در ادامه در گزیده ای از این گزارش می خوانیم: او عنوان می‌کند تعداد پسران سیگاری کاهش و تعداد دخترانی که این ماده دخانی را استعمال می‌کنند، افزایش یافته است. نکته هشدار‌دهنده‌ای که در گزارش سخنگوی وزارت بهداشت وجود دارد، این است که آمار مصرف سیگار در دختران نوجوان از کمتر از یک‌درصد به 2.1درصد رسیده است. در سال‌های اخیر زنانه شدن و همچنین کاهش سن ابتلا به آسیب‌ها از مواردی عنوان شده که می‌تواند بسیار تهدید‌کننده باشد.
مصرف دخانیات یکی از عوامل خطر مهم و افزایش‌دهنده بیماری‌ها در دنیاست. مصرف سیگار در بین زنان تابع الگویی پنهانی است و آمار نمی تواند بیانگر جمعیت واقعی مصرف‌کنندگان سیگار بین زنان باشد. با وجود این، مصرف سیگار در زنان رشد ملموس‌تری نسبت به مردان دارد. به‌طور کلی مصرف سیگار در جهان در حال زنانه شدن است، برای مثال اکنون در کشور های آلمان و اسکاتلند درصد زنان سیگاری بیش از مردان است.
**افزایش دختران و کاهش پسران سیگاری
سخنگوی وزارت بهداشت در نشستی خبری درباره آمار مصرف سیگار و سایر مواد دخانی در ایران و جهان با بیان اینکه آمار مصرف سیگار در دختران نوجوان از کمتر از یک‌درصد به 2.1درصد رسیده است، تصریح کرد: این آمار در پسران از 5.1 به 4.8درصد کاهش پیدا کرده است. با توجه به اینکه استعمال سیگار و قلیان در حوزه ورود به مصرف موادمخدر و رفتارهای پرخطر جنسی است، خانواده‌ها باید هوشیار باشند و بدانند که مصرف قلیان در کنار نوجوان‌ها چه ضربه‌ای می‌تواند به آنها وارد کند. در حال حاضر 6.6درصد دختران 13 تا 15ساله سابقه مصرف قلیان دارند که این رقم در پسران 11.1درصد اعلام شده است. برآورد شده است که سالانه بین 40 تا 50میلیارد نخ سیگار در کشور مصرف می‌شود که به‌دنبال آن سالانه 10هزار‌میلیارد تومان از ثروت ملی نیز دود می‌شود. همچنین حدود 20 تا 30میلیارد تومان در سال صرف هزینه بهداشتی و سال‌های ازدست‌رفته عمر افراد سیگاری می‌شود.
ایرج حریرچی شیوع مصرف دخانیات را در مردان 285.16 و در زنان چهار‌درصد اعلام و تاکید کرد: مصرف دخانیات در زنان رو به افزایش است. در پنج سال گذشته آمار مصرف دخانیات در ایران از 14.9 به14.13رسیده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که مصرف روزانه سیگار در شش‌سال گذشته از 10.9به 10.1درصد کاهش پیدا کرده است، اما مصرف قلیان در حال افزایش است.
او ادامه داد: مصرف دخانیات در روستاها 15.44درصد و در شهرها 17.62درصد گزارش شده است که نشان‌دهنده مصرف بالای دخانیات در روستاهاست. ایران متعهد شده است که تا سال1404 به‌دلیل آمار بالای بیماری‌های قلبی و عروقی، 30درصد مصرف دخانیات را کاهش دهد، اما باید توجه کرد که مصرف سیگار در نوجوانان 13 تا 15ساله افزایش کمی داشته که عمده آن در دختران نوجوان بوده است.
حریرچی گفت: سالانه هفت‌میلیون نفر در دنیا به‌دلیل مصرف دخانیات جان می‌بازند؛ یعنی هر شش ثانیه یک نفر. نیمی از مصرف‌کنندگان آن نیز به‌دلیل عوارض مستقیم و غیرمستقیم دخانیات جان خود را از دست می‌دهند. در ایران نیز سالیانه 50هزار مورد مرگ ناشی از مصرف دخانیات ثبت می‌شود. همچنین 500هزار مورد بستری در سال به دلیل عوارض ناشی از دخانیات است. او افزود: مرگ ناشی از تصادفات، ایدز، سلاح‌های سرد و گرم، مخدر و الکل کمتر از مرگ ناشی از سیگار و سایر دخانیات است. مصرف دخانیات خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را تا 2.4 و ریوی را تا 23برابر در مردان افزایش می‌دهد.
**لزوم تغییر الگوهای تربیتی در خانه و مدرسه
رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران در گفت‌وگو با «آرمان» با اشاره به گرایش به مصرف دخانیات در میان دختران نوجوان می‌گوید: تغییراتی در الگوپذیری‌های نسل نوجوان در سنین استقلال‌یابی آنها اتفاق افتاده است و الگوها به سمت الگوهایی خارج از فضای خانواده منحرف شده است. کورش محمدی می‌افزاید: دانش‌آموزان برای کسب استقلال خود گاهی از الگوهایی خارج از فضای خانواده تبعیت می‌کنند. آنها فضای لازم را برای تامین شرایط روحی، روانی و اجتماعی استقلال خود پیدا نمی‌کنند، بنابراین دست به رفتارها و ناهنجاری‌هایی می‌زنند تا به خود و همسالان خود ثابت کنند انسان‌های مقتدری هستند.
او تاکید می‌کند: استعمال دخانیات ممکن است در آینده استقلال آنها را زیر سوال ببرد. در برهه‌ای نوجوانان تصمیم به اثبات خود می‌گیرند و از الگویی تبعیت می‌کنند که اتفاقا مخالف الگوهای محدودکننده خانواده آنهاست. از آن زمان ممکن است به سمت ناهنجاری‌هایی نیز کشانده شوند. یکی از این ناهنجاری‌ها مصرف سیگار است. البته شکل غالب این ناهنجاری‌ها در جامعه نیز مهم است. برای مثال الگوهایی که هیجان به‌دنبال دارند و با خود تعقیب و گریز، ترس، اکراه و اضطراب دارند یا الگوهایی که به‌نوعی شیوع آنها در جامعه زیاد است و دسترسی به آنها به آسانی در جامعه انجام می‌شود در گرایش‌های نوجوانان موثر هستند. باید گفت مجموعه‌ای از تغییرات الگوهای موجود در جامعه در استعمال دخانیات تاثیر دارد.
او خاطرنشان می‌کند: سیگار اضطراب و هیجان تولید می‌کند و نیاز به تعقیب و گریز و پنهانکاری دارد. سیگار کشیدن برای نوجوانان جذابیت‌های خاص خود را به همراه دارد. محمدی در پاسخ به این سوال که برای پیشگیری از استعمال دخانیات توسط دختران نوجوان چه باید کرد، می‌گوید: اگر قصد ورود به بحث پیشگیری را داشته باشیم، حتما باید از سن پایه به پیشگیری اقدام کنیم و سن پایه برای افراد دوران پیش‌دبستانی آنهاست. الگوهای زندگی سالم و به‌دور از دخانیات باید در آن سنین تعریف شوند. دوران پیش‌دبستانی دوره‌ای مهم برای پیشگیری است، بنابراین در خانواده نیز نباید غفلت ورزید. در فضای محیط مدرسه و در خانواده باید برنامه‌های پیشگیرانه از مصرف دخانیات داشته باشیم. یکی از راه‌های پیشگیرانه دیده شدن شخصیت کودکان و نوجوانان است.
همچنین الگوهای منفی پیرامون آنها را باید دور کرد و الگوهای مخربی مانند مصرف سیگار مقابل چشمان آنها نباید اتفاق بیفتد. مهارت‌های لازم برای مقابله با بحران‌ها به‌ویژه مهارت‌های حل مساله و تصمیم‌گیری را باید به دانش‌آموزان آموخت. این آموزش‌ها نباید اجباری باشند و باید به آنها آموزش‌ها و الگوهای عملی داد. در خانواده باید الگوی مهارت‌آموزی پیاده شود تا فرزندان خانواده نیز از آن الگوها تبعیت کنند.
*منبع: روزنامه آرمان، 1396.7.4
**گروه اطلاع رسانی**9370**9131** انتشار دهنده: شهربانو جمعه
نظر شما