امیرحسین فرازمند

بار دیگر بنابر رفتار عادی طبیعت و به اقتضای ویژگی‌های تکتونیکی فلات ایران بخشی از این سرزمین سترگ و اما ناآرام به لرزه در آمد. این بار قلب باختران در متن زاگرس با تلاطم خود ، شامگاه پنجاه و یکمین روز پاییز را با مرگ افزون بر 500 هموطن همراه کرد تا خاک کرمانشاه را نقاب چهره ایشان کند.  مرگ مردان و زنان پینه به دست جانکاه و تصویر آوار سقف‌هایی که دستان دلاور مردان و شیر زنان کرمانشاه درهم شکسته دردآور است. اما تحمل مرگ کودکانی که با چشمان خوش نقش‌شان آینده خود را در نگاه به دامن مخملین زاگرس رنگ‌آمیزی می‌کردند بس ناگوار است. مسافران کاروان مرگ در زمین‌لرزه کرمانشاه به خیل چند ده هزار نفری هموطنان در بم ، رودبار، طبس و... پیوستند که در سال‌های پیش مرگ با عنوان زمین لرزه را مظلومانه پذیرفته بودند.آن‌ها به ما پیام داده بودند که شناخت طبیعت و همسازی با آن تنها راه کاستن از تعداد همراهان کاروان مرگ است.
زمین لرزه رخدادی است عادی و ضروری در نظام آفرینش که انسان در ایجاد و یا بازدارندگی آن اثرگذار نیست. با این حال می‌توان با شناخت قوانین حاکم بر وقوع آن و هماهنگ کردن وجوه مختلف زندگی خود با آن کمترین خسارت را دید. همان راهی که در نیم قرن اخیر بسیاری از ممالک از شرق آسیا تا غرب آمریکا آن را به خوبی تجربه و اثبات کرده‌اند.  از این رو چینه‌بندی، حرکات درونی و... در پیکره زمین به گونه‌ای است که جابه‌جایی‌های عمودی و افقی در قطعات مختلف پوسته زمین عادی ونهایتاً لرزش آن اجتناب‌ناپذیر است. تمامی نقاط کره زمین لرزش را تجربه می کنند، اما نقاطی که بر روی مرز قطعات پوسته زمین واقع و یا به آن‌ها نزدیکترند زمین لرزه‌های بزرگتری را تحمل می‌کنند. فلات ایران به علت ساختار تکتونیکی(واقع شدن در مرز ومحل برخورد دو قطعه از پوسته زمین) به شدت لرزه‌خیز بوده واحتمال وقوع زمین‌لرزه‌های شدید تا بسیار شدید در آن بالاست. این ضریب لرزه‌خیزی فقط در  زاگرس غربی و جنوبی تعدیل می‌یابد. مجموعاً باید گفت در ایران همان‌گونه که خشکی هوا یک واقعیت اقلیمی است؛ لرزه‌خیزی زمین نیز واقعیتی است زمین‌شناختی که هماهنگی (نه اسارت) با هر دو ضرورت زیست در فلات ایران است.  مطالعه آماری زمین‌لرزه‌های شدید (بزرگتر از ۷ ریشتر) ایران نشان می‌دهد دوره بازگشت این زمین‌لرزه‌ها در ایران به طور میانگین ۱۰ تا ۱۵ سال است. حال باید از خودمان بپرسیم که آیا از هم‌اکنون خود را برای زلزله احتمالی آینده آماده کرده‌ایم تا خسارات و تلفات کمتری داشته باشیم؟