه رفتن مناسب باشد.
درمان قطعی افتادگی مچ پا با جراحی
درمان قطعی این عارضه در صورت امکان با انتقال تاندون ممکن است. یعنی در مواردی که افتادگی مچ پا دائمی است، انجام عمل جراحی برای پیوند مفصل پا و مچ پا یا انتقال تاندون از عضلات قوی‌تر می‌تواند به بهبود راه رفتن و ثبات کمک کند.
جدیدترین تکنیکی که برای درمان این عارضه ابداع شده و از طرف انجمن جراحان پا و مچ پای آمریکا پذیرفته شده است، تکنیک دکتر موحدی است. تکنیک انتقال تاندون تیبیال خلفی، متداول‌ترین تکنیک برای درمان این عارضه در نیم قرن اخیر بوده است، اما این تکنیک در 30 درصد موارد نمی‌تواند بالانس پا را به طور کامل ایجاد کند و افتادگی انگشتان نیز با این روش اصلاح نمی‌شود، اما در تکنیک جراحی دکتر موحدی، سه تاندون از کف پا به پشت پا منتقل می‌شود و علاوه بر اصلاح افتادگی مچ پا، افتادگی شست پا و سایر انگشتان نیز اصلاح می‌شود و بالانس مناسبی برای حرکات پا و مچ پا تامین می‌کند.
پونه شیرازی
دانش و سلامت
نظر شما