پیاده‌روی اربعین از بعد سیاسی و اجتماعی در تاریخ به‌عنوان بزرگداشت ایام ا... است و بدون‌تردید می‌تواند تاثیرات زیادی درهویت دنیای اسلام و تشیع و همچنین بشریت آزادی‌خواه داشته باشد. در واقع در این مانور بزرگ پیاده‌روی بسیاری از انسان‌های آزادی‌خواه از مذاهب مختلف و حتی غیر‌اسلام و برادران اهل سنت و در درجه نخست شیعیان شرکت دارند. این حرکت نشان‌دهنده آن است که انسان‌های آزادی‌خواه که براساس فطرت انسانی و ارزش‌های فرا مادی عمل می‌کنند و مسلمانان اهل سنت که محب اهل بیت علیه‌السلام هستند در این مانور بزرگ سیاسی و اجتماعی حضور فعال دارند. متاسفانه علی‌رغم عظمت این پیاده‌روی و راهپیمایی بزرگ، رسانه‌های نظام سلطه این حرکت عظیم را بایکوت خبری می‌کنند یا مغرضانه به سانسور آن می‌پردازند. این در حالی است که اگر نقطه ضعفی در گوشه‌ای از دنیای اسلام ببینند که مخالف خواست نظام سلطه باشد آن را بزرگنمایی می‌کنند. در هر حال این راهپیمایی بزرگ اربعین هویت دنیای اسلام و تشیع است و بدون تردید تاثیر زیادی در تحولات سیاسی و اجتماعی دنیای اسلام می‌تواند داشته باشد.

همان‌طور که اشاره کردم آنچه در این حرکت بزرگ حائز اهمیت است و ویژگی منحصر آن محسوب می‌شود، ویژگی جهان‌وطنی بودن راهپیمایی است. بدین معنا که افراد، گروه‌ها و ملیت‌های گوناگون چه از دنیای اسلام یا حتی غیر‌اسلام حضور دارند. این نشانگر امر سرلوحه قرار گرفتن این حرکت است.

حرکتی که بعد از سقوط صدام، آغاز شد و اکنون در قالب حرکت چند میلیونی گسترش یافته است. بنابراین باید گفت اگر دنیای سلطه بعد از رنسانس تمام تلاش خود را داشت که ملیت و کشورها را براساس خاک و مرز‌بندی جغرافیایی و سرزمین جدا و تجزیه کند، راهپیمایی اربعین حرکتی در جهت کنار گذاشته شدن مرزهای جغرافیایی و شکل‌گیری هویتی براساس ارزش‌های انسانی است که در این ارزش‌های انسانی، افراد آزادی‌خواه و مسلمان و شیعه و سنی حضور فعال دارند. به عبارتی، پیاده‌روی اربعین، رنگ باختن مرزها و قومیت‌ها و آماده‌سازی زمینه برای وحدت جهانی انسان‌ها براساس ارزش‌های والای انسانی است. پس این پیاده‌روی اربعین می‌تواند نقطه آغازی برای حرکتی جهانی و مرز‌بندی جدید باشد که در آن مرز‌بندی خاک نمی‌تواند منشا جدایی انسان‌ها از هم باشد؛ بلکه باید براساس ارزش‌های الهی و شیطانی تقسیم صورت گیرد. از این رو شاهد هستیم که بسیاری از وجوه و ارزش‌های دنیایی مانند پول و مادیات جایگاه خود را از دست می‌دهند، زیرا مبنای حرکت اربعین، میثاق با آرمان‌های الهی و دوری از هر آنچه انسان را از معبود حقیقی دور می‌کند، است. 

حرکت اربعین در جهت تحقق ارزش‌های فطری و انسانی و آزادی‌خواهانه است و براساس منطق اسلام و منطق عقلانی -که مساله‌ای فطری بوده- است. پیاده‌روی اربعین یک وضعیت جهان‌وطنی است که زیست مدرن را به چالش کشیده است. همه اعتباریات زندگی مدرن برای صورت‌بندی نظم اجتماعی در پیاده‌روی اربعین کنار گذاشته شده؛ اما همچنان نظمی اجتماعی و کارا وجود دارد. نظمی برآمده از ارزش‌های حسینی نه مدرن. این پیاده‌روی به مثابه یک وضعیت در بعدی از زمان و مکان، اعتباریات زندگی مدرن را به چالش کشیده است. چالش اربعین چالش اعتباریات زندگی مدرن است. امید که این بعد از زمان و مکان در گستره جهان گسترده شود.

* نویسنده : محمد‌جواد نوروزی هیات‌علمی موسسه پژوهشی امام خمینی(ره)