جامعه روحانیت مبارز، که با توصیه و تأکید امام خمینی (ره) و تلاش و حمایت شهید آیت الله دکتر مرتضی مطهری شکل گرفته است، یک نهاد دینی، روحانی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است که با شعار حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران شکل گرفت. پس از انقلاب، این تشکل سیاسی و روحانی به یکی از تشکل‌های سیاسی بانفوذ تبدیل شد، به گونه ای که کاندیداهای مورد حمایت جامعه روحانیت تا سال ۱۳۷۶ در شش دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شدند.
به گزارش «تابناک»؛ با شکست قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲، به این موضوع پی برده شد که علت شکست، نبود تشکیلاتی منسجم بود. در سال ۱۳۵۶ نخستین هسته جامعه روحانیت شکل گرفت و اساسنامه آن هم در سال ۱۳۵۷ تدوین شد. برنامه‌ریزی راهپیمایی‌ها، سخنرانی در مساجد، تهیه شعارها و هماهنگی و سازماندهی مبارزه ضد حکومت پهلوی عمدتاً بر عهده جامعه روحانیت مبارز بود.
در آذر ۱۳۵۸ به توصیه امام راحل، اساسنامه جدیدی تنظیم و بسیاری از بندهای اساسنامه پیشین جامعه روحانیت برای شرایط پس از پیروزی انقلاب اسلامی و وظایفی که با تغییر رژیم پهلوی و ایجاد جمهوری اسلامی قطعا باید تغییر کند، بازنگری شد. آخرین تغییر در این اساسنامه، مربوط به ۲۹ مرداد ۱۳۷۵ است که نام جامعه به «جامعه روحانیت مبارز استان تهران» تغییر یافت.
مؤسسین و اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز در ابتدای انقلاب عبارت بودند از «آیات سید محمد بهشتی، مرتضی مطهری، محمد جواد باهنر، محمدرضا مهدوی کنی، محمد مفتح، مهدی شاه‌آبادی، فضل‌الله محلاتی، ملکی، خسروشاهی، عباسعلی عمید زنجانی، عرفانی، محمدعلی موحدی کرمانی، سیدمحسن هزاوه‌ای همدانی، علی‌اکبر ناطق نوری، مهدی کروبی و سید محمد موسوی خوئینی‌ها.»
البته در سال ۱۳۶۶ افزایش اختلافات درون‌گروهی باعث شد تا انشعابی تاریخ‌ساز در این تشکل انجام شود که تا سال‌ها صحنه سیاست ایران را تحت تأثیر خود داشت. گروهی از اعضای جامعه روحانیت مبارز با اجازه و تأیید امام خمینی(ره)، از آن خارج شده و مجمع روحانیون مبارز را تأسیس کردند. در نیمه دوم دهه ۱۳۶۰، روحانیت و روحانیون، معرف دو جناح راست و چپ در سپهر سیاسی ایران بودند و سایر گروه‌های سیاسی فعال در داخل نظام متحد یکی از این دو محسوب می‌شدند.
جامعه روحانیت از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1376 هر کاندیدایی را در انتخابات ریاست جمهوری مورد حمایت قرار داد، کاندیدای مورد حمایتش به پاستور راه یافت و بر صندلی ریاست جمهوری تکیه زد، اما در سال 1376، کاندیدای مورد حمایت بخش منشعب از جامعه روحانیت؛ یعنی مجمع روحانیون مبارز (سید محمد خاتمی) توانست کرسی دار ریاست جمهوری دوره های هفتم و هشتم شود و دولتی را با رویکرد اصلاح طلبی تشکیل دهد.
این تشکل در انتخابات ریاست جمهوری نهم و در سال 84 هم از کاندیداتوری «علی لاریجانی» حمایت کرد و ترجیح داد که مرحوم «آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی» را که عضوی از این تشکل بود، حمایت نکند. در این شرایط «محمود احمدی نژاد» توانست بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزند؛ رئیس جمهوری که هرچند در ابتدای کار مورد حمایت برخی اعضای جامعه روحانیت قرار گرفت و حتی به گفته برخی اصولگرایان نظیر «اسدالله بادامچیان» با ریش سفیدی مرحوم «آیت الله مهدوی کنی» احزابی مثل مؤتلفه حاضر شدند با احمدی نژاد و دولتش همکاری کرده و او را مورد حمایت خود قرار دهند. هرچند بعدها دیگر قریب به اتفاق اعضای جامعه روحانیت مبارز، منتقد جدی احمدی نژاد و دولتش شدند.
در سال 92 و در جریان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم جامعه روحانیت با وجود کاندیداتوری یکی از چهره های سرشناس این تشکل (حسن روحانی)، باز هم به حمایت از کاندیدای دیگری (علی اکبر ولایتی) پرداخت؛ در حالی که عضو ارشد جامعه روحانیت با حمایت جمعی از اصولگرایان معتدل و چهره هایی نظیر هاشمی رفسنجانی و ناطق نوری (اعضای قدیمی جامعه روحانیت)، اعتدالیون، اصلاح طلبان و مجمع روحانیون مبارز توانست پیروز صحنه رقابت ها لقب بگیرد.
این تشکل در انتخابات سال 96 که «حسن روحانی» و «سید ابراهیم رئیسی» دو عضو خود را کاندیداهای حاضر در صحنه انتخابات ریاست جمهوری می دید، از روحانی حمایت نکرد و رئیسی را به خواسته ها، مطالبات، تفکرات و اندیشه های خود نزدیک تر دید و در نهایت هم همراه با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به حمایت از تولیت آستان قدس رضوی در صحنه مبارزات انتخاباتی پرداخت. البته همچون انتخابات ریاست جمهوری دیگر پس از سال 76 جامعه روحانیت توفیق نیافت و کاندیدای مورد حمایت این تشکل در مقابل رئیس جمهور مستقر که کاندیدای ریاست جمهوری دولت دوازدهم نیز شده بود، شکست خورد.
جامعه روحانیت بر خلاف رویه خود در چهار ساله اول دولت روحانی که جلسه ای با «حسن روحانی» عضو این تشکل که در جایگاه ریاست جمهوری قرار گرفته است، نداشت؛ حالا رویه اش را تغییر داده و قصد دارد منظم جلساتی را با حضور «حسن روحانی» برگزار کرده و مطالب و نکات مورد نظر اعضای این تشکل روحانی را به رئیس جمهور منتقل کنند.
هر چند در جلسه دوشنبه 24 مهر ماه اعضای جامعه روحانیت با رئیس جمهور عمده مطالب و دغدغه های اعضای این تشکل در قالب نگرانی های فرهنگی و اقتصادی پیرامون موضوعاتی نظیر شبکه های اجتماعی، مسأله روکود و کاهش قدرت خرید مردم و همچنین اقتصاد مقاومتی مطرح شد، اما مهمترین خروجی آن برگزاری ادامه دار و منظم این گونه جلسات با رئیس جمهور بود که می تواند دغدغه ها و نگرانی های جامعه روحانیت را مستقیم با رئیس جمهور و عضو این تشکل در میان بگذارند.
روحانی، ناطق و مرحوم هاشمی رفسنجانی جزو اعضای شناخته جامعه روحانیت مبارز بودند که مدت ها بود در جلسات این تشکل حضور پیدا نمی کردند. حالا با جلسه اخیری که اعضای جامعه روحانیت با رئیس جمهور برگزار کردند، شاید فتح بابی شود تا بار دیگر شاهد بازگشت روحانی به جامعه روحانیت و حضور او در جلسات این تشکل باشیم. البته اگر این فرضیه درست باشد، جلسات جامعه روحانیت با حضور عضو قدیمی اش این بار در دفتر ریاست جمهوری برگزار خواهد شد.
∎
به گزارش «تابناک»؛ با شکست قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲، به این موضوع پی برده شد که علت شکست، نبود تشکیلاتی منسجم بود. در سال ۱۳۵۶ نخستین هسته جامعه روحانیت شکل گرفت و اساسنامه آن هم در سال ۱۳۵۷ تدوین شد. برنامه‌ریزی راهپیمایی‌ها، سخنرانی در مساجد، تهیه شعارها و هماهنگی و سازماندهی مبارزه ضد حکومت پهلوی عمدتاً بر عهده جامعه روحانیت مبارز بود.
مؤسسین و اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز در ابتدای انقلاب عبارت بودند از «آیات سید محمد بهشتی، مرتضی مطهری، محمد جواد باهنر، محمدرضا مهدوی کنی، محمد مفتح، مهدی شاه‌آبادی، فضل‌الله محلاتی، ملکی، خسروشاهی، عباسعلی عمید زنجانی، عرفانی، محمدعلی موحدی کرمانی، سیدمحسن هزاوه‌ای همدانی، علی‌اکبر ناطق نوری، مهدی کروبی و سید محمد موسوی خوئینی‌ها.»
البته در سال ۱۳۶۶ افزایش اختلافات درون‌گروهی باعث شد تا انشعابی تاریخ‌ساز در این تشکل انجام شود که تا سال‌ها صحنه سیاست ایران را تحت تأثیر خود داشت. گروهی از اعضای جامعه روحانیت مبارز با اجازه و تأیید امام خمینی(ره)، از آن خارج شده و مجمع روحانیون مبارز را تأسیس کردند. در نیمه دوم دهه ۱۳۶۰، روحانیت و روحانیون، معرف دو جناح راست و چپ در سپهر سیاسی ایران بودند و سایر گروه‌های سیاسی فعال در داخل نظام متحد یکی از این دو محسوب می‌شدند.
جامعه روحانیت از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1376 هر کاندیدایی را در انتخابات ریاست جمهوری مورد حمایت قرار داد، کاندیدای مورد حمایتش به پاستور راه یافت و بر صندلی ریاست جمهوری تکیه زد، اما در سال 1376، کاندیدای مورد حمایت بخش منشعب از جامعه روحانیت؛ یعنی مجمع روحانیون مبارز (سید محمد خاتمی) توانست کرسی دار ریاست جمهوری دوره های هفتم و هشتم شود و دولتی را با رویکرد اصلاح طلبی تشکیل دهد.
این تشکل در انتخابات ریاست جمهوری نهم و در سال 84 هم از کاندیداتوری «علی لاریجانی» حمایت کرد و ترجیح داد که مرحوم «آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی» را که عضوی از این تشکل بود، حمایت نکند. در این شرایط «محمود احمدی نژاد» توانست بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزند؛ رئیس جمهوری که هرچند در ابتدای کار مورد حمایت برخی اعضای جامعه روحانیت قرار گرفت و حتی به گفته برخی اصولگرایان نظیر «اسدالله بادامچیان» با ریش سفیدی مرحوم «آیت الله مهدوی کنی» احزابی مثل مؤتلفه حاضر شدند با احمدی نژاد و دولتش همکاری کرده و او را مورد حمایت خود قرار دهند. هرچند بعدها دیگر قریب به اتفاق اعضای جامعه روحانیت مبارز، منتقد جدی احمدی نژاد و دولتش شدند.
در سال 92 و در جریان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم جامعه روحانیت با وجود کاندیداتوری یکی از چهره های سرشناس این تشکل (حسن روحانی)، باز هم به حمایت از کاندیدای دیگری (علی اکبر ولایتی) پرداخت؛ در حالی که عضو ارشد جامعه روحانیت با حمایت جمعی از اصولگرایان معتدل و چهره هایی نظیر هاشمی رفسنجانی و ناطق نوری (اعضای قدیمی جامعه روحانیت)، اعتدالیون، اصلاح طلبان و مجمع روحانیون مبارز توانست پیروز صحنه رقابت ها لقب بگیرد.
این تشکل در انتخابات سال 96 که «حسن روحانی» و «سید ابراهیم رئیسی» دو عضو خود را کاندیداهای حاضر در صحنه انتخابات ریاست جمهوری می دید، از روحانی حمایت نکرد و رئیسی را به خواسته ها، مطالبات، تفکرات و اندیشه های خود نزدیک تر دید و در نهایت هم همراه با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به حمایت از تولیت آستان قدس رضوی در صحنه مبارزات انتخاباتی پرداخت. البته همچون انتخابات ریاست جمهوری دیگر پس از سال 76 جامعه روحانیت توفیق نیافت و کاندیدای مورد حمایت این تشکل در مقابل رئیس جمهور مستقر که کاندیدای ریاست جمهوری دولت دوازدهم نیز شده بود، شکست خورد.
جامعه روحانیت بر خلاف رویه خود در چهار ساله اول دولت روحانی که جلسه ای با «حسن روحانی» عضو این تشکل که در جایگاه ریاست جمهوری قرار گرفته است، نداشت؛ حالا رویه اش را تغییر داده و قصد دارد منظم جلساتی را با حضور «حسن روحانی» برگزار کرده و مطالب و نکات مورد نظر اعضای این تشکل روحانی را به رئیس جمهور منتقل کنند.
هر چند در جلسه دوشنبه 24 مهر ماه اعضای جامعه روحانیت با رئیس جمهور عمده مطالب و دغدغه های اعضای این تشکل در قالب نگرانی های فرهنگی و اقتصادی پیرامون موضوعاتی نظیر شبکه های اجتماعی، مسأله روکود و کاهش قدرت خرید مردم و همچنین اقتصاد مقاومتی مطرح شد، اما مهمترین خروجی آن برگزاری ادامه دار و منظم این گونه جلسات با رئیس جمهور بود که می تواند دغدغه ها و نگرانی های جامعه روحانیت را مستقیم با رئیس جمهور و عضو این تشکل در میان بگذارند.
روحانی، ناطق و مرحوم هاشمی رفسنجانی جزو اعضای شناخته جامعه روحانیت مبارز بودند که مدت ها بود در جلسات این تشکل حضور پیدا نمی کردند. حالا با جلسه اخیری که اعضای جامعه روحانیت با رئیس جمهور برگزار کردند، شاید فتح بابی شود تا بار دیگر شاهد بازگشت روحانی به جامعه روحانیت و حضور او در جلسات این تشکل باشیم. البته اگر این فرضیه درست باشد، جلسات جامعه روحانیت با حضور عضو قدیمی اش این بار در دفتر ریاست جمهوری برگزار خواهد شد.
نظر شما