چرا استفاده از ضبط صوت مهم است ؟

  پس از پایان مصاحبه، گام بعدی تنظیم و آماده سازی آن برای انتشار است. این مرحله بسیار مهم  و مسوولیت آوراست   لذا باید در ثبت دقیق گفته های مصاحبه شونده نهایت دقت به‌عمل آید؛ این نکته مهمی است که در تنظیم مصاحبه و انتقال صحیح اظهارات مصاحبه شونده نقش اساسی دارد. برای ثبت اظهارات مصاحبه شونده در گفت‌‌ وگوهای مطبوعاتی معمولا از ضبط صوت استفاده می شود و البته در این سال ها  تلفن همراه جایگزین ضبط صوت شده است.

• ضبط کردن مصاحبه این امکان را می دهد تا خبرنگار هرآنچه را که مصاحبه شونده بیان کرده است به طور دقیق و صحیح مورد استفاده قرار دهد.

• این کار تحریف و سوء برداشت از گفته ها را به حداقل می رساند و خبرنگار، مطالب مطرح شده را فراموش نمی کند و شبهه ای در نقل قول ها پدید نخواهد آمد.

• اما معمولا زمانی که صدا ضبط می شود شماری از مصاحبه شوندگان در برابرآن حساسیت به خرج می دهند و از بیان برخی نکات پرهیز می کنند.و به نوعی خود سانسوری دچار می شوند.

• با روشن شدن ضبط صوت مصاحبه شوندگان در گفتن  مطالب دقت بیشتری به خرج می دهند که البته نکته مثبتی است، اما در عین حال ممکن است بخشی از اطلاعات را بازگو نکنند.( خود سانسوری) یا تمرکزو اعتماد به نفس خود را از دست بدهد.ودر نتیجه روند مصاحبه مختل شود .

تبعات منفی ضبط نکردن

  این توصیه می تواند در بعضی مواقع مفید باشد اما ضبط نکردن گفت وگو می تواند تبعات زیادی هم در بر داشته باشد.

• جا افتادن بخشی از اظهارات مصاحبه شونده و فراموش شده آن، یا از دست رفتن دقت در بیان عین اظهارات، بخصوص در بیان اعداد و ارقام یا مطالب حساس و مهم یکی از پیامد های ضبط نکردن مصاحبه است .
• در مواقعی نیز مصاحبه شوندگان نکاتی را مطرح ولی پس از انتشار آن در رسانه ها گفته های خود را تکذیب می کنند.

• ضبط نشدن مصاحبه، دست خبرنگار را خالی می کند و او امکانِ اثبات درستیِ متن منتشر شده را نخواهد داشت.

یادداشت‌برداری جایگزین ضبط صوت

    با توجه به آنچه گفتیم؛ برخی معتقدند خبرنگاران بهتر است از ضبط صوت استفاده نکنند تا در مصاحبه شوندگان حساسیت ایجاد نشود و براحتی صحبت کنند. در این‌گونه مواقع باید  خبرنگاران اظهارات مصاحبه شوندگان را یادداشت کنند. اما یادداشت‌برداری هم تکنیکهایی دارد که باید آنها را به خوبی دانست و عمل کرد.

   نکته دیگری که باید مورد توجه قرار دهید این است که هنگام ضبط گفت وگو، مهم ترین نکاتی را که مصاحبه شونده بیان می کند یادداشت کنید. این کار چند حسن دارد. با این کار هنگام پیاده سازی و نوشتن مصاحبه کارتان ساده تر می شود. علاوه برآن در صورت بروز اختلال در ضبط مصاحبه، نکات کلیدی و مهم را از دست نخواهید داد و می توانید آن را مورد استفاده قرار دهید.

   درهنگام  یاداشت برداری به این نکته توجه کنید که اگر حواس تان صرفا به یادداشت برداری باشد از روند مصاحبه و طراحی سوال از پاسخ های دریافتی باز خواهید ماند. بنابر این باید در هنگام یادداشت برداری حواس تان به مطالبی که مصاحبه شونده بیان می کند باشد تا بتوانید سوالات بعدی خود را آماده کنید و بپرسید.

   این نکته را نیز در نظر داشته باشید که اگر پس از شروع به  یادداشت برداری، این کار را در میان مصاحبه متوقف کنید مصاحبه شونده احساس می کند که اظهاراتش برای خبرنگار اهمیتی ندارد و ممکن از در روند پاسخگویی اختلال ایجاد شود.

    بنابراین هنگام سخن گفتن مصاحبه شونده، نکات کلیدی را در فواصل زمانی منظم یادداشت کنید. اگر مصاحبه شونده در یک فاصله زمانی، مطلب قابل توجهی را بیان نکرد بهتر است تظاهر به نوشتن کنید تا همان گونه که خاطر نشان شد اختلالی در پاسخگویی مصاحبه شونده ایجاد نشود.

   شما درعین حال می توانید برخی عکس العمل ها و رفتارهای مصاحبه شونده درهنگام پاسخگویی مانند لبخند زدن، عصبانیت ، نگرانی و ... را یادداشت کنید. [دلیلی ندارد همه این عکس العملها را در تنظیم و پیاده سازی مصاحبه بیاورید اما ثبت این واکنشها شما را در تنظیم مصاحبه کمک می‌کند.

چند نکته مهم:*

1_ قبل از استفاده از" رکوردر" به صورتی مودبانه به مصاحبه شونده توضیح دهید که به چه دلیلی اجازه می خواهید از آن استفاده کنید، مثلا بگویید:" چون می‌خواهم  کاملا متوجه صحبت شما باشم نه نوشتن صحبتهایتان ، اجازه دهید ضبط صوت روشن باشد. ویا" ضبط صوت باعث می‌شود من در گفت و‌گو بیشتر شرکت کنم و مصاحبه زنده‌تر باشد .

2_ قبل از مصاحبه حتما از سالم بودن "رکوردر" ( ضبط صوت) مطمئن شوید و از خالی بون فضای لازم برای ضبط اطمینان حاصل کنید.

3_ اگر برای اولین بار است که از این وسیله استفاده می‌کنید یا دستگاه شما تغییر یافته کاملا از شیوه کار با آن آشنا شوید واز قبل تمرین کرده و کاملا مسلط شوید.بخصوص نحوه ذخیره فایلهای ضبط شده .

4_ حتما باطری یدک همراه داشته باشید.

5_ از خالی بودن فضای لازم برای ضبط صدا درموبایل خود مطمئن شوید ؛ گاهی به هر دلیل ممکن است مجبور شوید از موبایلتان برای ضبط استفاده کنید. هیچگاه خود را تنها به یک وسیله متکی نکنید.

6_در موارد مهم در حین ضبط؛ یادداشت برداری هم داشته باشید.

7_ بین ضبط و یادداشت برداری و  پیاده سازی و تنظیم مصاحبه فاصله نیندازید . این کار  احتمالا مصاحبه شما را غیر دقیق و بی‌روح می‌کند چون ممکن است انگیزه کافی را نداشته باشید یا برخی نکات مهم که از سوی مصاحبه کننده گفته شده ارزش خبری تازگی خود را از دست بدهد.

---------------------------------------------------------------

منبع: 1. تنظیم مصاحبه ایرنا

2. روشهای مصاحبه خبری / دکتر محسنیان راد

3.ذکر نکات مهم از شما دو به بعد واحد آموزش پانا