چکیده

علامه طباطبائی را باید جزء فلاسفه‌ای دانست که بعد از ملامحسن فیض کاشانی تلاش نموده با رویکردی تازه به مسئلة علت غایی بنگرد. عموم فلاسفة اسلامی کوشیده‌اند به اشکالات وارد بر علت غایی پاسخ دهند، اما علامه طباطبائی می‌کوشد با اثبات کلیت علت غایی از طریق اصل تکامل عمومی، به دو اشکال معروف، یعنی اتفاق‌انگاری و عبث‌انگاری پاسخ دهد. به نظر ایشان، وجود غایت در همة افعال انسانی به عنوان جزئی از سه دسته افعال طبیعی، الهی و انسانی، بدیهی و کلی است، لیکن غایت بر حسب نوع مبداء فعل تفاوت دارد. تفاوت غایت‌ها به نظر علامه طباطبائی، به تفاوت علم اجمالی و تفصیلی برمی‌گردد و غایت مرتبه‌ای از مراتب وجودی انسان است که با سیر از وجود ذهنی به وجود عینی باعث استکمال فرد خواهد شد.

کلیدواژه ها: طباطبائی؛ غایت؛ علت غایی؛ اتفاق‌انگاری؛ عبث‌انگاری

نویسنده:

میثم امانی: عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران

دو فصلنامه اندیشه علامه طباطبایی - دوره 3، شماره 4، بهار و تابستان 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.