صاحب‌خبر - حمایت از بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط به منظور افزایش رشد، ایجاد درآمد و اشتغال زایی، از مهم ترین اولویت های اقتصادی محسوب می شود که در بیشتر کشورهای توسعه یافته سیاست هایی در این باره اتخاذ شده است.بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط با سرمایه گذاری کمتر و بازدهی بیشتر، برای توسعه اشتغال پایدار و بهبود شرایط اقتصادی فعالیت می کنند و دولت باید زمینه ای را فراهم کند که این بنگاه ها در کنار بنگاه های بزرگ صنعتی، نقش مؤثر خود را درباره رشد اقتصادی و اشتغال ایفا کنند. بنابراین بنگاه های زودبازده اقتصادی به عنوان یکی از موتورهای حرکت اقتصاد می‌توانند فعالیت کنند.با این که خراسان شمالی ظرفیت ها و زیرساخت های ایجاد بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط را به دلیل داشتن بنگاه های بزرگ اقتصادی دارد اما هنوز حلقه های مختلفی از زنجیره توسعه این بنگاه ها در استان تکمیل نشده است و عمده ارزش افزوده تولیدات از استان خارج می شود؛ به تعبیری این بنگاه های اقتصادی کوچک، مشکلات بزرگی دارند. کاهش هزینه ها و اشتغال زایی در همین باره یک کارشناس اقتصادی با اشاره به این که بنگاه های کوچک و فرایند کارآفرینی در فعالیت اقتصادی نقشی پیچیده و مؤثر دارد، می گوید: فراهم‌ کردن سرمایه تولیدی بنگاه‌ های کوچک و متوسط، علاوه بر افزایش تولید و کاهش هزینه ها، در اشتغال زایی نیز نقشی اساسی دارد. «روحانی» می افزاید: در این زمینه، دولت، بانک ها و شرکت های سرمایه گذاری می توانند نقشی مهم و حیاتی داشته باشند.به گفته وی، بنگاه های کوچک که می تواند مزیت های اقتصادی زیادی داشته باشد، اگر نادیده گرفته شود، پیامدهای جبران ناپذیری را تحمیل می کند در حالی که با توسعه این بنگاه ها، سهم بسیاری از اشتغال زایی ایجاد خواهد شد. لزوم مطالعات زیرساختی مدیر توسعه صنعتی و کارآفرینی شهرک های صنعتی خراسان شمالی نیز با بیان این که در تمام دنیا بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط، سرمایه گذاری های کمتری نسبت به صنایع بزرگ دارند، می گوید: از آن جایی که دوره ساخت این بنگاه ها کمتر است، می تواند به عنوان سریع ترین راه برای ایجاد اشتغال محسوب شود. «حسینی پور» می‌افزاید: هم اکنون 98 درصد اشتغال در کشورهای مختلف از طریق بنگاه های کوچک و متوسط ایجاد شده است. وی با اشاره به مشکل کشوری در حوزه فعالیت اقتصادی، خاطرنشان می کند: به همین منظور باید مطالعات زیرساختی درستی در حوزه ایجاد بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط داشته باشیم. حسینی پورمی‌افزاید: اکنون باید صنایع کوچک و «اس ام ای» ها را به گونه ای ایجاد کنیم که در حلقه های زنجیره ارزشی قرار گیرند، اما این «اس ام ای» ها چه در استان و چه در سراسر کشور در جاهایی ایجاد شده اند که کمترین ارزش را دارند. به گفته وی، این بنگاه ها در قسمت هایی که ارزش افزوده کمتری دارد، ایجاد شده و متأسفانه اساس کار از همان ابتدا اشتباه بوده است، بنابراین باید حلقه های پیشین، پسین و مفقوده ای را که در صنایع وجود دارد، ایجاد کنیم.مدیر توسعه صنعتی و کارآفرینی شهرک های صنعتی خراسان شمالی می افزاید: به عنوان مثال در حالی که حدود 24 هزار بافنده فرش در استان داریم، اما حلقه های این صنعت را در بخش های دارکشی، قالی شویی تخصصی و پرداخت نداریم و بیشترین ارزش افزوده به این طریق از استان خارج می شود. وی ادامه می دهد: با این که صنایع مادر همچون پتروشیمی، فولاد و سیمان را با زیرساخت های ایجاد صنایع پایین دستی شان داریم اما این بنگاه ها را خیلی کمتر ایجاد کرده ایم در حالی که دیگر استان ها صنایع پیشین و پسین دارند. «حسینی پور» به فعال تر بودن بانک ها به عنوان نهاد مالی نیز اشاره می کند و می گوید: در شرایط فعلی به دلیل وجود مشکلات قانونی، گاهی بنگاه های اقتصادی به تعداد زیاد در یک بخش ایجاد و بازار آن اشباع می شود در حالی که برای ایجاد این بنگاه ها باید مدیریت و الزامات قانونی در نظر گرفته شود. وی بیان می کند: با این که زیرساخت های صنایع پایین دستی در استان فراهم است ولی مشکلی که داریم این است که حلقه های دیگر این «رشته صنعت» یا تشکل صادراتی قوی را که تجمعی از صادرکنندگان باشد، نداریم. «حسینی پور» اضافه می کند: از آن جایی که ارزش آفرینی در رشته صنعت نداریم، نیروی کار هم حقوق کمتری می‌گیرد در حالی که به دلیل نبود حلقه های مفقوده زنجیره ارزش اصلی ترین و بیشترین ارزش افزوده ای که باید در استان بماند، از استان خارج می شود. حرکت کند و آهسته رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی نیز در این باره می گوید: برای این که سرمایه گذاری های مؤثری در حوزه بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط داشته باشیم، فیلتر هایی در نظر گرفته شده که اگر سرمایه گذار واقعی نباشد در همان مراحل اولیه جواز تأسیس داده نمی شود که این کنترل روی ورودی سرمایه گذاری ها، موجب ایجاد نظم در این بخش شده است. «حسینی» معتقد است: خراسان شمالی در بحث بنگاه های کوچک و متوسط «اس ام ای» ها بهتر عمل کرده است به گونه ای که هم اکنون بخش عمده ای از اشتغال و برنامه ریزی را در برمی گیرد. به گفته وی، بنگاه های کوچک و متوسط حتی نقشی بیشتر و بهتر از بنگاه های بزرگ در اشتغال زایی و درآمد زایی دارند به طوری که در کل جهان این ضریب، بیش از 80 درصد است. وی با بیان این که «اس ام ای» ها بخش عمده ای از اشتغال و برنامه ریزی را دربرمی گیرند، خاطرنشان می کند: اگر چه شاخص ها و آمارها نشان می دهد که حرکت در این بخش کند و آهسته است، اما عمده پیشرفت های ما در صنایع خرد است که سهم عمده ای از اشتغال و سرمایه گذاری را دارد. حسینی با اشاره به نقش زنجیره ارزش تولید در ایجاد بنگاه های کوچک اقتصادی می گوید: برای این که بنگاه های کوچک اقتصادی نقشی در کارآفرینی و اشتغال زایی داشته باشند، باید به عنوان مثال پروژه شمش به بهره برداری برسد تا متقاضیان را به فعالیت در حوزه های پایین دستی ترغیب کنیم.به گفته رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی، بنگاه های کوچک و متوسط حتی نقشی بیشتر و بهتر از بنگاه های بزرگ در اشتغال زایی و درآمد زایی دارند به طوری که در چین صنایعی وجود دارد که فقط ساعت مچی تولید می کند. وی می افزاید: صنایع کوچک باید باشد تا صنایع بزرگ هم پا بگیرد و توجیه اقتصادی داشته باشد، بنابراین باید به سمت جذب سرمایه گذار در بخش صنایع پایین دستی برویم.حسینی خاطرنشان می کند: توسعه صنایع پایین دستی برخی از صنایع بزرگ در استان مزیت است اما مثلا قطعه سازی خودرو خاص است و می تواند در هر نقطه ای از کشور ایجاد شود. تحول ساختاری نیاز است معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی نیز در این باره می‌گوید: از آن جایی که بخش عمده اقتصاد ما دولتی است و سوددهی های آن کمتر و ناکارآمد است، باید تمام تلاش ما برای تحرک اقتصادی در این بخش حرکت به سمت خصوصی سازی باشد زیرا در شرایط فعلی بخش عمده اقتصاد ما دولتی است که حتی ردیف بودجه ای هم دارد.نجفی داشتن سهم زیادی از اقتصاد در بخش دولتی را ایراد اساسی در کشور می داند و خاطرنشان می‌کند: اگر قرار است تحرکی در این بخش ایجاد شود باید ابتدا براساس اصل 44 قانون اساسی واگذاری به بخش خصوصی انجام شود.وی اظهارمی دارد: بنگاه های کوچک می توانند با سرعت بیشتر اصلاحاتی را براساس هر شرایطی که اتفاق می افتد، انجام دهند و خودشان را با شرایط منطبق کنند این در حالی است که ما هنوز تعریف واحد برای بنگاهای کوچک و متوسط و حتی بنگاه های بزرگ نداریم و هر نهادی براساس سمت و سوی کار خودشان این بنگاه ها را تعریف می کنند. معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال خراسان شمالی با بیان این که بنگاه های اقتصادی کوچک تأثیر زیادی در تحرک اقتصادی دارند، اضافه می کند: یکی از مؤلفه های اصلی رشد اقتصادی در سالی که «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» نام گرفته، بهبود وضعیت بنگاه های صنعتی به‌ عنوان موتور محرک اقتصاد کشور است.وی همچنین می افزاید: نخستین شرط بازگشت رونق به این بنگاه‌ها، ایجاد تحول ساختاری در نوع نگرش و تخصیص جایگاه ویژه به این واحدها و آن هم در برنامه ریزی های کلان کشوری است. نجفی بیشتر مشکلات صنعت را ناشی از رکود حاکم بر فضای کسب و کار قلمداد می کند و ادامه می دهد:برای ایجاد تحرک واقعی در تولید کالاهای صنعتی باید با اتخاذ سیاست‌ های کارآمد، تقاضای مؤثر بازار هم تحریک شود.∎​