به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، مسئله کودکان خیابانی در جهان و ایران یکی از تلخ ترین واقعیت هایی است که کمتر مورد توجه و دقت قرار گرفته است و تا زمانی که فقر، ناآگاهی و نابرابری وجود داشته باشد با مسئله کودکان خیابانی و کودکان کار همچنان روبرو خواهیم بود.

بنابراین تا زمانی که به کودکان خیابانی، کودکان کار و آسیب دیده و عوارض اجتماعی حاصل از این آسیب ها به چشم بار اضافی بر دوش جامعه نگاه شود، برنامه جامعی برای حمایت از آنها اجرا نشود و زمینه‌های رشد یکپارچه آنها در حد امکان در کانون خانواده فراهم نگردد نمی‌توانیم از داشتن کشوری آباد و پیشرفته بااستانداردهای بالا در شاخص های انسانی سخن برانیم.

لازم است جهت کنترل و کاهش پدیده کودکان خیابانی در سطح کشور اقدام شود زیرا نجات حتی یک کودک و نوجوان در زمان حال از مبتلا شدن به آسیب های اجتماعی منجر به نجات ده‌ها نفر در آینده از عوارض وجود افراد کج‌رفتار خواهد بود.

طبق پیمان‌نامه حقوق کودک و سازمان یونیسف کودکان خیابانی به افراد زیر 18 سال اعم از دختر و پسر اطلاق می‌شود که در شهرهای بزرگ برای ادامه ابقاء خود مجبور به کار یا زندگی در خیابان هستند.

مراکز ساماندهی کودکان خیابانی در راستای شناسایی و ساماندهی این کودکان اقدام می‌کند که در این راستا در استان اردبیل مراکزی راه‌اندازی شدند .

بهزاد ستاری، مدیرکل بهزیستی استان اردبیل گفت: این مراکز، مراکزی هستند تخصصی که به صورت دولتی یا غیردولتی تحت نظارت سازمان بهزیستی با اهداف خاص فعالیت  می‌کنند و در استان اردبیل  نیز از سال 1384 تاسیس و راه‌اندازی شده و  تاکنون تعداد یک هزار و 390 کودک خیابانی و کار را شناسایی  و ساماندهی کرده است.

وی در تشریح اهداف اصلی این مراکز در استان گفت: هدف اصلی از اجرای فعالیت این مراکز کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی ناشی از کار و زندگی کودکان در خیابان است.

پذیرش بیش از 500 کودک خیابانی در اردبیل

مدیرکل بهزیستی استان اردبیل اظهار داشت: طی سه سال گذشته 518 کودک خیابانی و کار توسط بهزیستی استان اردبیل پذیرش و از خدمات این سازمان بهره‌مند شدند.

ستاری تصریح کرد: از سال 93 تا سال گذشته به ترتیب 130، 189 و 199 کودک پذیرش شدند که به این تعداد از کودکان بیش از 2 هزار و 200 مورد مددکاری اجتماعی شامل شده است.

وی اهداف دیگر این مراکز را حمايت از حقوق كودكان خيابانی، كاهش آسیب های اجتماعی وارد بر این كودكان، ارتقای كيفيت زندگی كودكان خيابانی و خانواده‌های آنان و سالم‌سازی محيط زندگی در شهرها عنوان کرد.

مدیر کمیته ساماندهی کودکان خیابانی استان اردبیل در پاسخ به سوال خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، در خصوص آسیب های وارده بر کودکان و نوجوانان به علت کار و حضور در خیابان گفت: شناسایی آسیب هایی از جمله آشنایی و کنترل بیماری های واگیردار، آسیب های اجتماعی نوپدید و پیامدهای فرار از منزل می‌تواند بسیار مثمر ثمر در راستای کاهش تعداد کودکان کار و خیابانی در استان اردبیل گردد.

ستاری همچنین آشنایی با دوستان ناباب در دوران نوجوانی و جوانی را بسیار حائز اهمیت در کنترل یا تشدید آسیب اجتماعی کودکان خیابانی عنوان کرد و ادامه داد: پیامدهای دوستان ناباب در دوران نوجوانی و جوانی باید مدنظر خانواده‌ها و مسئولان اجتماعی استان قرار گیرد که در کنار آن توجه به فرصت ها و تهدیدهای فضای مجازی باتوجه به گسترش بی حد و حصر آن در برهه کنونی اهمیت بالایی در پیشگیری و کاهش پدیده کودکان خیابانی دارد.

وی راه‌اندازی مرکز حمایتی-آموزشی کودک و خانواده در 6 ماهه اول سال جاری را یکی از اقدامات مهم در راستای کاهش بار پدیده کودکان خیابانی و کار دانسته و اظهار کرد: انجام مصاحبه تخصصی با کودکان کار و خیابانی و خانواده آنها، بازدید منزل و بررسی دقیق وضعیت اجتماعی و اقتصادی کودک و خانواده در معرض آسیب، ارائه خدمات متعدد مشاوره‌ای، مددکاری و روانشناسی به کودک و خانواده، برگزاری جلسات متعدد آموزشی، ارائه آموزش مهارت های لازم  به کودک و خانواده، پیگیری وضعیت تحصیلی کودکان شناسایی شده و نهایتا معرفی به واحد پیشگیری بهزیستی جهت ترک اعتیاد  اعضاء خانواده از جمله مولفه‌هایی است که در مرکز حمایتی و آموزشی کودک و خانواده انجام شده است.

پرداخت بیش از 348 میلیارد ریال کمک مالی به کودکان کار

مدیر کمیته تخصصی و توجیهی ساماندهی کودکان کار در اردبیل گفت:  کمک های مالی در بازه زمانی 93 تا سال گذشته 348 میلیارد و 625 میلیون ریال به کودکان کار و خیابانی و خانواده‌های آنان در سطح استان اردبیل ارائه شده است.

ناصر نصیری با اشاره به برنامه‌های مختلف برای ساماندهی و پوشش کودکان کار وخیابانی دراستان اردبیل توسط نهادهای ذی‌ربط افزود: برنامه‌های مختلفی در راستای ساماندهی و پوشش کودکان کار و خیابانی به این افراد ارائه شده است که برگزاری اردوهای فرهنگی و آموزشی برای کودکان تحت پوشش سازمان بهزیستی یکی از این اقدامات شاخص است.

وی ادامه داد: در سال های 93 تا 95 به ترتیب 144 مورد، 160 و 175 مورد اردوی فرهنگی و آموزشی برای کودکان کار و خیابانی در سطح استان اردبیل برگزار شده است.

این مسئول اقدامات و برنامه‌های درون نهادی و درون سازمانی را نیز موثر در راستای تسریع و تسهیل ساماندهی کودکان کار داسنت و اظهار کرد: هماهنگی جهت صدور ابلاغ باعنوان دعوت به همکاری جدی همه دستگاه های عضو کمیته ساماندهی با بهزیستی، همکاری با وزارت رفاه کشور در بررسی  وضعیت 824  کودک بازمانده از تحصیل استان و ارسال گزارش بررسی ها به وزارت  رفاه کشور از شاخص اقدامات درون سازمانی در رابطه با این مسئله است.

نصیری برگزاری جلسات تخصصی و توجیهی با موضوع ساماندهی کودکان  خیابانی طبق ابلاغات صادره از  استانداری با دستگاه های مرتبط را نیز خوب ارزیابی کرده و گفت: این جلسات در 10 شهرستان استان برگزار می‌شود.

رویا یاوری، یکی از مددکاران سازمان بهزیستی استان اردبیل در تشریح نیازهای اجتماعی و شخصیتی کودکان کار و خیابانی تصریح کرد: آموزش مهارت های زندگی یکی از نیازهای مبرم برای این دسته از کودکان است که متاسفانه در جامعه امروزی به شدت مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد.

وی تربیت این کودکان در فضای خانواده را یکی از ارکان مقابله با هجمه‌ها و آسیب های اجتماعی دانست و عنوان کرد: آموزش فرزندپروری موفق به تمامی زوج های در آستانه ازدواج می‌تواند نقش حائز اهمیتی در راستای کاهش و حتی نبود کودکان کار و خیابانی داشته باشد.

این مددکار بهزیستی آموزش برقراری ارتباط موثر با فرزندان و کودکان را توسط هر یک از والدین در بطن خانواده بسیار مهم عنوان کرد و گفت: همچنین آشنایی والدین با خصوصیات دوران نوجوانی و نیز با دامهای آسیب‌رسان در جامعه می‌تواند جامعه آینده را از سیاه چالی عظیم نجات دهد.

کودکان کار قربانیان شرایط اجتماعی و اقتصادی کشور هستند

داودزاده،‌ کارشناس علوم اجتماعی در خصوص عواقب بی‌توجهی به کودکان و در نهایت تربیت کودکان کار و خیابانی به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، گفت: بیگانه و طرد شدن کودکان کار و کودکان خیابانی از نظام و ساختارهای معمول اجتماعی می‌تواند یکی از عواقب رها کردن کودک در بطن جامعه و اجبار آنان به انجام کار و مشاغل سخت برای این چنین سنینی باشد.

وی تصریح کرد: اقدام به رفتارهای شدید ضد اجتماعی و صدمه به خود نیز یکی دیگر از عمده عواقب بی‌توجهی به کودکان و در نهایت روی آوردن آنها به خیابان ها است که این کودکان به علت مشکلات تغذیه‌ای معمولا کوچکتر از سن خود به نظر می‌رسند و از لحاظ جسمانی وضع خوبی هم ندارند.

این کارشناس مردمی و جامعه‌شناس افزود: کودکان کار و کودکان خیابانی بیشتر از طبقات پایین جامعه  هستند که در بیشتر مواقع معمولا تک سرپرست بوده و مادر خانواده سرپرستی‌شان را بر عهده داشته و نتوانسته به خوبی کودک خود را اداره کند.

داودزاده تصریح کرد: بچه‌های خیابانی معمولا به صورت گروه‌هایی هستند که دور هم جمع می‌شوند و بین خود رابطه برقرار می‌کنند تا کمبودهای عاطفی، اقتصادی و حمایتی خود را از گروه دریافت کنند که این گروه ها با هم وحدت و صمیمیت دارند و از یکدیگر حمایت می‌کنند و اغلب به هم وفادار هستند.

وی شکل‌گیری شخصیت انسانی و اجتماعی کودکان کار و خیابانی را تحت شرایط رعب‌انگیز جامعه بیرون خانواده بسیار مشکل خواند و گفت: بیشتر کودکانی که به خیابان ها روی آوردند آرزو دارند به خانه‌هایشان باز گردند مشروط به اینکه فاکتورهایی که باعث فرار آنها از منزل شده به هر نحوی که هست حذف شود.

این جامعه شناس همچنین بیان کرد: استفاده از موادمخدر برای فرار موقت از واقعیت‌هاست که هم‌اکنون بسیاری از کودکان و حتی بهتر است بگوییم نوجوانان کار و خیابانی به آن روی می‌آورند و این می‌تواند آینده یک جامعه پرآرمان را تهدید کرده و خطر بزرگی برای آتیه آن باشد.

آیدین، پسر 12 ساله‌ای که به منظور تامین معاش خانواده مجبور به کار در یکی از کارگاه‌های آجر است، بیان کرد: من از سال گذشته به صورت دو شیفتی در این کارگاه فعالیت می‌کنم تا بتوانم از این طریق گوشه‌ای از هزینه‌های خانواده خود را تامین کنم.

وی در تشریح آرزوهای بزرگ و کوچک خود به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، گفت: همه بچه‌ها برای خود آرزوهایی دارند که آرزوی من هم جمع شدن دوباره تمامی اعضای خانواده‌ام در کنار یکدیگر است تا بتوانم لحظات خوب و خوشی را در کنار آنها سپری کنم.

مهدی، یکی دیگر از کودکان کار که بر سر یکی از چهارراه های اصلی شهر مشغول فروختن دستمال کاغذی خودرو است نیز در مصاحبه با خبرنگار ما گفت: من بعد از پایه سوم ابتدایی دیگر درس نخواندم و هم‌اکنون هم در تلاش هستم تا بتوانم خرج زندگی خود را به طریقی تامین کنم.

این نوجوان 16 ساله تصریح کرد: همه مردم عادی تا به ما می رسند فقط از آرزوها و خواسته‌هایمان سوال می‌کنند و هیچ کس نیست که پای حرف ها و صحبت های ما بنشیند و با ما درد و دل کند.

وی همچنین از مسئولان خواست تا به منظور ساماندهی کودکان و نوجوانانی همچون آیدین و مهدی هرچه زودتر دست به کار شده و چاره‌ای پی‌جویی کنند.

مهدی با بیان اینکه هیچ یک از والدین آن هم‌اکنون در قید حیات نیستند، تصریح کرد: من هم به همراه خواهر کوچک خود در خانه یکی از اقوام پدری خود زندگی می‌کنم که این مسئله نیز مشکلات مربوط به خود را دارد.

مسئله کار کودکان پدیده‌ای جهانی است و در همه کشورها کم و بیش وجود دارد. این پدیده ابعاد مختلف و پیامدهای متعددی برای فرد و جامعه دارد و به لحاظ جنبه‌های آسیب شناسی می‌تواند موارد بسیاری را از آن استخراج کرد که در کشور ما نیز در پی عواملی چون مشکلات اقتصادی و مهاجرت و خانواده‌های آسیب‌دیده، ‌با رشد روزافزون این پدیده در سال‌های گذشته مواجه بوده‌ایم.

از این رو لازم است که جهت کنترل و کاهش پدیده کودکان خیابانی در سطح کشور اقدام شود زیرا نجات حتی یک کودک یا نوجوان در زمان حال از ابتلا به آسیبهای اجتماعی، منجر به نجات دهها نفر در آینده از عوارض وجود افراد کج رفتار خواهد بود، پس تا دیر نشده کاری باید کرد.

انتهای پیام/ع