شناسهٔ خبر: 22026643 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: مهر | لینک خبر

یادداشت مهمان؛

«روز شمار انقلاب در کازرون»؛ روایتی روشمند و ساختارگرا از تاریخ

«روز شمار انقلاب اسلامی در کازرون» یکی از کتاب‌های پژوهش‌محور تاریخ انقلاب در شهرستانی است که از لحاظ تاریخی، فرهنگی و سیاسی اهمیت بالایی در تاریخ معاصر دارد.

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرنگار مهر، ‌ محمد عارف، منتقد به بهانه انتشار کتاب «روز شمار انقلاب اسلامی‌در کازرون» نوشته موسی مطهری‌زاده، یاداشتی را در اختیار خبرگزاری مهر گذاشته و این اثر را روشمند و ساختارگرایانه دانسته است.

متن یادداشت محمد عارف به شرح زیر است؛

موسی مطهری‌زاده، مدرس دانشگاه، پژوهشگر تاریخ و از اندیشمندان حوزه نشر و خبرنگاری پیشرو در استان فارس به شمار می‌آید. کتاب «روز شمار انقلاب اسلامی‌کازرون» به قلم او، یکی از کتاب‌های پژوهش‌محور تاریخ انقلاب اسلامی‌در شهرستانی است که هم از لحاظ تاریخی فرهنگی، جزو کهن شهرهای نامدار ایران به‌ شمار می‌آید و هم از لحاظ سیاسی، جزو پنجمین شهر حکومت نظامی‌ایران بوده است. شهرستان کازرون پس از شهرهایی مانند قم، مشهد، تبریز و تهران از سرزمین‌های مهم موضوع انقلاب اسلامی‌ایران به شمار می‌آید و پس از آنها، کرمان، جهرم، اصفهان، شیراز، آبادان و یزد نیز سهم پیوسته ای در مقابله با رژیم شاهنشاهی محمد رضا پهلوی داشته‌اند که در اوج انقلاب اسلامی‌ایران، جزو یازده شهر حکومت نظامی‌و مهم ایران قلمداد شده‌اند.

شواهد نشان می‌دهد که مادر حافظ کازرونی بوده، محل زندگی و مقبره شیخ امین الدین بلیانی، مرادِ حافظ و همچنین درگاه و مقبره شیخ ابو اسحاق بن شهریار بن خورشید نیز در کازرون است. پیوستگی نشانه‌های مهم فرهنگی، اقتصادی- اجتماعی و سیاسی، از عوامل موجد انسجام‌های مردمی، در تشکل‌های ضد شاهنشاهی دهه چهل تا وقوع انقلاب اسلامی‌به شمار می‌آیند.

شهرستان کازرون، حدودا در یک صد کیلومتری شیراز و بوشهر و یاسوج قرار دارد. تبرهای سنگی پیدا شده در کُهمَرِه سرخی، مربوط به هزاره سی‌ام پیش از میلاد، نشان از زندگی جمعی مردم منطقه کازرون در دوره‌های پارینه سنگی دارد. ضمن این که در اطلسهای ِجهانیِ پیش از امپراتوری هخامنشیان، نیز منطقه کازرون جزو گذرگاه‌های اساسی، پارسوماش بوده است. شهرستانی با قدمتی کهن و در گذار از حوادثی بی شمار از جمله به خاک نشاندن نیروهای نظامی‌متکی بر اندیشه‌های سلطه جویانه بریتانیا، توسط ناصر دیوان کازرونی و تفنگ چیان شهرستان، در امتداد جنگ جهانی دوم، از تنگ ترکان و دشت ارژن تا گابندی و رباطک، نشان از بی‌باکی و آزادی خواهی مردم کازرون در طول تاریخ چند هزار ساله دارد.

یکی دیگر از نشانه‌های جوانمردی مردم کازرون، مقابله سیاسی با محمدرضا شاه پهلوی در دهه چهل و پنجاه شمسی ایران است که موسی مطهری‌زاده، آن را از دو منظر سیاسی و فرهنگی با عنوان «روز شمار انقلاب اسلامی‌در کازرون» توسط مرکز نشر زرینه منتشر کرده است.

کتاب مذکور یکی از کتاب‌های ارزش مند تاریخی سیاسیِ منتشر شده در باره  انقلاب اسلامی‌در کازرون است که در ۲۳۱ صفحه، با تکیه بر اسناد و پژوهش‌های مستند کتابخانه ای، تنظیم و تدوین شده و دارای ارزش علمیِ قابل تحسین و ماندگاری است. با این حال، این کتاب ارزشمند نیز از کاستی‌هایی برخوردار است که چنان چه در چاپ‌های بعدی مد نظر نگارنده محترم قرار گیرد، روزشماری کتاب مذکور می‌تواند مستندتر و قابل اعتناتر از پیش شود.

شیوه اسنادی و کتابخانه ای برای انجام پژوهش‌های تاریخی، همواره از مهم ترین روش‌های پژوهش در حوزه علوم انسانی و اجتماعی است که مطهری زاده از آن به درستی استفاده کرده، اما با توجه به این که ممکن است دیگر نویسنده ای به دلیل اعتماد کامل به تاریخ نگاران پیشین، و همچنین میدانی بودن بسیاری از داده‌ها، روی این موضوع و محدوده کار نکند، مواردی به شرح زیر ذکر می‌شود:

به خاطر نوع سوژه و احتمال غلو در گزارش‌های اداری در اوج حکومت نظامی، بهتر بود که برای درستی یا نادرستی اسناد و مقایسه آن‌ها با رخدادهای تاریخ نگاری، بخشی از راه را متکی بر پژوهش‌های میدانی، به ویژه به گفت و گو با آگاهان محلی مبادرت می‌ورزید.

برای ماندگاری اثر در ذهن خواننده، بهتر بود صفحه آرای کتاب، به دسته بندی روزشمارها همگام با ارایه تصاویر مرتبط و مبتنی بر تحلیلی روشن اهتمام می‌ورزید که ذهن خواننده مترتب از گزارشِ مصورِ تحلیلی گردد و برای تطبیق تصویر با ماجرا دچار تشتت نشود.

در واقع چنانچه نقش تعلیق و روند گام به گام پیروزی مردم در ماجراهای انقلاب اسلامی‌کازرون با در نظر گرفتن کدبندی‌های تاریخی، تدوین می‌شد، نقش علی اسدزاده، شاخص ترین چهره سیاسی و نامدار انقلاب اسلامی‌در کازرون، مطابق با شخصیتِ محوری ایشان در رویارویی با پلیس وقت و گروه بیست و دو توپخانه کازرون، در کنار گزارش‌های مربوطه الصاق و معرفی می‌گردید. در این کتاب تا صفحه سی و سه هیچ نامی‌از علی اسدزاده برده نشده است. در حالی که چندین مرتبه پلیس کازرون، ایشان را در حین اجرای مراسم عاشورایی محرم سال‌های پنجاه و پنج و پنجاه و شش گرفته و به زندان انداخته اند. سینه زنان کوی علیای کازرون شاهد نقش آفرینی حاج آقا داوودی و حاج مظفر خندان برای ضمانت و آزاد کردن علی اسدزاده، بوده اند.

با توجه به سیر مطالعاتی نگارنده کتاب از دوره‌های پیشین و فعالیت‌های انقلابیون کازرون از چند دهه پیش، جای خالی رخداد فراموش نشدنی پرتاب گوجه از سوی مردم کازرون به عَلَم، فرستاده ی شاه به کازرون در کتاب مستند روزشمار انقلاب اسلامی‌در کازرون حس می‌شود.

در سطر شش از صفحه ۳۴ کتاب، حجت الاسلام دانشجو با پیشوند شهید ذکر شده، در  حالی که ایشان پس از انقلاب اسلامی‌توسط منافقین ترور و شهید شده است. «در شب سوم مرحوم کیاسری اعلام نمود که فردا جمعه در مسجد نو به مناسبت چهلمین روز حاج آقا مصطفی مجلس ختمی‌توسط شهید حجت الاسلام دانشجو گرفته خواهد شد. »

با توجه به اسنادی بودن نوع مطالعاتی کتاب، حتما باید نام برادر دکتر طاهری در سطر آخر صفحه  ۳۸ ذکر می‌شد.

نظر به این که در شهرستان کازرون، نه تن شهید راه انقلاب اسلامی‌گردیده اند، ذکر نام آن شهدا در صفحه چهل و نه کتاب روز شمار انقلاب اسلامی‌که کتابی مستند و مرجع خواهد شد، ضروری است. «در روزهای ۱۹ و ۲۰ اردیبهشت ۱۳۵۷ شمسی، شدت اعتراضات مردمی‌در کازرون آنچنان بالا گرفت که به کشته شدن سه تن از اهالی این سامان شد.»

از آنجا که مساجد شیخ، آهنگران، زید و هنرستان شریعتی کازرون در انقلاب اسلامی‌سهم فراوانی دارند به نظر می‌رسد چنانچه اسنادی مکتوب مبنی بر نقش آفرینی این مکان‌ها یافت نشود، در تحلیل و پی نویس کتاب به نقش‌های مستمر و روز شماری که اتفاقا با محرم پیوندی ناگسستنی داشته اند، به روشنی از آن مکان‌ها یاد شود. هنرستان دکتر شریعتی در دو سال به طور پیوسته، به میدان تاخت و تاز پلیس و ارتش تبدیل شده بوده است.

در آخر این که کتاب «روز شمار انقلاب اسلامی‌در کازرون» به قلم موسی مطهری‌زاده، یکی از کتاب‌های ماندگار و قابل ارجاع در فرهنگ سیاسی مردم کازرون و ایران خواهد بود.

نظر شما